ДЕЛ ОД РОМАНОТ „АЛЕКСАНДАР ВЕЛИКИ“ (МАКЕДОНСКИ) ОД
УЛРИХ ВИЛКЕН ВО ПРЕВОД НА СЛАВЕ КАТИН
Роман „Александа Велики“ од германскиот научник Улрих Вилкен (Ulrlich Wilcken ALEXANDER THE GREAT), го преведе и прилагоди од англиски на македонски како „Александар Македонски“ Славе Николовски-Катин, а го издаде Издавачката куќа „Мисла“ од Скопје, во 1988 година, на 390 страници. Преводот на романот „Александат Македонски“ беше прво дело за античка Македонија на македонски јазик и беше добро прифатен пред триесет и пет години.
Тој ги отвори широко портите ние денешните Македонците да се запознаеме со нашето минато, а таа дејност да ја продолжат бројни интелектуалци, зошто во овој долг и богат со настани временски период, само два народа се нарекле Македонци: античките Македонци и сегашните Македонци кои денес живеат на просторот на етничка Македонија и на сите континенти во светот.
Наспроти големото возбудување што беше предизвикано од убиството на Филип Македонски сред огромното движење на масите во текот на величествената свадбена веселба во Егеј, сменувањето на монархот беше извршено на мирен начин. Верниот Антипатер, се раскажува, помогнал во смирувањето на луѓето, потенцирајќи ги големите квалитети на Александар Македонски.
Војската што ја водеше Александар Македонски и што победи во Херонеја, немаше ни најмало сомнение во него. И така, на собирот на античката македонска војска, која според старите привилегии имаше решавачки збор, Александар Македонски, кој тогаш имаше дваесет години, беше веднаш прогласен за крал, а притоа признат и за законски крал на Античка Македонија.
Младиот крал прво што презеде беше да го казни убиецот на својот татко. Има две верзии во врска со судбината на Паусанија. Прво, дека веднаш штом избегал бил брзо фатен и убиен, а втората, што е веројатно поприфатлива, е дека Александар Македонски, кој веднаш застанал на престолот во кралскиот двор, побарал да му го доведат Паусанија и бидејќи бил обвинет за големо предавство, го предал на судот на античката македонска војска, чие собрание го казнило со распнување на крст.
Подоцна, по свечениот погреб на Филип Втори Македонски во Егеј, беа убиени и други лица кои се сметаа за соучесници како казна за злосторот. Меѓу нив беа двајцата браќа на линкестијанската кнежевска куќа, Архабај и Херомен, кои беа обвинети за помагање во убиството на Филип Македонски со намера да го преземат престолот.
Се претпоставува дека Александар Македонски го поштедил третиот брат, Линкестијанецот Александар, бидејќи веднаш по убиството на Филип Македонски, тој го претпочита него како крал и го придружуваше до палатата.
Големата почит спрема Антипатер, кому Линкестијанецот Александар му беше зет, можеше да влијае врз младиот крал, кој се одлучи да му изрази доверба на овој Александар, бидејќи тој немаше врска со планот на своите браќа за убиството на Филип Македонски. Блискиот личен однос на кралот со Антипатер можеше да го задржи лојален.
Затоа, тој го избегна сомнението за соучество. Инаку, Александар Македонски немаше да му прости за овој злочин, но тој многу го почитуваше Антипатер. Дека линкестијанските принцови можат да се сметаат како можни виновници за убиството, се покажа кога подоцна Дарие му го вети на третиот брат Александар престолот на Античка Македонија, доколку го убие Александар Македонски.
Безбедноста на престолот бараше и други жртви. Аминта, синот на кралот Пердика, на кого Филип Македонски му вети регенство, а потоа го отстрани, се’ уште беше жив. Бидејќи не беше следбеник на Филип Македонски, а многумина го сметаа и за законски наследник, Аминта по смртта на Филип Македонски стана опасен за престолот на новиот крал.
Затоа беа отстранети и тој и Каран, полубратот на Александар Македонски веројатно од првиот брак на Филип Македонски, кој можеше да биде опасен како претендент. Над се’ неполитичкото поврзување на Филип Македонски со Клеопатра, внуката на Атал, создаде голем роднински антагонизам кој можеше да биде и опасност за неговиот син Александар Македонски.
Пред да премине Александар Македонски во Азија, ги отстрани сите машки членови од тоа семејство кои можеа да му ја загрозат неговата позиција. Но, тој беше во незгода, кога Олимпија, за да ја задоволи својата омраза спрема ривалот, ја уби ќерката која штотуку Клеопатра ја роди и ја држеше во своите прегратки, а потоа ја натера и мајката да се самоубие.
Недоразбирањата од минатото, за кои Александар Македонски не требаше да се обвинува, беа причина да се пролее многу крв. Неговата решителност, меѓутоа, имаше голем ефект, така што се’ додека Александар Македонски живееше, неговиот престол и кралството во Античка Македонија не беа доведени во опасност.
Веста за смртта на Филип Македонски го привлече вниманието на целиот свет, но нигде немаше поголеми последици отколку во Античка Грција. Тоа се потврди по убиството на Филип, на приемот посветен на античкиот грчки амбасадор кој дојде во Егеј за свадбата, кога Александар Македонски на дипломатски начин изрази надеж дека Елините ќе го чуваат „лојалното чувство што го наследи тој од својот татко”, покажувајќи го своето знаење дека договорот за Лигата беше траен и дека тоа му дава законско право да биде хегемон на Лигата.
Но, во Античка Грција ова толкување на правата, покрај тоа што беа потврдени со заклетва, беше апсолутно запоставено по пристиг-нувањето на веста за убиството на Филип Македонски. Параграфите на Коринтскиот договор беа донесени многу набрзина и тешко можеа да извршат некакви измени во менталитетот на Елините.
Продолжува
Пишува: СЛАВЕ КАТИН