Category: ЕВРОПСКА ЕПАРХИЈА

ДЕЛ ОД ПУБЛИКАЦИЈАТА „МАКЕДОНЦИТЕ ВО СВЕТОТ“ (ВТОР ДЕЛ) НА СЛАВЕ КАТИН

III. ГЕРМАНИЈА

Денес Македонците во Германија се организирани во три заедници: Македонска заедница за Северна, Средна и Јужна Германија. Седиштето на Македонската заедница е во Лацен и во неа се вклучени следните асоцијации: со име “Македонија” постојат клубовите во градовите: Берлин, Биелефилд и Бремен, со името “Гоце Делчев” во Берлин и во Вилхемшафен, со името “Јане Сандански” во Брауншвајг, “Илинден – 1903” во Хамбург и Лацен, “Никола Карев” во Оберкирхен, “Македонска Зора” во Офенбург, “Вардар” во Синделфинген, “Изгрев” во Сан Георген, “Св. Кирил и Методиј” во Улм, “Пелистер” во Елванген, “Малеш” во Манхаим, “Македонско сонце” во Карлсруе, “Скопје – Балкан” во Дозенхаин, “Александар Македонски” и други.

Во Германија постојат следните црковни општини:

1.”Св. Тројца” во Минхен

Македонците во Минхен започнале да се организираат на национално и културно спортско поле во 1972 година. Тогаш е формиран Клубот “Илинден” кој бил регистриран пред германските власти во 1975 година под името Македонски културен центар “Илинден”. Во Центарот со успех работат фудбалската екипа, шаховската секција и играорната група. Идеја за формирање религиозна заедница за Македонците од Минхен датира од 1972 година, меѓутоа, конкретни чекори се преземени во 1976 година кога е одржан првиот иницијативен состанок.

На 19 јануари 1987 година е одржана првата богослужба на мајчин македонски јазик. Членовите на Црквата “Св. Тројца” имаат подршка од Католичката и Евангелистичката црква, како и од германските црковно-државни власти. Црквата е регистрирана пред надлежните судски власти во 1990 година, а во 1992 година е пререгистрирана како црковно-национална институција на македонскиот народ во Минхен и околината. Оваа црква во јуни 1997 година го прослави својот 10-годишен јубилеј.

2. “Св. Ѓорѓи Кратовски” во Хамбург

Македонскиот клуб “Илинден-1903” бил формиран во 1978 година. Членовите на овој клуб биле иницијатори за формирање на Македонска православна црковна општина, чии активности започнале на 14.01.1991 година. На 6 април истата година е формиран Црковниот одбор кој одлучи црквата да го носи името “Св. Ѓорѓи Кратовски” кога активностите започнале на 12 мај 1992 година.  Македонците во Хамбург земаат под наем евангелистичка црква каде ги одржуваат богослужбите.

3. “Св. Климент Охридски” во Берлин 

Иницијатори за формирање на Црковната општина “Св. Климент Охридски” се членовите на Македонскиот клуб “Гоце Делчев”. Иницијативата за формирање на црковна општина датира од ноември 1972 година, а на 8 март 1973 година Светиот архиерејски синод го потврди нејзиното постоење.

Црковната општина “Св. Климент Охридски” го започна својот духовен живот на 17 мај 1991 година кога се одржа првото собрание.

4. “Св. Кирил и Методиј” во Штутгарт 

Во Штутгарт со успех работи Македонскиот клуб “Вардар” и Македонската православна црковна општина “Св. Кирил и Методиј”, кои се носители на бројни активности.  Во Штутгарт се одржуваат поетски вечери посветени на Св. Кирил и Методиј секоја година. Црковната општина за секој поголем христијански празник организира доаѓање на свештено лице од Македонија кое врши црковни треби.

5. “Св. Никола” во Мајнц 

Иницијатива за формирање на оваа Црковна општина се родила на 23 декември 1990 година, за потоа на 19 јануари 1991 година Црковната општина да биде регистрирана пред германските власти.  Богослужбите се одржуваат во Католичката црква “Св. Бернард” во Мајнц во која има поставено иконостас по православните канони и кој е осветен од владиците Михаил и Стефан.

6. “Св. Спас” во Хановер 

Првите иницијативи за дружење меѓу Македонците се јавија во Фудбалскиот клуб “Вардар” кој е формиран во 1975 година.  Потоа на 27 мај 1979 година се формира Спортското друштво “Илинден” кое од 1985 година го носи името Македонски клуб “Илинден”. Македонците во Хановер се организирани и во Црковната општина “Св. Спас” која претставува прва регистрирана македонска црква пред надлежните власти во Германија.

IV. AVSTRIJA 

 “Св. Климент” во Виена

Во Виена постои Македонскиот клуб “Илинден”. Тој е единствен во Австрија и еден од најактивните во Западна Европа. Зградата на клубот е под австриските власти, која Македонците со свои средства и со многу доброволни средства и работни денови успеале да го реновираат и да создадат услови за работа на клубот.

Исто така, во Виена постои и МПЦО “Св. Климент Охридски”. Иницијатива за формирање на црковна општина се родила на 14 јуни 1987 година кога 30-тина македонски

семејства во еден од парковите на градот организирале заеднички ручек. Оваа црковна општина е регистрирана пред австриските власти. Бројот на верниците постојано се зголемува, со што повремено ја посетуваат свештени лица од Република Македонија.

