ПЕТКОВСКИ: Мене ми е жал што се враќаат истите расправи од времето кога се правеше постојната територијална распределеност на државава. Тогаш имаше критики од една страна дека премногу се оди во задоволување на етничките барања на Албанците и се одеше со една маргинализација на суштинските потреби на граѓаните во местото на живеење. И доминантен беше само тој аспект, етничката припадност. Ако тоа биде и сега присутно ние во начело веднаш на самиот старт на новата локална самоуправа во државата ќе ги маргинализираме практично животните прашања на граѓаните. Значи, ќе биде доминантна само етничката припадност и тогаш природно ќе одиме кон условна федерализација на Македонија, затоа што едните нема да сакаат да живеат во една единица на локална самоуправа, другите во друга, а сакаме да градиме граѓанско општество. Тогаш не станува збор за граѓански концепт. Станува збор и натаму за етнизација, сегментација на македонскиот простор и дефинитивно полека, но сигурно ставање високи ѕидови. Треба да се привикнеме дека во оваа држава не само што мораме сите да живееме заедно независно од етничката припадност и од тоа што не обврзува уставот, да водиме грижа за рамномерна распределеност на населението во согласност со природните услови за живеење, туку едноставно да градиме иднина што ќе биде заедничка и за Македонецот, и за Албанецот, и за Турчинот, Србинот, Ромот, Влавот. Се уште во државата немаме присутност на граѓанска свест, припадност како граѓанин, не припадност на некоја група. За тоа треба политичка култура. Еве гледате што се случува. Оние што не се во власта, ДПА и ПДП, веќе заговараат - или ќе се примени тоа или право на самоопределување. Значи не само реториката, туку јас би рекол радикалната политика се уште вирее во главата на политичарите дека само со екстремизам може да се постигнат политички цели. А тоа е практично несреќа и за Македонците и за Албанците што треба да живеат во оваа држава. Истата реторика е и додворување на електоратот преку радикални, екстремни мерки, а потребата да бидеме дел од Европската унија или НАТО како граѓанско општество никој во моментот не ја гледа.

ПЕТКОВСКИ: Тоа е демократски институт - луѓето да се прашаат. Но, доколку се случи референдумско произнесување, јас не гледам дека барем една од тие 123 општини сама ќе се укине. Но, факт е дека некој ќе треба тој цех да го плати. Ние денес имаме општини кои не можат да ја задоволат смислата на постоењето на единицата на локална самоуправа која практично не обезбедува ниту една функција од условите за живеење - во комуналната, во урбанистичката, здравствената, образовната сфера итн. Постојат само градоначалници, постои совет, постои некаква администрација која само троши одделни средства и ако сакате со новите финансиски можности тешко ќе можат да ги задоволуваат потребите. Значи, референдумот како институт тешко може некој да го негира, меѓутоа во наши услови тешко може да има определена фунција, заради тоа што свеста дека еве ние имаме општина која може да ја изгубиме ќе биде кај сите доминантна да се определат, но ако се води кампања на која на луѓето ќе може да им се каже отворено што добиваат, а што губат, претпоставувам дека луѓето ќе се определат за варијантата што ќе нуди поголема перспектива за живеење.

ПЕТКОВСКИ: Мислам дека тоа е анахрона политика. Таа политика апсолутно не кореспондира со современиот тренд на интеграција на Македонија во Европската унија и надвор од неа. Со таков екстремизам и евтини политички поени, политичките лидери се делегитимираат. Прават лоша услуга на својата етничка заедница. Впрочем, ова што сега го говори ПДП е во рамките на нивната официјална политика. Она што го проектираа за време на владеењето во периодот од четири години не можеа да го докрајчат затоа што ги изгубија изборите во 1998 година. Сега јаваат на брановите на екстремизмот кај Албанците што всушност доведе до кризата во 2001 година, односно до војната. Со таква политика не се оди ни во регионот, ниту пак во Европска унија. Таквата политика е анахрона, од 19 век. Тој процес одамна го завршиле цивилизираните народи. Македонија има интерес да гради силно општество во кое поеднакво добро ќе се чувствува и Македонецот и Албанецот. Тоа не е продуктивна политика за Македонија. Таа политика не само што не може да добие поддршка кај граѓаните Албаници, туку не може да добие поддршка и од меѓународната заедница. Едноставно тешко ќе можат да најдат и да убедат многу Албанци кои ќе застанат позади една таква радикална екстремна политика. Доста им се војни и на Македонците и на Албанците.

