Во пресрет на заедничката седница на владите на Северна Македонија и Бугарија на 25 јануари, и од Скопје и од Софија се испраќаат пораки за нов пристап во решавањето на билатералните отворени прашања. Владата на вчерашна седница донесе решение за назначување на копретседавачи и членови во заедничките меѓувладини работни групи за продлабочување на билатералната соработка меѓу земјава и Бугарија, а бугарскиот премиер Кирил Петков пред седницата на неговата Влада порача дека и Скопје и Софија мораме да го исполнат поголемиот дел од задачите што не се завршени.
Дополнително, вицепремиерот Маричиќ оцени дека новиот пристап кон решавањето на отворените прашања со Бугарија ветува позитивен исход и дава нова вредност во заложбата на Северна Македонија за пристапување кон ЕУ, додека министерот за надворешни работи Бујар Османи најави дека за неколку дена ќе има предлог за наш амбасадор во Софија.
Со Одлука на Владата на вчерашната седница се формирани заеднички меѓувладини работни групи за економија, трговија и иновации, за инфраструктура, транспорт и поврзување, за европска интеграција и зелени политики и за култура, наука и образование. За копретседавачи на работните групи се именувани вицепремиерите и министри од соодветните ресори, а во нив ќе членуваат и претставници на ресорните министерства и соодветните агенции и институции.
Премиерот Димитар Ковачевски синоќа во интервју за Канал 5 нагласи дека целта на Владата е во работните групи, чијашто работата ќе се одвива практично на неделно ниво, да не бидат вклучени само политичари, туку и деловните заедници, стопанските комори и претставници на универзитетите и на младински организации, кои што можат да дадат придонес во зајакнувањето на добрососедските односни.
Тој потенцираше дека средбата со Петков во Скопје минала во позитивен дух и оти се разговарало за враќањето на довербата, на начин што ќе се вклучат поголем број институции и чинители од општеството кои ќе може да придонесат во тој процес, како и за реализација на проекти коишто се вредни за иднината и за животниот стандард на граѓаните.
– Јас се надевам дека во јуни и јули ќе имаме многу подобри односи со Бугарија и дека ќе бидеме чекор до решавање на отворените прашања што ги имаме, истакна Ковачевски, нагласувајќи дека иако не сака да се врзува со датуми и конкретни рокови, сепак е рационален оптимист којшто верува во остварување на целта – да стигнеме брзо до решение.
Бугарскиот премиер Петков, кој во вторникот престојуваше во посета на Скопје, во коментар на односите на Бугарија со земјава, истакна дека нема да се губи ниту минута за да се претворат новите заложби во вистински резултати, најавувајќи изработка на план со реални достигнувања што треба да се постигнат во следните шест месеци.
– Имаме можност да направиме нешто што не е направено во последните 30 години, изјави Петков, посочувајќи ги како примери транспортното поврзување меѓу двете земји, потребата од воспоставување брза железничка врска меѓу Софија и Скопје, како и директна авиолинија меѓу двата главни града.
По посетата на бугарската владина делегација предводена од Петков на Скопје и претседателот на Бугарија, Румен Радев излезе со поумерен тон, нагласувајќи дека од неа дошле „позитивни сигнали“ и дека секој чекор што ја продлабочува билатералната соработка треба да биде поддржан.
Но, Радев сепак не пропушти да посочи дека заедно со сите напори за подобрување на поврзаноста, инвестициите, економијата и соработката, да не се заборави на „главните прашања што треба да се решат и ќе ја отклучат вратата за почеток на преговорите“ на земјава со ЕУ.
– Се надевам дека властите во Скопје ќе покажат мудрост и политичка храброст да ги решат овие проблеми, особено правата на македонските Бугари, за да може да ја отвориме вратата за почеток на преговорите за членство. Како одговорна членка на ЕУ, мора да интегрираме партнери, а не проблеми, нагласи Радев.
Во однос на прашање за правата на Бугарите во земјава премиерот Ковачевски во интервјуто за Канал 5 изјави дека секогаш ги поддржува правата на сите помали заедници.
– Ние веќе во Уставот имаме заедници, доколку граѓани коишто имаат свое друго определување, а тоа веќе го побараа, Црногорците, Хрватите и граѓаните кои што се определуваат како Бугари, тогаш тоа барање е легитимно да биде дел од процесот за внесување во Уставот. Јас секогаш сум ги поддржувал правата на сите помали заедници. Без разлика која е таа заедница, но постои постапка и постои процедура во државата која што се нарекува уставни измени и трае подолг временски период и е потребен поширок консензус и во рамки на Парламентот. И во еден момент кога ќе влегуваме во ЕУ ние тоа и ќе го направиме со оглед на тоа дека треба да се направат уставни измени. Ние можеме да разговараме за начинот и постапката и моментот кога тоа ќе се прави меѓутоа сепак тоа треба да биде направено низ дијалог внатре во државата и нормално низ разговори кои што ги имаме со Република Бугарија, изјави Ковачевски.