V. ФРАНЦИЈА

Франција била од секогаш  раскрсница и предизвик за голем број емигранти од Балканот, а со тоа и за Македонците, кои формирале поголем број асоцијации. Така, таму постојат: Македонската асоцијација за Франција, Друштвото “Скопје – 93”, КУД “Нова Македонија”, Информативниот македонски центар “Вардар – Експрес”, клубовите “Франција – Македонија” и “Цар Самоил”, “Треска”, “Пелистер” и др. Исто така, е формирана Македонската православна црковна општина “Св. Климент Охридски”, што е прва и единствена македонска асоцијација во Франција.

1. “Св. Климент Охридски” во Париз 

Македонците во Париз на духовно црковно поле започнале да се организираат заедно со другите доселеници ширум Европа. Така, во една мала црквичка на 9 декември 1990 година се собрале поголем број македонски семејства каде се одржала богослужба на француски јазик. Со тоа се отвори еден нов црковен и духовен центар за Македонците во Париз.

Потоа, во 1991 година за празникот “Св. Климент” повторно била одржана богослужба, но овој пат на македонски и на француски јазик, со што се поставиле темелите на црковното живеење на Македонците во Париз.

VI. ШВАЈЦАРИЈА

Македонците во Швајцарија се организирани во следните асоцијации: македонските културни друштва со име “Македонија” во Арберг, Баден, Ешаленз, Неухаузен и Локарно. Со името “Гоце Делчев” во Арванген, “Илинден” во Минхенвиши, потоа во Гемајншаген, во Муртен и Цирих, “Александар Македонски” во Еменбрук, како и во црковните општини “Св. Наум Охридски” во Спрајтенбах и “Св. Богородица” во Локарно.

1. “Св. Наум Охридски” во Спрајтенбах

Оваа македонска православна црковна општина била формирана на 22 февруари 1992 година по иницијатива на мал број верници. Меѓутоа, тој број од ден на ден се зголемува. Тие одржуваат богослужби во други христијански објекти, меѓутоа, се очекува во скоро време да купат свој црковен национален дом.

2.”Св. Богородица во Локарно

Иницијатива за формирање на македонска православна црква во Локарно постоела од поодамна. Меѓутоа, на 8 ноември 1999 година меѓу верниците во Локарно престојуваше државна и црковна делегација при што надлежниот архиереј Гораст ја обслужи првата богослужба на македонски јазик. Оттогаш Македонците почнале да ги задоволуваат своите религиозни потреби во Католичката црква “Св. Богородица” во Локарно која им е отстапена да ја користат во неделите.

Продолжува

 Пишува: СЛАВЕ КАТИН

ОСУМНАСЕТТО ПОКЛОНЕНИЕ ПРЕД ГРОБОТ НА СВЕТИ КИРИЛ ВО ВЕЧНИОТ РИМ

Високодостојникот на Римокатоличката црква кардиналот ПаулПупар со одбрани зборови се осврна и на екуменското значение наизложбата, завршувајќи го своето обраќање до пристутните со следнивезборови:

– Ова изложба е, исто така, еден културен чин на зближување на народите и државите, како и на луѓето со различни идеолошки хоризонти. Во името на Понтификалниот совет за култура, а една од неговите задачи е плодниот дијалог меѓу културите, јас ја изразувам сета моја радост за оваа уметничка манифестација со убеденоста дека таа ќе создаде едно проширување на културните хоризонти и исклучително збогатување, човечко и духовно за сите што учествуваат во неа. На сите творци на оваа исклучителна изложба им се упатени мојата жива благодарност и длабока восхит.

На крајот од оваа прекрасна свеченост, од тоа инаугурирање на македонските икони во ризницата на светското уметничко богатство во средина и место каде што тој чин добива највисок легитимитет, зборуваше директорот на Дирекцијата на Ватиканските музеи, проф. Карло Пјетранџели.

На Денот на свети Кирил и Методиј, 24 мај, главните свечености се одржаа во базиликата „Свети Климент” во Рим пред гробот на свети Кирил. Притоа, митрополитот австралиски г. Тимотеј одржа молебен на којшто учестуваа хорот на просветните работници „Свети Кирил и Методиј” од Скопје со диригентот Тоде Радевски и октетот „Русикум”, од Рим, а во присуство на југословенските амбасадори при Светата столица и при Република Италија – Штефан Цигој и Анте Скатерлетко, и културната делегација на чело со академик Матеја Матевски. Пред одржувањето на молебенот беа положени венци во името на културната делегација и на амбасадорите.

„Денес на молебенот во катедралата „Сан Клементе” присуствуваше и мноштво народ кој веќе беше во катедралата и со внимание го следеше оддавањето почит и благодарност кон солунските браќа свети Климент и свети Методиј, што претставува континуирано оддавање благодарност на свети Кирил и свети Методиј во прославувањето на нивните светителски ликови” – истакна митрополитот Тимотеј во својата беседа над Кириловиот гроб, додавајќи дека ова, истовремено, е и „наша голема и трајна благодарност на свети Климент Охридски, зошто се што го красеше свети Климент научи од своите учители”.

Натаму, митрополитот Тимотеј нагласи: „Во овој скромен вид на манифестирање на нашата благодарност како кон свети Кирил, така и кон свети Климент Охридски, ние како самостојна црква и како народ конституиран во македонска држава, во братска заедница на рамноправни народи и народности, Социјалистичка Југославија, уште повеќе ја чувствуваме потребата од оживување на делото на светите браќа, како и на свети Климент Охридски”.

Во текот на еднонеделниот престој делегацијата на Македонската православна црква имаше разговори во Секретаријатот за единство на христијанските цркви и во Ориенталниот институт, а ја посети и Марјанската академија.

