ДЕЛ ОД ПОСЕТИТЕ НА ГРАДОВИ ВО СВЕТОТ ВО ПУБЛИКАЦИЈАТА „СВЕТОТ НА ДЛАНКА“ НА СЛАВЕ КАТИН
Беше убав пролетен ден, исполнет со зеленило и цветови. Сонцето чии бои се прелеваа во далечините на исток, од каде започнуваше новиот ден, беше како огромна топка што едвај се движи во просторот. Глетката беше прекрасна, а автомобилот брзаше од населбата “Ченто” кон аеродромот “Петровец”, од каде заминав за Копенхаген, во Данска.
Патувањето кое траеше повеќе од два часа со авионот на МАТ (Македонски авиотранспорт), беше пријатно и просто не почувствував кога стасав на аеродромот во Копенхаген.
Во главниот град на оваа балтичка земја беше пладне. Во аеродромската зграда што се наоѓа во непосредна близина на морето, вриеше како во кошница, како што доликува на еден голем аеродром што претставува една од европските крстосници.
Да се биде во Копенхаген, кој е главен административен, политички, културен и економски центар на Данска, чија популација ја достигнува бројката од два милиони, значи да се почувствува пулсот, напредокот, престижот и иднината на оваа европска држава.
Копенхаген е престолнина на Данска и морско пристаниште на источниот брег на островот Селанда (Шелана) на мореузот Сунду. Во ова живо трговско место, развиена е бродоградбата и сите други индустрии. Тој е формиран како населба во 1443 година, а универзитетски град е од 1479 година. Има бројни споменици на културата кои се дел од богатата културна ризница која датира од времето на Викинзите. С# до денес е центар со богат културен живот, универзитетски меѓународен центар, престолнина на музиката и убавата уметност, познат по школата на наивците, по анимираните филмови, изложби, концерти, саеми и други манифестации.
Го напуштив овој град и со брод, што превезува патниците од Данска во Шведска и се упатив кон Малме. Бродот небаре леташе на површината од морската шир. Се движеше кон исток паралелно со мостот Оресунд кој ги поврзува овие две земји. Имено, мостот кој ги поврзува градовите Копенхаген и Малме оди и како тунел, под водата и на две места излегува како “забревтан кит” кој ги сече морските бранови. Впечатлива глетка од северните води.
Во Малме во Шведска стасав за четириесетина минути, а оттаму заминав на север во Еслев. Повод за моето патување беше фестивалот на фолклорот во Лунд, во организација на Македонскиот сојуз од Шведска, а домаќин беше Македонското културно и спортско друштво “Пелагонија” од Еслев.
Оваа значајна манифестација на Македонците од Шведска се одржува во различни градови ширум државата каде се формирани фолклорни групи и ансамбли кои го негуваат македонското оро и песна, обичаите, традициите и с# она што е поврзано со Македонија. На овој празник на фолклорот во Еслев учествуваа пет културно-уметнички друштва, односно седум играорни групи, кои како колоритен букет ја одиграа својата улога на вистински амбасадори на македонскиот фолклор. Во исто време тие беа иницијатори на младинската и семакедонската забава што траеше цели 12 часа, а на која се собраа близу илјада дечиња, младинци, студенти, родители, гости и пријатели, вљубеници во фолклорот, почитувачи на македонската песна и оро, гости и пријатели.
Еслев се наоѓа на четириесетина километри северно од Малме. Малку необично за Шведска за тој период во годината, меѓутоа како времето целосно да се изменило и, во мајскиот период без дождови и ветришта, чиниш се наоѓаш некаде на југот од Европа. Сонцето чии бои се прелеваа во далечините на Запад, кога завршуваше денот, полека заминуваше зад хоризонтот.
