ВЛАДЕЕЊЕТО НА АЛЕКСАНДАР СО ПРОВИНЦИИТЕ ЛИДИЈА И КАРИЈА
Историјата на Јонците покажува дека тие постојано го чувствуваа јаремот на туѓинецот како товар. Тие не се караа, туку ја почитуваа слободата како најголем благослов. Записот на Приен од третиот век ни дава благороден израз на оваа идеја кога вели: “Нема поголемо нешто за античкиот грчки човек од слободата”.
На прашањето како Александар Македонски ги организирал слободните антички народи во Мала Азија тешко е да се одговори. Меѓутоа, подоцнежните документи покажуваат дека, како и порано, островите подалеку од брегот и’ припаѓале на Коринтската лига. Така, сега градовите на копното беа членови на Лигата на Александар Македонски, кој несомнено ја следеше намерата на својот татко Филип Македонски. Посебните мерки преземени од Александар Македонски се сложуваат со оваа претпоставка.
Посебна карактеристика е тоа што азискоатичките членови на Лигата не беа обврзани да даваат контингенти за војската и флотата како државите во татковината, но требаше да плаќаат придонес во пари. Јонскиот федерален систем, кој беше обновен пред доаѓањето на Александар Македонски во средината на столетието, се’ уште беше во сила и нема доказ спротивен на ова мислење, бидејќи во Античка Грција лигите беа признати како членки.
Во секој случај не е можно да се докаже друга претпоставка освен дека наместо да ги воведе античките Грци од Мала Азија во Коринтската лига, Александар Македонски ги организира во неколку локални лиги и ги направи зависни од себе. Доказите се мошне скудни за широко развиената теорија дека веднаш по ослободувањето, античките народи од Мала Азија му укажувале голема почит на Александар. Примерите за тоа му припаѓаат на едно подоцнежно време.
Постојат две гледишта за западниот морски брег: дека Александар Македонски се судрил со опозицијата и дека во Милет и Халикарнас античките грчки наемници биле многубројни. Персискиот командант на Милет кој прво сакал да го предаде градот, подоцна се противставил, потпирајќи се врз персиската флота која немаше засолниште надвор од планината Микал, бидејќи флотата на Александар Македонски претходно успеа да ја заземе позицијата на островот Ладе пред градското пристаниште.
Со артилериска опсада што првпат овде ја употреби, беше направен пробив на бедемите и градот беше заземен, додека истовремено античката грчка флота влезе во пристаништето во близина на влезот.
Александар Македонски им прости на Милесијците, зашто беше очигледно дека се принудени да војуваат од персискиот гарнизон, а потоа им даде слобода и ги приклучи кон Коринтската лига.
Тие му се заблагодарија со тоа што го избраа за градоначалник на својот град за наредната година (334-333). На списокот на овие економски претставници тој е наречен едноставно “Александар Македонски син на Филипа Македонски”, без титулата крал, која во тоа време не ја употребуваше, зашто беше хегемон на Лигата.
Во натписот во храмот посветен на Атина во Приен, Александар Македонски е опишан како крал, а значајно е тоа што тој не го изгради храмот со пари на Лигата. Иако флотата ја изврши својата улога во Милет, сепак тој распушти поголем дел од неа, задржувајќи само дваесетина атински бродови како залог.
Ова решение, што на прв поглед изгледа изненадувачко, беше неопходно поради недостигот на средства. Тој се колебаше дали да ги изложи своите бродови на опасност од многу посупериорната персиска флота или да се стационира на Самос.
Во Халикарнас, главниот град на Карија, Александар наиде на многу поголем отпор, бидејќи одбраната на градот лично ја раководеше неговиот најголем противник Мемнон Родијанецот, кому Дариј само што му ја имаше дадено врховната команда над флотата на азискоатичкиот брег. Тука беше потребна една долга опсада, бидејќи градот беше утврден и природно и на вештачки начин. Една дивизија на персиската флота беше укотвена во пристаништето.
Меѓутоа, градот не можеше да истрае самостојно против силната опсадна моќ на Александар Македонски. По судирот во кој двете страни постигнаа успех и направија неколку пробиви кај силниот гарнизон, Мемнон беше принуден да го евакуира градот и да му го оставви на освојувачот.
Само две тврдини во Карија останаа под персиска окупација. Меѓутоа, Александар Македонски не можеше да го дозволи тоа, па остави корпуси во заднината кои по извесно време ги присилија да капитулираат. Мемнон кој ја водеше одбраната, со голема вештина избега на островот Кос.
Колку Александар Македонски не го следеше правилото за распоредување на намесници, покажа со тоа што Карија и’ ја додели на старата принцеза Ада од родот на Каринската династија, која претходно владееше како вдовица наместо нејзиниот маж Идрије. Кога Александар Македонски влезе во Карија Ада го пречека со голема почит, му го предаде градот Алинда, што и’ припаѓаше и му предложи да го усвои како свој син. Александар Македонски го обнови градот и го прифати усвојувањето.
Според тоа тој им стана син на Каријците и на нивната владателка, а странската доминација беше сосема отстранета. Тоа што Александар подоцна беше сметан за син на египетски крал, од една, и како син на персиски крал, од друга страна, беше направено од историски причини. Со овој однос кон Ада, Александар Македонски покажа дека ги сфати посебните карактеристики на потчинетиот народ.
Со чудење можеше да се сфатат изјавите за улогата на оваа жена, но тие се објаснуваат со фактот што во Карија опстојуваше таканаречениот матријархат, кој еднаш преовладуваше во предгрчкиот медитерански свет.
Бидејќи Александар Македонски го даде намесништвото на жена, воената команда ја одвои и му ја препушти на еден македонски офицер. Ада ги доби единствено граѓанските функции. Делењето на граѓански и војнички функции, што Александар Македонски првпат го спроведе во оваа пригода, го усвои како правило, кога ориенталците ги наименуваше за намесници.
На античките Македонци што се оженија непосредно пред војната сега им беше дозволено да си одат дома и да останат таму во текот на зимата. Тоа беше хумана политичка мерка што кај војниците предизвика големо одушевување и благодарност. Парменион беше испратен со единици на Лигата да ја окупира Фригија, а Александар во текот на зимските месеци отиде на пат по јужниот морски брег на Мала Азија, во согласност со својот стратешки план за парализирање на непријателската флота со освојување на приморјето.
Тој напредуваше долж брегот на Лидија и Памфилија до Сид, без да наиде на некој посериозен отпор. Кога скршна кон север низ Писидија имаше остри судири со бесните планинци. Од Келена дојде до својот зимски логор во Гордиум, фригијски главен град на реката Сангариј, што е прославуван во легендите.
Таму, Парменион и неговата војска се сретнаа со него, а пролетта дојдоа луѓето, кои беа на војничко отсуство, како и нови регрути. Гордиум го избра како место за собирање, бидејќи неговата позиција беше погодна за да се зајакне Античка Македонија.
ПРОДОЛЖУВА