Со целовечерниот концерт на хорот на просветните работници „Кирил и Методиј” од Скопје, што се одржа во црквата „Сан Ангело”, заврши програмскито дел на манифестацијата „Во чест на свети Кирил”, која сепак останува да трае со изложбата на икони од Македонија од IX до XVII век што во присуство на голем број културни и политички работници на Ватикан и Рим беше отворена во просториите на Ватиканските музеи, која остана таму до 29 јуни.

Во текот на манифестацијата, државната делегација имаше срдечна средба и отворени разговори со министерот за надворешни работи на Ватикан г. Силвестрини. Притоа, од страна на шефот на делегацијата академик Матеја Матевски беше изразена благодарност за прифаќањето на изложбата на иконите и беа подвлечени добрите меѓусебни односи на Југославија и Ватикан.

На планот на односите со СР Македонија, беше изразена желбата да ѝ се излезе во пресрет на Македонската православна црква да добие дел од моштите на свети Кирил за осветување на Македонската соборна црква. Тоа не е само религиозен однос и црковен чин, туку и израз на пиететот што го има македонскиот народ кон основоположниците на словенската и македонската писменост и култура.

Кардиналот Силвестрини изрази задоволство од средбата и благодарност за приредувањето на изложбата, при што подвлече дека Ватиканските музеи не примиле досега изложба од ниедна земја и дека овој „преседан” е направен од највисоко место во Ватикан (т.е. папата) поради нивната голема вредност, а и со оглед на традиционалното чествување на свети Кирил во Рим.

Теракотна икона од Виница

Во сличен дух и атмосфера дојде до средба и разговори со кардиналот П. Пупар, министер на културата и П. Пјетранџели, директор на Ватиканските музеи, на ручекот приреден од амбасадорот на Југославија при Светата столица, Ш. Цигој за високи ватикански функционери и двете делегации, при што содржината на разговорите беше идентична со онаа при средбите со папата и г. Силвестрини.

Културната делегација и амбасадорот во Италија, А. Скатерико, беа примени во Министерството за надворешни работи на Италија каде што се водеа разговори со амбасадорот Д’Анреа, кој од италијанска страна ги води работите за реализација на одредбите на Осимските спогодби. Шефот на делегацијата академик Матеја Матевски имаше среба и со потсекретарот во Министерството за надворешни работи на Италија, г. Фјорети.

Во 1986 година беа подготвени повеќе манифестации, научни собири и изданија во чест на свети Климент Охридски. Централен настан претставуваше Меѓународниот научен собир, организиран од Македонската академија на науките и уметностите на тема: „Климент Охридски и улогата на Охридската книжевна школа во развитокот на словенската просвета”,

Симпозиумот се одржа од 25 до 27 септември 1986 година во Охрид. Претседател на Орган изациониот одобор од Македонската академија на науките и уметностите беше академикот Матеја Матевски . Симпозиумот го отвори М. Матевски, со беседа за Климент Охридски. Собирот го поздравија : претседателот на Извршниот совет на СР Македонија – Глигорие Гоговски, претседателот на Македонската академија на науките и уметностите – Јордан Поп-Јорданов и претседателот на Собранието на Општина Охрид – Димитар Зарчев. Беа поднесени 40 реферати на научници од СФРЈ и од странство.

Во 1986 година основното училиште „Кирил и Методиј” од Скопје свечено го прослави јубилејот „Сто и педесет години воспитна и образовна дејност” (1836-1986). Јубилејот беше одбележан свечено, со богата приредба, на којашто учествуваа гости и претставници од воспитнообразовните институции, од Градското собрание и од Владата на Македонија.

Во 1986 година излезе од печат првото дело на авторот на овие текстови Славе Николовски – Катин под наслов An English–Macedonian Limnological Dictionary / Англиско–македонски лимнолошки лексикон, издание на Хидробиолошкиот завод во Охрид, на 206 страници на англиски и на македонски јазик.

Тој е резултат на долгогодишната работа на авторот, реализирана пред сè во Хидробиолошкиот институт (завод) во Охрид. Речникот е подготвен со цел да пополни празнина во областа на биотехничката терминологија и да биде од помош за студентите, како и на научните работници кои го користат англискиот јазик во оваа област и други природни и биотехнички науки. Покрај тоа, речникот може да биде корисен и во многу македонски и други домови како потсетник, прирачник и јазична помош.

Продолжува

  Пишува: СЛАВЕ  КАТИН

ИСЕЛЕНИШТВОТО – ЖИВОТНА ОПРЕДЕЛБА НА СЛАВЕ КАТИН

Македонскиот иселенички печат во светот е израз на долготрајната макотрпна борба на македонските доселеници (без разлика од кој дел на Македонија дошле), за афирмација на својот национален идентитет, на дедовската земја Македонија и на македонскиот јазик. Македонците во светот секаде и во секоја пригода го истакнуваат македонското битие, изразено преку сопствената, богата, културна, национална и духовна историја. Во таа насока се и настојувањата да се претстави делотона „Поетски иселенички меридијани“

.

Како резултат на долгогодишната посветеност на Македонците од сите делови на Макеонија на Слав Катин и Фиданка Танаскова, во 1996 година, се појавува со книгата „Поетски иселенички меридијани“,( Матица на иселениците од Македонија, Скопје, 1995, 1-122, на македонски јазик). Тоа е  зборник на поезија посветен на Македонците раселени ширум светот.

