ДЕЛ ОД ПУБЛИКАЦИЈАТА „МАКЕДОНЦИТЕ ВО СВЕТОТ“ (ТРЕТ ДЕЛ) НА СЛАВЕ КАТИН
Македонците во САД и Канада имаат долга историја која датира од втората половина на XIX век и со различен интензитет трае до денес. Тоа било диктирано од жестокоста на искушенијата низ кои минувал македонскиот народ во борбата за својот опстанок, на просторот на кој постоела и се развивала државата на големиот македонски цар Александар Македонски. Распаѓањето на Османлиското царство и формирањето на балканските држави, пак, биле повод и причина за приграбување и освојување на територијата на Македонците и за нивно асимилирање како народ, во рамките на бугарската, српската и грчката држава, под насилничкиот патронат на Големите сили и нивните глобални интереси за доминација на Балканот.
Иселеничката голгота, особено од беломорскиот дел на Македонија, е голем предизвик да се фрли светлина на страдањата и борбата на македонскиот народ за одбрана на неговиот национален идентитет, верата, културата, традициите и обичаите, кои извирале од неговите библиски корени. Тој историски факт може да се најде и најсилно да се почувствува кај Македонците во САД и Канада, кои како припадници на една од најстарите цивилизации во Европа, во битката за одбрана на националната кауза, морале да минат низ големи искушенија и страдања и да се потврдат како успешни градители на Новиот свет.
По конституирањето на НР Македонија, а особено со возобновувањето на Охридската архиепископија во лицето на Македонската православна црква, започна нова ера во информирањето кај иселениците во дијаспората. Започнаа да се печатат автентични македонски весници, списанија, црковни билтени, а се отворени и бројни македонски радио и телевизиски часови. Речиси во секоја македонска православна црковна општина се печатат црковни билтени и билтени по повод одржувањето на црковно-народните собири што секоја година ги организира американско-канадската македонска епархија.
Во продолжение ќе поместимедел од Црковните билтени и други информативни гласила,
1. Црковен билтен (1970) – ЛАКАВАНА. Билтенот бил орган на американско-македонската православна црква “Св. Кирил и Методиј” од Лакавана во државата Њујорк. Тој излегол на почетокот на 1970 година, паралелно на македонски и англиски јазик, на шапилограф со слаб квалитет, на 12 страници, на формат 21 х 24 см. Од овој Црковен билтен излегол само еден број.
2. ЦРКОВЕН БИЛТЕН (1974 –) – ГЕРИ. Првиот број на ова гласило излегол во февруари 1974 година како гласило на Македонската православна црква “Св. Петар и Павле” од Гери, Индијана. Печатен е на 26 страници, на формат 21,5 х 28 см, на македонски јазик со латиница, а има текстови и на англиски јазик. Билтенот излегува повремено и се прекина.
Црквата „Света Богородица“ во Детроит
3. “БИЛТЕН 1976” – КОЛУМБОС. По повод одржувањето Вториот црковно-народен собир на Македонската православна црква во САД и Канада од 4 до 6 септември 1976 година во Колумбос – Охајо отпечатен е “Билтен на македонски и на англиски јазик” на 36 страници на среден формат на 21 х 7,5 см, чиј формат е задржан и на другите билтени на Епархијата.
4. “ПРВО СЛОВО” (1977-1978) – СИРАЌУЗ. Билтенот бил орган на МПЦ Св. Ѓорѓи од Сираќуз. Првиот број излегол како шестмесечен билтен за периодот јануари – јуни 1977 година, а отпечатен е на 24 страници на формат 14 х 21,5 см на македонски јазик со кирилица.
5. “МАКЕДОНСКА ИСКРА” (1977) – ДЕТРОИД. По повод македонскиот пикник одржан на 14 август 1977 година во Детроид, Организацијата “Обединети Македонци”, гранка Детроид го отпечати првиот и единствен број на весникот “Македонска Искра”. Гласилото е отпечатено на македонски јазик со кирилица и на англиски јазик.
6. “МАКЕДОНСКИ ЗБОР” (1977-) – ДЕТРОИД. Ова е прво македонско списание од ваков вид во Северна Америка што се печатело на македонски јазик и претставувало значаен афирматор на македонското име и нација и било тесно поврзано со вистината на Република Македонија.
Првиот број на списанието излегол на 1 август 1977 година, на 8 страници во големина 28 х 22 см, со латиница чија форма ќе ја задржи и за идните броеви. Овој број е посветен на 74-годишнината од Илинденското востание и 33-годишнината од конституирањето на македонската држава. Списанието е орган на Македонскиот културен центар “Илинден” од Детроид. Од списанието “Македонски збор” се печатени по десетина броеви секоја година с# до 1995 година.
7. “МАКЕДОНЧЕ” (1977) – ДЕТРОИД. Во мај 1979 година во издание на Македонско-американската издавачка куќа “Илинден” – Детроид се појавило детското списание “Македонче”. Тоа е печатено на македонски јазик на 28 страници на мал формат 13,5 х 21 см. Тоа е прво детско списание што излезе на северноамериканскиот континент, од кое е отпечатен само еден број.
Публикацијата, пак, „Македонците во Светот“ од Слааве Катин, која е во издание на книгоиздателството „Македонска искра“ од Скопје и Фондацијата „Џорџ Атанасоски“ од Прилеп излезе од печат во 2021 година Таа претставува значајна и своeвидна документација за одбрана на националното, духовното и културното битие на Македонецот во светот.
Ова дело е обид да се осветли иселеничката одисеја на Македонците во САД, Канада, Европската Унија и Австралија и да се остави неизбришлива трага за нивното постоење и активности во државите во кои несебично ги вградиле своите човечки и интелектуални способности за развојот на македонската вистина во тие демократски општества. Публикацијата е отпечатена на 520 страници, на македонски јазик.
Таа, всушност, открива еден навидум познат, а, всушност, недоволно осознаен феномен на Македонците во дијаспората: способноста за нивното брзо адаптирање и интегрирање во новата средина; изостреното чувство за прифаќање на новите општествени норми и стандарди и успешното вклучување во новите економски, социјални културни и други процеси. Таквиот modus vivendi им овозможува да го свртат вниманието на тамошниот естаблишмент врз сопствените цивилизациски вредности и врз својот автентичен геокултурен автопортрет, со кој Македонецот е препознатлив, речиси, на сите меридијани.
Прололжува
Пишува: СЛАВЕ КАТИН