Вицепремиерот за европски прашања Маричиќ, пак, оцени дека посетата на Петков на Скопје дала нов импулс и енергија на односите и оттука може само да одиме во нагорна линија. Тој истакна дека државен интерес е час поскоро да се тргне ветото од страна на Бугарија, но тоа не треба да се прави по секоја цена, додавајќи дека решението мора да биде такво во кое Северна Македонија ќе биде уважена и ќе имаме исход кој ни одговара нам и ќе биде поддржан од нашиот Устав.
Маричиќ и германската амбасадорка во земјава Анке Холштајн вчера заклучија дека новиот пристап кон решавањето на отворените прашања меѓу Скопје и Софија ветува позитивен исход и дава нова вредност во заложбата на Северна Македонија за пристапување кон Европската Унија и ќе донесе и промена на атмосферата помеѓу народите на двете земји.
Холштајн на средбата со Маричиќ нагласи дека Германија останува и понатаму силен поддржувач на Северна Македонија во евроинтеграцискиот процес и буден надгледувач на спроведување на реформската агенда на земјава.
Маричиќ оцени дека заедно со Германија и Франција, која е актуелен претседавач со Унијата, има важна улога во процесот на проширувањето на ЕУ, но посочи дека не треба да очекуваме некој друг да ни ги реши проблемите, туку дека треба да имаме амбиент во кој ќе имаме европско решение базирано на европски вредности.
Според Маричиќ, тоа што е важно и добро, е што Франција, која во минатото често ја избегнуваше темата за проширувањето на ЕУ, денес има појасна, поотворена и поамбициозна политика кон Балканот.
– Тоа сметам дека е важно и добро. Позитивно. Затоа и треба да работиме со Франција на овие прашања, бидејќи интересот на Франција за Балканот е зголемен во последните две-три години, потенцираше Маричиќ во гостување на „Утрински брифинг“, најавувајќи дека наскоро заедно со шефот на дипломатијата Османи ќе заминат во посета на Париз за да дискутираат за француските приоритети и за тоа како Франција може да помогне во одблокирање на пристапниот процес на земјава.
Приоритетите на француското претседателство со ЕУ беа тема и на средбата на премиерот Ковачевски со амбасадорот на Франција во земјава Сирил Бомгартнер, кои изразија подготвеност за исклучителна соработка во наредните месеци на планот на евроинтеграциите на Северна Македонија со цел за време на претседавањето на Париз со ЕУ да биде постигнат видлив напредок кој ќе не приближи до остварување на целта да се одржи првата меѓувладина конференција како почеток на преговорите за членство во Унијата.
Во рамки на новиот пристап и импулс во односите на земјава со Бугарија, министерот за надворешни работи Бујар Османи во изјава за БТВ најави дека за неколку дена ќе има предлог за наш амбасадор во Софија, посочувајќи дека е грешка што во изминативе години земјава немала амбасадор.
Околу новиот македонски амбасадор во Бугарија, премиерот Ковачевски во интервјуто на Канал 5 рече дека нема лични фаворити и оти се уште не се знае кој ќе биде амбасадор во Софија, нагласувајќи дека му наложил на министерот Османи да направи список на потенцијали кандидати.
– Она што го побарав од министерот Османи е да направи листа на потенцијални кандидати врз основа на квалификации, врз основа на искуство. Тој треба да направи долга листа, потоа се прави кратка листа врз основа на критериуми и потоа заедно и нормално претседателот на државата треба да даде свое мислење, да го избереме најсоодветниот кандидат и амбасадор кој ќе не претставува во Република Бугарија, рече Ковачевски.
Со порака за поддршка на одржувањето на првите меѓувладини конференции на земјава, но и на Албанија со ЕУ, излезе и шефот на грчката дипломатија Никос Дендиас, кој од Приштина порача дека Грција останува цврсто посветена на интеграцијата на Западен Балкан „онаму каде што припаѓа – во европското семејство“.
– Наше мислење е дека Западниот Балкан мора да гледа кон иднината, а не кон минатото. Западниот Балкан, сите земји од Западниот Балкан треба да имаат добри односи со сите земји од поширокиот регион, но перспективата што претставува еднонасочен пат е Европа, истакна Дендиас, додавајќи дека европското законодавство, демократијата, владеењето на правото, заштитата на човековите права е „политички, економски, културен компас, а не враќањето во 19 век“.