По тој повод д-р Димитар Керамичиев, како претседател на Матицата, во предговорот кон ова издание подвлекува дека овој поетски животопис ги сублимира мислите, надежите, исчекувањата, соништата и стварноста на македонските иселеници, односно нивните деноноќија во далечните и непознати светови, кога секој со своите среќни и тажни судбини си ја плете својата иднина. Во тие непроспиени ноќи, или подоцна, во тие успешни или кошмарни години и децении, многумина од нив пишуваат и стихови, инспирирани од носталгијата за Татковината, за старата мајка, за најблиските, за новите татковини, за новите текови и животни врвици, за небиднината, сновиденијата, проклетијата, среќата, печалбарството, далечините…

Книгата содржи 80 песни посветени на откорнатите од родните прагови, на раселените, на заминатите како печалбари, на тешката мисла и носталгијата овековечени низ поетскиот збор, низ стиховите чувани и носени во душата, како утеха за изгубената мајчинска топлина или за дедовските огништа, за безграничната љубов кон родниот праг, кон полињата и планините, реките и езерата – кон својата сакана Македонија.

Со децении Македонците пејат за толку многу вистини и за убавите нешта во животот. Пишуваат за љубовта, за своите најблиски, за младоста, за новите утра, за една поинаква судбина и стварност, иако живеат во нови далечни светови, во Торонто, во Чикаго, Сиднеј, Мелбурн, Перт, Детроит, Келн, Њу Џерси, Дизелдорф, Малме, Гетеборг, Вулунгонг…

„Оваа книга што трпеливо стих по стих ја собираа и обликуваа добрите познавачи на македонското иселеништво Славе Николовски – Катин и Фиданка Танаскова, претставува своевиден зборник на поетското творештво на Македонците во дијаспората, прв труд од ваков вид кој пополнува една голема празнина во истражувањата на македонското иселеништво. Истовремено, со овој труд се збогатува истражувачкиот опус на Катин на оваа тема, зашто иселеничките поетски и творечки пораки во ова дело се и општочовечки релации и синтеза на едно минато и една сегашност, доживеани со јазикот на универзалноста“, заклучува д-р Керамичиев.

На промоцијата, пак, што се одржа во Сиднеј во друштвото „Григор Прличев“, Иван Трпоски, поет и автор на десетина книги, ќе истакне: Катин и Танаскова се вистински иселенички повесничари, кои при секој нивен престој во некоја иселеничка колонија, со своите пера оставаат вечни белези во македонските весници. Нивните очи се најполни со иселенички ликови, нивните срца се најболни од исленичките доживувања, нивните души се преболни од сознанието дека македонството расте во светот, а се намалува дома, во Македонија. Да, таа трагедија ја знаат токму тие! Затоа во нивните бележници има место за сечија воздишка, сечиј морник, сечија солза… Тие, Катин и Танаскова ги собрале на едно место сите нивни иселенички желби, клетви, соништа, запишани во стихови и објавени во оваа книга“.

Во „Современост“ бр. 3 и 4 од 1996 година, проф. д-р Вера Стојчевска Антиќ, говорејќи за ова дело на Катин и Танаскова, нагласува: „Пред нас имаме покомплетен избор на поезија од нашите сонародници во Австралија, Европа, Канада и САД, инспирирана од иселеничкиот копнеж и носталгијата кон Татковината. Иако нашиот човек се населил во различни средини, во држави многу оддалечени едни од други, нивниот носталгичен сон по <стариот крај> останува длабоко всаден во нив. Преселбите, непроспиените деноноќија, немирите што ги носеле новите средини, логично, наоѓаат посебен израз кај поетите што ни се претставени во изборот на ова книга“, вели Стојчевска цитирајќи, притоа, стихови од Џим Томев, Илија Башевски, Андреа Бранов, Васка Дренкова, Иванка Петровска, Пандора Петровска, Панде Манојлов, Доне Качоров и други поети.

Освен носталгични звуци кај поетите Македонци од Европа, Канада и САД, стиховите на австралиските поети не ги забораваат личностите од рангот на Александр Македонски, Гоце Делчев, Григор Прличев, свети Климент Охридски и други ликови од македонската историја, на кои многумина им посветиле песни.

Во 1998 година Катин, во коавторство со Фиданка Танаскова ја објавува Монографијата за Македонскиот клуб „Илинден 1903 од Хамбург Германија“ („Македонска искра“ – Скопје, 1997, 1-86, на македонски)., по повод дваесетгодишнината од неговото формирање, во издание на „Македонска искра“ од Скопје. По тој повод, претседателот на Клубот Никола Грујовски, во воведот истакнува:

„Германија како наша втора татковина ни овозможи нам на Македонците дел од својот живот, по силата на економските околности да го минеме во рамките на една стара европска цивилизација. Просторно најблиска на нашата Татковина, овозможувајќи ни да ги остваруваме своите потреби и интереси на начин кој обезбедува зачувување и развивање на нашиот национален и културен идентитет. Оттука и нашата благодарност кон оваа држава, која меѓу првите ја призна Република Македонија како самостојна и независна држава и со неа воспостави дипломатски односи на ниво на амбасади“.

Говорејќи за Клубот, Љубица Хаџи Георгиева, како негова истакната активистка, во поговорот на монографијата истакнува:

„Дваесетгодишниот јубилеј – гледан од аспект на историјата е многу кус и незначаен период. Меѓутоа, погледнат од аспект на идејата, мисијата и улогата на луѓето кои се собираат и му дават живот на тој Клуб, јубилејот е многу важен и многу значаен за сите нас. Во почетокот, истакнува таа, нашите луѓе се наоѓале на маргините на општествените настани во новата средина, одвај забележани. Но, со време, секој од нив со својот придонес, позитивен или негативен – со своето дејствување, или, едноставно, живеејќи во тие краишта, стана значаен фактор, носител на информации, белези и карактеристики на еден народ кој дотогаш во новата средина бил своевидна енигма. А Клубот во Хамбург и околината стана мост меѓу Македонците и Татковината, чувар на вредностите кои им овозможија да го зачуваат својот идентитет“.