ПЕТКОВСКИ: Јас отсекогаш сум го застапувал становиштето дека образованието не & пречи на ниту една цивилизација, на ниту една категорија граѓани. Нека има повеќе учени луѓе, нека има помал радикализам и помал простор за манипулација со луѓето и обратно - доколку нема толку учени луѓе, просторот за манипулација ќе биде многу поголем. Мене ми пречи само перфидноста, пристапот кон остварување на тие цели. Ако имаме универзитети во Скопје, Битола, Штип, не ми пречи ниту да има и во Тетово, а на тој универзитет да студираат и Македонци и Албанци и Турци и Роми и сите што сакаат да студираат. Македонија нема да има штета од многу универзитети. Прашање е само дали Македонија е во состојба да ги финансира. За мене единственото прашање што се поставува во овој момент е квалитетот на наставата, бидејќи науката, образованието, немаат етнички граници, тие имаат универзална вредност. Секаде во светот младите учат да стекнат нови знаења, а не учат да бидат поголеми Албанци, Македонци и други. Инаку, искрено речено, ако му е потребно на Тетово да има универзитет треба да се согледаат сите аспекти - финансиски, квалитетот на наставниот кадар, начинот на нивната едукација и да дојдат до состојба да продуцираат млади кадри. Високостручни институции можат само да доведат до побрзо градење на една општа култура, образовна, политичка, култура на заедничко живеење.

ПЕТКОВСКИ: Јас ја застапувам тезата дека Македонија треба да ги употребува сите средства, политички, дипломатски и правни за остварување на своите интереси. За мене прашањето на името е прашање на идентитетот и тука треба да се употребат сите легални и легитимни средства. И една ваква иницијатива воопшто не ми пречи. Јас исто така пред две години покренав иницијатива до ООН, до Советот за безбедност, да ми одговорат практично на едно прашање: Зошто Македонија е сегрегирана, кога станува збор за името. Зошто единствено на Македонија не & се дозволува да си ја нарекува државата како што сака. Ми рекоа дека не е надлежен тогашниот комитет, дека другиот комитет за тие прашања треба да се состане некаде есента оваа година, па да видиме дали на тоа ќе имаме одговор. Иницијативите кои одат во насока на побрзо решавање на тоа невралгично прашање, за мене се легитимни и ги поддржувам. Мислам дека и македонската власт и дипломатија и политика, треба да одат во таа насока. Но, не ми пречи да ги користиме и сите правни институти што ни стојат на располагање, за делегитимирање на една анахрона политика што се однесува само за Македонија, бидејќи во меѓународните односи, е направен таков преседан којшто одамна не се памети - да & се забрани на една земја да се вика како што сака.

ПЕТКОВСКИ: Тоа ги револтира граѓаните на РМ. Разбирам дека најголемиот дел од работата за зачленувањето во евроатлантските интеграции треба самите да си ги завршиме дома. Меѓутоа, мора во тоа да ни помогнат и господата од Европската унија. Не може да се покажува со прст на Македонија кога еве уште три земји, за мене од непознати причини, се уште не ја ратификувале Спогодбата. Уште поанахроно звучи, на пример, ако се знае дека една Грција со која имаме проблем околу прашањето за името, ја ратификува Спогодбата. Овие три земји со кои немаме отворени проблеми, претпоставувам дека од бирократски причини се уште не го направиле тоа, затоа што немаме официјален одговор зошто не го ратификувале овој Договор за асоцијација и стабилизација. Мислам дека проблемот е пред се во Брисел, со малку поофанзивна политика кај овие земји тој чин да се издејствува. Тоа е практично првиот чекор кој РМ треба да го направи.

