Мошне скоро се очекува телефонскиот разговор меѓу премиерите на Македонија и Грција, Зоран Заев и Алексис Ципрас за потврда за досега постигнатото во преговорите за решавање на 25-годишниот спор за името и да закажат евентуална средба, која како што беше најавувано би можела да се одржи во Преспа. Според најавите од двете страни, станува збор за денови до воспоставување на контактот.
Премиерите на двете страни се водржани околу коментарите на тоа дали постои договор, дали е постигнат компромис за можно име, меѓутоа во јавоста и од македонска и од грчка страна излегуваат можни предлози за решение.
Тие двајца последен пат се сретнаа на маргините на Самитот ЕУ-Западен Балкан, минатиот месец каде, според тогашните изјави ги приближија позициите, а Заев дури излезе и со најприфатливо решение, Република Илинденска Македонија, кое потоа беше отфрлено од грчка страна.
Премиерот Заев вчера изјави дека во прашање се денови кога ќе се случи телефонскиот разговор меѓу него и Ципрас и додаде дека во моментот се уште се создаваат околностите тоа да се случи.
Македонскиот премиер не сакаше да шпекулира за прифатливите предлози околу името, ниту за тие содржани во пакетот на медијаторот Метју Нимиц, ниту за оние кои завчера во интервју за Канал 5 ги спомена Артан Груби од ДУИ, како можни нови креативни решенија, Република Крушевска Македонија, Република Соверемена Македонија или Република Европска Македонија.
Процесот, според него е на самиот крај и изрази верување дека крајот ќе биде успешен.
– Прашањето е сензитивно и ќе останам внимателен. Овие денови сакам да бидат денови на успешно завршување на процесот. Кога сите детали ќе бидат договорени веднаш ќе бидат споделени. Чувствително е кај нас, чувствително е и во Грција, рече Заев и додаде дека, сепак, за прашањето на крајот граѓаните ќе одлучуваат на референдум.
Зборот „денови“ вчера го спомена и шефот на грчката дипломатија, Никос Коѕијас, кој дури и спомена пет до десет за ставање на потписите.
– Имам чувство дека раководството во нашата земја пријател на север, раководството во Скопје сега, кога треба да завршиме со ова, ги сфати големите тешкотии што постојат за имплементација на договорот и ова одигра улога да сака одново да го разгледа договорот, да разговара за одредени појаснувања за самиот договор, но длабоко сум убеден и се надевам дека ова, набргу, за неколку дена ќе се надмине, рече Коѕијас.
Коѕијас излезе со став дека дошло време да се каже големото „да“ или големото „не“ во однос на последните случувања во преговорите.
И тој не сакаше да говори за тоа што е договорено, но сепак напомена дека од пакетот пет имиња предложени од Нимиц, Коѕијас во игра се три (Република Северна Македонија, Република Горна Македонија и Република Нова Македонија), откако „Република Македонија (Скопје)“ било отфрлено од грчка, а „Република Вардарска Македонија“, од македонска страна.
Договорот е на 20 страни, а за ратификацијата и имплементацијата на предвидени се конкретни чекор, ратификација во македонското Собрание, па референдум и уставни промени, а потоа зелено светло од грчкиот Парламент.
Според оценките на Коѕијас, ако договорот се склучи набргу, во македонското Собрание ќе стигне следните седмици, референдумот веројатно би бил на есен, додека пак по референдумот, би се направиле уставни промени.
На прашањето кога договорот би пристигнал во грчкиот Парламент, Коѕијас објаснува дека „договорот ќе ги предвидува предусловите за ратификација и дека нема да може да биде пред референдумот во Скопје“.
Коѕијас исто така го одвои црковното прашање од спорот со името.
– Името не е работа на Светиот синод на ГПЦ и добро би било да не се меша, вели Коѕијас и додава дека околу признавањето на автокефалност или било што друго на една црква е во надлежност на Вселенската патријаршија, а не е тема на Светиот синод на црквата на Грција.
Коалицискиот партнер во грчката Влада, Независни Грци останува на позицијата дека е против сложено име, кое во себе ќе го содржи терминот Македонија.
– Скопје денес е мала државичка, но утре не се знае, е еден од аргументите на заменик-министерот за транспорт и врски на Грција, Никос Мавраганис, зошто Независни Грци остануваат на таа позиција.
А коалицискиот партнер на СДСМ, ДУИ, пак преку Артан Груби завчера не само што изнесе нови можни креативни решенија, туку и нагласи дека се е договорено во преговорите и оти останува уште начинот на имплементација на договорот. И според Груби во прашање се денови до потпишувањето на договорот.
Груби изрази уверува дека ќе успееме да потпишеме договор со, кој, како што рече „ќе успееме да го зачуваме тоа што е најважно за моите сограѓани Македоници: идентитетот, јазикот, државјанството“.
– Македонецот ќе остане Македонец, било во Скопје или во Брисел и Вашингтон. Јазикот ќе остане македонски, во групата на словоенски јазици, што е факт, рече Груби.