Одбележувајќи го овој настан, „Нова Македонија“ во мај 1998 година, истакнува дека Катин и Танаскова прават многу успешен спој на своевидниот временски мост, нагласувајќи ја големата мисија на Клубот „Илинден 1903“ и црковната општина во мултикултурната средина во Хамбург.

За егзодусот на Македонците, расеани на сите континенти и нивната вековна битка за опстанок и зачувување на својот национален идентитет, Катин продолжува да зборува и во неговото наредно дело „Македонски иселенички паноптикум“ (Друштво за наука и уметност, Битола, 1996, 1-296, на македонски јазик). Негова преокупација се пулсациите на нивниот ангажман во изградбата на новата и одржувањето на врските со старата татковина, со што во иселеничката галаксија вградува нови и привлечни соѕвездија, со кои е автентичен и препознатлив, не само на нашите, туку и на други меѓународни простори, на кои, не случајно, е се’ почесто присутен.

Очигледно е дека истражувачката трансферзала на Катин се движи во координати кои откриваат низа сличности во одот низ маките на македонскиот и еврејскиот народ во Европа и светот, правејќи ги комплементарни за проучување низ феноменот на миграциите во планетарни рамки, но и низ нивните генетски пориви и нивното влијание врз промените во државите во кои се стационирани на подолг рок. Во „Македонскиот иселенички паноптикум“, Катин, низ сите аспекти, тоа евидентно го покажува и докажува, откривајќи низа значајни визури од животот и дејствувањето на македонското иселеништво во развојот и унапредувањето на економските и културните процеси во тие држави, со што и ги збогатува општите сознанија за скромниот придонес на Македонците и на овој план.

Посебно место во ова значајно дело на Катин имаат процесите на сопственото организирање и функционирање на Македонците во новата средина, а во тие рамки и придонесот на Македонската православна црква, која не само што ги организира и координира, туку и успешно ги синхронизира иницијативите и активностите на Македонците, без оглед на нивната социјална структура. Причините за тоа, не се само во дистанцата од родниот крај или во носталгијата за него, туку и во чувството за припадност на една стара етничка заедница, чиј опстанок зависел и зависи од функционирањето на законитостите релевантни за <освојување> на просторот во рамките на други планетарни простори и цивилизации. Токму поради тоа и укажувањата на Катин дека Македонија како самостојна и независна држава треба посмело да ги користи светските искуства на нашите сонародници во САД, Канада, Австралија и Европа (Европската Унија), кои нам во овој поглед, очигледно ни недостасуваат.

На промоцијата во Друштвото за наука и уметност во Битола, д-р Трајко Огненовски го истакна следното: „Македонскиот иселенички паноптикум“ на Катин нуди една нова диоптрија за поинакво фокусирање на миграционите процеси меѓу Македонците. Таа е книга за едно пофундирано проучување на овој феномен, кој своите вистински димензии, значење и суштина, се’ повеќе ќе ги добива токму во оваа фаза од развојот на Македонија, како независна држава и рамноправен меѓународен субјект, прифатен и признат од светската заедница на народите, со своја историја и култура, без чии вредности не може да се замисли ризницата на светската култура.

Дел од богатствата на македонскиот дух, преку фолклорот, музиката и песната, носијата, накитот и резбата, веќе се присутни на културните простори на државите во кои Македонците се времено или трајно населени, како што е присутно и нивното книжевно творештво на својот мајчин или на јазикот на кој зборува македонскиот народ. Во сегашниот миг, а и во иднина ова дело, како и целокупниот опус на Катин, ќе претставува значајна и своевидна аргументација за одбраната на националното, духовното и културното битие на Македонецот во светот“

Продолжува

Пишува: ДУШАН РИСТЕВСКИ

Во ова продолжение за читателите на порталот „Македонско сонце“ ќе претставиме дел од висината за првата македонска православна црква “Свети Климент Охридски“ во Канада, стожерот на најголемиот број активности што Македонците ги развиваат во Торонто, која оваа година слави 55 години од постоењето, за која до]де мигот кој спага во оние најсвечените, вековните, историските, кога се отворија светите порти.

Се беше подготвено, се беше завршено. Луѓето го исчекуваа, веруваа и го дочекаа тој ден, имајќи со што да се гордеат, за што да наздрават и да прослават, за што заеднички да ја споделат големата радост.

За таа пригода специјално од Република Македонија допатува највисока делегација на Македонската православна црква, предводена од блаженопочинатиот архиепископ Охридски и Македонски господин господин Доситеј, која беше толку срдечно пречекана од страна на многу верници и активисти кои дојдоа на аеродромот за да го поздрават Неговото блаженство г.г. Доситеј со неговите соработници. По величественото добредојде, беше упатен заеднички апел, во кого се повикуваат сите Македонци и Македонки, граѓани на демократска Канада, на 18 април 1965 годинада да присуствуваат на осветувањето, на евангелисувањето на МПЦ “Св. Климент Охридски”, со што, уште еднаш, како што беше речено, ќе ја докажат својата љубов и приврзаност кон мајката Македонска православна црква во мултикултурна Канада.