Глетката беше прекрасна. Насекаде зеленило. Голем број парцели како килими со жолта боја од цвеќиња на маслиновата репка, строго геометриски одредени форми и негде-годе одреден број ветерници кои се губеа во непрегледните простори на јужниот дел на Шведска. Градот кој беше домаќин на 20-от Фолклорен фестивал е индустриски центар. Во него има фабрика за прехранбени производи во која се најголем број Македонци, како и фабрика за “Фергусони”, за хартија, за стакло, за филтри.
Во Еслев живеат и работат околу шестотини Македонци, кои, главно, потекнуваат од битолскиот крај, а само мал број семејства се од други места во Македонија. Тие дошле во седумдесеттите години како “привремено вработени”, а сега како “постојани жители” свиле семејно гнездо во овој убав град. Во демократска Шведска ги уживаат сите социјални, политички, човекови права и слободи, а возвраќаат со тоа што претставуваат пример на трудољубие, работливост, честитост, лојалност… Во гратчето Еслев цветаа јоргованите кога се одржуваше Македонскиот фолклорен феестивал.
Малме, едно од најужните места на Шведска, го посетив во делник. Градот се споменува уште од 1275 година. Благодарение на својата местоположба, овој убав и прекрасен приморски центар во средниот век прераснал во големо и богато трговско место, за потоа да се развие во индустриски, а денес и во културен и туристички град. Често Малме го нарекуваат градот на парковите, бидејќи во него има голем број познати и со многу нешта карактеристични паркови, како што е паркот Кунгспаркен, во кој се наоѓа познатиот дворец што им припаѓал на тогашните управувачи на покраината Сконе, изграден во 1500-та година. Стариот дел на градот е опкружен со канали и изобилува со градби што потекнуваат од средниот век.
Св. Наум Охридскиво Малме
Исто така, овој дел врие од ресторани, кина, дискотеки, бутици и други објекти. Денес Малме претставува влезно-излезна порта на Шведска која се отвора кон Европа и кон светот. Во скоро време се очекува да биде пуштен во сообраќај мостот Оресунд кој го поврзува Малме со Копенхаген, односно Шведска со Данска. На пуштањето на овој значаен објект преку кој ќе поминуваат милиони автомобили, камиони, велосипеди и мотоцикли и преку кој ќе биде развиен железничкиот сообраќај во Третиот милениум.
Во Малме ги посетив просториите на Македонското спортско друштво (КСД) “Македонија” што се наоѓаат во центарот на градот и кои претставуваат место на другарување, на забава, пријателствување и национално друже-ње на Македонците од Малме и пошироко. А Македонци на овие простори има околу 1600. Инаку КСД “Македонија” е формирано на 20 ноември 1969 година од група ентузијасти и вљубеници во фудбалот и фолклорот. Таму, се сретнав и со претставници на Македонско православна црковна општина “Св. Наум Охридски”, значаен духовен и национален храм, формиран во 1973 година кој претставува важен центар за Македонците од Малме. Исто така и средбата со преставниците на Македонското друштво “Македонија ’92” ќе ми остане во сеќавање од конструктивниот разговор за голем број прашања.
Го напуштив Малме напладне кога сонцето беше далеку на југ, а на пристаништето каде беше поставен бродот имаше голем број патници за Копенхаген. Велат дека Швеѓаните повеќе го сакаат данското пиво, кое, патем, е и поефтино, затоа тие често “се прошетуваат” кон запад, кон Данска.
Бродот како да лебдеше над морската површина, овој пат, во спротивна насока од Малме кон Копенхаген. Повторно го гледав мостот Оресунд што ги поврзува овие два града и две балтички земји. Повторно се одушевував на постигнатиот техничко-технолошки напредок и на прекрасната глетка што ја имав од прозорецот на белата лаѓа. Посакував такви и слични мостови да се градат насекаде, па и на нашите простори, за да можат да ги поврзуваат и приближуваат луѓето и земјите во ова наше глобално “село”.
Продолжува
Пишува: СЛАВЕ КАТИН