И осамна тој долгоочекуван ден – 18 април 1965 година, кога и конечно се предадоа клучевите и се отворија светите лорти за сите верници, за сите добронамерници и љубители на правдата, верата и вистината. Тогаш негово блаженство архиелископот Охридски и Македонски господин господин Доситеј во придружба на неговото високопреосвештенство митрополитот Злетовско-струмички Наум, на протаставрофорите Нестор Поповски и Атанас Попов, протаѓакон Стојан Јанковски и архиѓаконот Кирил Поповски, пред сиот тој насобран народ кој специјално за оваа пригода од многу страни доЈде да го види на дело трудот на своите собраќа, ја осветија новата црква.

Момент од осветувањето на цркаата “Св. Клнмент Охридски”

Чудесна беше глетката кога по благословот народот си подаваше раце, си честиташе, се бакнуваше, и се прегрнуваше, посакувајќи долговечна мисија и голема радост непрестајно да се излева во него Во тие моменти кон народот свој македонски и кон многуте гости се обрати неговото Блаженство г.г. Доситеј, кој меѓу другото. рече:

Драги сонародници, возљубени чеда на Господа,

Прекусо е времето и прејаки се чувствата за да се зборува, уште повеќе да се даде оценка на големината на делото што денес го извршивме, во спава на Господ Бог, со негова и со помошта на св. Климента, Наума и другите наши светители. Само историјата ќе може да го каже својот збор и да го одреди местото на големото и на Бога угодно дело остварено низ светите молитви, принесени на жртвеникот Божји при осветувањето на храмот “Св. Климент Охридски”, во убавото Торонто, во прекрасната и благородна канадска земја. Големината на светиот чин што денес го завршивме се состои во   тоа   што е  изграден и осветен уште еден храм во кој ќе се слави името Божјо. 

Оваа црква е паметник на првоапостолот и патронот на Македонската православна црква, ученикот на светите браќа Кирил и Методиј. светителот и просветителот Св. Климент Охридски Чудотворец, што е создадено свето катче, сврзано со мајката црква и мајката земја. бидејќи во денес осветениот храм Божји е вѕидана – земја од црквата “Св. Климент Охридски“ од Охрид, и во ова катче од денес, на мајчиниот македонски јазик ќе се слави името Божјо, и најпосле што е храмот “Св. Климвнт Охридски” вo Торонто?

Тој е неразделен дел од обновената Охридска архиепископија, Македонската Светиклиментова лравославна црква. Новиот монументален храм, издигајќи ја славата на Македонска православна црква, пред овие и идните поколенија, едновремено ќе биде сведоштво и благодарност за љубовта и за трудот што нашите сонародници кои го изградија и се вградија во Божјиот овој храм. 

Од пречекот на поглаварот на МПЦ г.г. Доситеј со делегацијата во Торонто

Мили мои чеда во Господа,

Осветувајќи го својот храм Божји, во кој од денес на родниот мајчин македонски јазик ќе се молите, ќе се слави името Божјо, вие не можете, а да не им заблагодарите и на сите оние при кои досега ctq ги задоволувале вашите духовни потреби. Признанието и благодарноста се одлики на нас Македонците. Co изградувањето и осветувањето на нашата Македонска православна црква во Торонто вие исполнивте само еден долг пред вашите дедовци и татковци, пред црковната и националната историја на македонскиот народ, Пазувите на обновената Светиклиментова Охридска архиепископија се широко отворени за да ги примат и да ги прегрнат сите Македонци. 

Осветениот храм Божји, нека внесе мир, љубов и единство меѓу сите сонародници – Македонци, нека низ искрените молитви кон Бога лродолжи духот на св. Климент и нашите дедовци кај сите вас, наши мили сонародници. Денешниов ден и светиов чин на осветувањето на македонската црква, длабоко верувам, ќе биде забележан со златни букви во нашата историја. Тоа е големо дело што ќе служи на чест и слава”, рече во својот говор г.г, Досиетеј.

Солзи радосници се лиеја по образите, а прегрнати и среќни луѓето си заветуваа дека ќе сторат се да придонесат пред се за свое добро и за иднината на своите дечиња. Во името на генерациите цјто доаѓаат, сите заедно се заколнија дека ќе го чуваат овој храм како најсакан дар, а кој отсега, па во иднина ќе биде незаобиколното место на нивното секојдневие. Тука ќе се развива еден широк, богат, значаен и потребен духовен културно-просветен, образовен и друг живот.

Тука ќе се внесе дух старокрајски кој во еден спој со новото, тукашното – канадското, ќе значи ем врска и незаборав на корените и македонското потекло, ем еден голем центар во кој ќе доаѓаат луѓе од сите возрасти и генерации, на свој начин ќе се прави спојот меѓу двете татковини – Македонија и Канада.

Продолжува 

Пишува: СЛАВЕ  КАТИН

Во ова продолжение за читателите на порталот „Македонско сонце“ ќе претставиме дел од висината за првата македонска православна црква “Свети Климент Охридски“ во Канада, стожерот на најголемиот број активности што Македонците ги развиваат во Торонто, која оваа година слави 55 години од постоењето. Нестрпливо беше исчекуван денот кога ќе биде ставен камен-темелникот и осветена првата лопата бетон што со аирлија и благослов ќе се стави во него. Имено, Беа завршени сите подготовки, сите трчкања, беа испратени поканите до сите верници и гости, a на локацијата беше поставена првата табла на која се повикуваше народот да учествува во градбата на својата прва македонска црква, што беше и гаранција дека се ќе почне и ќе заврши во предвиденото време. На тој 5-ти април 1964 година, претпладнето, на тоа свето македонско парче земја, се слеваше река народ од сите страни на Онтарио, сакајќи на самото место да ја увеличат големата веселба. По црковната богослужба, точно во 13.30 часот после пладне, во беспрекорен ред, се тргна кај новото место за изградба на македонската црква. Напред се вееше големиот барјак на света Богородица, a no него дечиња носеа пет црковни икони. Потоа во колоната беше свештеникот во блескаво одејание од чија лева и десна страна масата луѓе ја красеа млади Македонци во живописна народна старокрајска носија. Неколку чекори по нив, беа претседателот, потпретседателите, секретарот и воопшто сето црковно настојателство, предводејќи ги оние околу 500-мина што ја чинеа големата поворка. Глетката беше импресивна. И разбирливо што претставниците на медиумите со камери и со пишан збор трчаа постојано да го овековечат настанот, Во 13.45 часот, во присуство на претставниците на месната власт, претседателот на околијата и членот на Контролниот комитет г-дин Арчар, како и од претседателите иа општините Лисајд – госпоѓата Никсон, се почна со овој голем, голем чин – осветувањето на темелот. По тој повод во специјална кутија беше ставена посвета на македонски јазик, а во неа меѓу другите пораки беа запишани и имињата на сите настојатели и местото на нивното раѓање во Македонија. На 5-ти април 1964 година на протоставрофорот Кирил Стојановски му падна честа на свечен начин да го вгради камен-темелникот и Повелбата. Осветувајќи ги темелите, тие беа поставени на здрава основа и гранитен камен, на кого не ќе можат “да му оддолеат ни вратите на пеколот”, беше речено на свеченоста. Поставување на каментемелниког на црквата Св. Климент Охридски” На присутните потоа им се обратија свештеникот Кирил Стојановски, гостите – претставникот на канадските власти, претседателот на новиот духовен дом Сгиро Сандерс и секретарот Дон Папас, сите топло и долго поздравени од масата народ што го исполни овој плац и што сакаше ете, одблизу да го види чинот на осветувањето. Потоа, присутните беа почестени со кафе и колачи, a ce развија и македонски песни и ора. Луѓето празнуваа, се радуваа на овој редок момент, на поставувањето камен -темелник на новата Македонска православна црква “Свети Климент Охридски” во Торонто. Славјето беше и мина. Радоста што се почувствува на лицето на секој присутен, беше обврска што побргу и што поубаво да биде  подигнато  новото  светилиште.   Набргу беше  обезбеден  и првиот заем од 120.000 долари, а на градилиштето катадневно се дотураше се она што беше потребно за градбата. Визионерот и творец дедото Петре (Питер) СтоЈанов беше постојано зафатен како и толкутемина Македонци околу градбата ама смогна сили и најде време да ја нацрта. Насликал чудесен спој на генерации, еден симбол возвишен со подадените раце на луѓето. Ракувајќи се тие го изразуваат својот стремеж да бидат еден ден заедно така како што се едно браќата од Егеј, од Вардар и од Пирин, a во Канада слогата и разбирањето да ги красат сите честити луѓе. Во горниот дел патот го осветлуваат сончевите зраци. и целосниот лик на светиот народен храм, „Св. Климент Охридски”. Мошне убаво компонирани елементи, големи симболи и силни пораки. Се правеше се црквата што побргу да биде готова. За цело време градилиштето беше посетувано од неброени Македонци, кои нежалеЈЌи го своето време доаѓаа, помагаа и уживаа гледајќи како пред нивни очи се раѓа прекрасното ново здание, македонскиот храм на канадската земја. Восхитот беше дотолку поголем што е остварен долгиот сон да се има свое катче, да се престане шетањето од една до друга туѓа црква, и да му се стави крај на однародуеањето и присвојувањето кој како ќе стигне и престигне. Храмот е веќе факел и светилник кој ќе го краси и ќе го афирмира македонското име. He еднаш меѓу луѓето можеше да се чујат и овие зборови на восхит кои можеби и на најдобар можен начин говорат за значењето на црквата, за нејзината огромна и незаменлива улога на канадските простори. Овој труиф народен – заеднички ги поттикна луѓето да ја воспеваат победата, како македонска победа,  а на младите и најмладите, на поколенијата што доаѓаа, на нивните деца и внуци да им даваа ука и совет на секого да му ја раскажат убавата приказна за македонското ново големо духовно дело. Ако некој запраша: колку пари чини вашата црква? – Вие одговорете: Нашата црква бидејќи е првата и најголема изградена на овие простори и надвор од етничко географските граници на Македонија – таа е – без цена. Ако некој праша колку е висока? Кажете му:  Нејзината височина го достигнува небото. Ако продолжи и натаму да ве прашува и ви рече: А колку е широка? Тогаш одговорете му: Co својата широчина ја обвива земјата. И најлосле доколку љубопитниот посака да дознае колку ќе и биде долг животот? Тогаш, гордо и одважно ставете му го до знаење   ова:   Должината   на  нејзиниот живот е само – вечноста. Вистина, храмот блесна со сета раскош и убавина кога вредните градителски раце го завршија целосно. Во неговите ѕидини, во неговите двери се вградени љубовта и вербата дека заедно може да се победи се: многуте маки, тешкотиите, многуте проблеми и најразличните сопки и пречки што особено ги задаваа непријателите, неможејќи да се помират со тоа што Македонците со братска слога и со љубов ја изградија својата голема значајна и убава црква. И дека е тоа заедничко дело на сите, без ралика од кој крај потекнуваат, без разлика на големите жртвувања, без разлика кој колку и како можеше да помогне. Продолжува  Пишува: СЛАВЕ  КАТИН

ДЕЛ ОД ПОКЛОНЕНИЈАТА ПРЕД ГРОБОТ НА СВЕТИ КИРИЛ ВО ВЕЧНИОТ РИМ

По смртта на браќата светители Кирил и Методиј, нивниот најран забележан светителски ореол се среќава во синаксарот на Асемановото евангелие. Ова изборно евангелие е датирано различно, но за најран датум се смета крајот на Х век. Ова говори дека нивниот култ бил рано оформен и веќе влезен како канонизиран непосредно по нивната смрт. Нивната светителска традиција се пренесувала во словенските земји, па и пошироко. Европа била запозната со нивната епохална дејност.

На 30 септември 1880 година, папата Лав XIII посебно го апострофира и прошири нивниот култ со Енцикличното послание „Grande Munus”. Со ова послание нивниот култ посебно беше нагласен во Европа .

Папата Павле VI, со Апостолското послание „Pacis nuntius”, од 24 октомври 1964 година го прогласи свети Бенедикт за покровител на Европа. На 31 декември 1980 година, папата Јован Павле II го издаде Апостолското послание „Egregiae Virtutis”, со кое ги прогласи светите Кирил

и Методиј за сопокровители на Европа, заедно со светиот Бенедикт. Со ова писмо вниманието на Европа се сврте кон свети Бенедикт и кон светите Кирил и Методиј.

На 2 јуни 1985 година, папата Јован Павле IIго издаде Енцикличкото Послание за словенските апостоли, упатено до сите епископи, свештеници, монашки заедници и до сите христијани, во спомен на евангелизаторското дело на светите Кирил и Методиј. Во него папата го нагласува нивното епохално дело, евангелизаторското слово меѓу Славените, нивните настојувања за заеднички братски живот, за почитувањето на достоинството на секој народ, заради што и нивната слава се разлеа надалеку.

Не случајно папата Јован VIII во далечната 880 година ја одобри употребата на словенскиот јазик во богослужбата, преведена од светите браќа. Ова послание е по повод 1100-годишнината од смртта на Методиј, со што папата Јован Павле II се осврнува на најважните пунктови од нивниот апостолски, просветителски и творечки пат.

Рим

Оваа енциклика е преведена на повеќе јазици, а на македонски гласи: „Енциклично послание за словенските апостоли од врховниот архијереј папата Јован ПавлеII”.

Енцикликата од 1980 година гласи: „Litterae apostolicae ѕѕ. Cyril/us et Methodius, totius Europae caelestes apud deum compatroni а ѕитто Pontifice notu proprio constituuntur”.

Комплетниот италијански печат им даде значајно место на вестите за високиот ранг на светите Кирил и Методиј.

Денот на свети Кирил и Методиј, на 28 ноември 1985 година во Брисел свечено беше прославена 1100-годишнината од смртта на Методиј, во организација на ,,lnstitut Libre Marie Нарѕ”, во Конгресната палата, сала Бенелукс.

Свечениот пленарен собир го отвори К. Ј. Верлеј со рефератот: „Европеизација и екуменизмот на Кирил и Методиј“, а втор настапи П. Девос. Од Републи ка Македонија учествуваше Вера Стојчевска-Антиќ, со реферат за датирањето на некои словенски ракописи од раниот период на писменоста. Ф. Ј. Томсон говореше на тема за старословенските преводи, а М. В. Паријс за светите Кирил и Методиј.

 

Нашиот претставник проф. В. Стојчевска-Антиќ го запозна Универзитетот во Брисел и членовите на Славистичката катедра. Во Институтот контактирше со А. Ј. Фаниел, кој предава руски јазик и литература и кој повеќе пати потоа гостувал на Семинарот за македонски јазик, литература и култура во Скопје и Охрид.

Прочитаните реферати се објавени во “Laпgage l’homme\ (lnstitut Libre Marie Нарѕ\, Bruhelles vol. 21/1986). Директор на Институтот бешегоспоѓата Ц. Голоши-Жиблет.

Стјепан Антолјак и Бранко Панов: „Средновековна Македонија”, том I-III,издавач „Мисла”, Скопје 1985.

Публикацијата „Средновековна Македонија” опфаќа три тома. Во обемната содржина се застапени монографии, статии и други позначајни научни трудови. Истите автори ги имаат пишувано во периодот од 1958 до 1983 година. Поголемиот број од трудовите се објавени низ страниците на повеќе списанија, зборници и други публикации, а дел од нив за првпат се објавуваат овде. Ова импозантна издание содржи поширок преглед на македонското културно и историско минато. Опфатен е периодот од населувањето на Славените во Македонија до првите векови на османлиското владеење, т.е. периодот меѓу VI и XVI век.

Наум Охридски. „Научен зборник“, издавач Историски архив-Охрид, Охрид 1985, стр. 1-130.

Овој научен зборник посветен на Наум Охридски, претставник на првата генерација кирилометодиеви ученици, содржи десет научни прилози од исто толку научни истражувачи. Како што ќе биде забележано и во воведниот дел на Зборникот, главна иницијатива за неговото составување е „да внесе нови светлини во една одамна присутна празнина во научната литература – делото на Наум Охридски и севкуните традиции на неговиот манастирски комплекс”. Содржински, прилозите се одинтердисциплинаренкараткер и опфаќаат дотични истражувања од областана лингвистиката, историјата, книжевноста, ликовната уметност,архитектурата, палеографијата, археологијата и психијатријата.

Јован Белчовски, „Автокефалноста на Македонската православна

црква”, „Студентски збор”, Скопје 1986.

Овој труд е пресек на историјата на Македонската православна црква од времето на Самоил до ден-денес.

Продолжува

 
Пишува: СЛАВЕ  КАТИН