ПЕТКОВСКИ: На самиот старт кога се предложи таков закон, бев скептик дека ние можеме во ваква констелација на економски, политички, меѓуетнички, безбедносни прашања да собереме голем број на оружје. Но, за мене најбитно е сепак да почнеме да го собираме оружјето. Значи, да се создаде атмосфера дека е опасно оружјето да се чува дома. Да се создава атмосфера на меѓусебна доверба меѓу Македонците и Албанците дека не треба да носиме оружје. И кога реков дека ни треба разоружување пред се на умот, мислам дека треба да направиме една кампања, не само медиумска, туку и кампања на политичките партии, на невладините организации кои ќе треба да допрат до секој човек. Но, пред се политичките партии мора да бидат носители на таа кампања, да ги убедат граѓаните како припадници на етнички заедници, бидејќи за жал ние политички сме организирани врз етничка основа, дека оружјето е сериозна закана за мирот и безбедноста, а и ако сакате по безбедноста на секој човек од нас. Во таа насока би било добро ако може да се создаде атмосфера кај луѓето да гледаат со меѓусебна доверба, значи на целата територија на државата да се одвива акцијата, да не помислат Албанците дека се фокусира акцијата, или дека законот се однесува само за нив, а дека Македонците немаат оружје, кога знаеме дека поранешниот министер го делеше оружјето меѓу луѓето со камиони. Значи, имаат оружје и Македонците и Албанците. Неспорен е фактот дека многу повеќе го имаат Албанците. Тоа го покажа војната во 2001 година. Но, ако се сведе само на тие региони, тогаш фидбекот може да биде негативен - некој наводно ги разоружува само нив за утре да ги искористи во некоја нова иницијатива, акција, да ги дочека условно речено неподготвени. Заради тоа мислам дека акцијата треба да се одвива на целокупната територијата на државата и може да успее само доколку сите ја прифатиме како своја и ние политичарите, невладините организации, државните институции, медиумите, политичките партии, граѓаните и затоа реков дека за остварување на таа широка, масовна акција треба ангажман на една комплементарна инфраструктура во смисла ангажирање на компетентни луѓе - психолози, социолози, политиколози, ако сакате културолози итн., да се сфати како наша потреба, а не како некој да ни ја наметнува. Само така акцијата ќе успее. И второ, мислам дека акцијата, независно што законот е таков, не смее да биде еднократна. Акцијата мора да има континуитет, затоа што така и постапно ќе се гради довербата. Сега ќе се врати еден контингент, подоцна друг итн. како што впрочем тоа го правеа Хрватска и другу земји.

ПЕТКОВСКИ: Мислам дека е пропуст од централното раководство тоа што не организира да се направи изборот во општинските организации веднаш по Конгресот. Колку се разводнува таа активност, се раѓаат и нови апетити, царуваат шпекулации, дезинформации, лоби групи итн. Второ, мислам дека кај членството на СДСМ е доминантна свеста дека сега СДСМ е на власт, дека треба таа позиција максимално да се искористи. Луѓето едноставно се гледаат во иднина од година дена кога ќе бидат локалните избори и сакаат да се позиционираат со време за да заземат некое место во хиерархијата на локалната самоуправа, во смисла кандидат за градоначалник, советник итн. Ја гледаат можноста од таа позиција да си ги решат семејните, лични потреби, групни, за вработување, или раководни места, директори на јавни претпријатија од локално значење. Значи, доминантен е интересот. Не станува збор тука за некаква политичка или идеолошка разлика. Станува збор само за можноста во овие скудни услови во кои живееме, економски и социјални, некпој да си го реши тоа социјално прашање. А може да го реши поуспешно само доколку е на врвот или до врвот во локалната хиерархија на партијата. Никаде не може да прочитате, да речеме, дека тој и тој кандидат за локален претседател се разликуваат идеолошки или во пристапот, или околу реализацијата на политиката на партијата. Тоа е впрочем слична работа и во сите политички партии, со што се соочува и ВМРО-ДПМНЕ што ги принуди сега и на конкурс, под превез на демократија, јавен повик кој сака да биде претседател на партијата. Тоа е исто. Всушност, мислам дека сите ние како граѓани живееме во многу тешки услови во кои за жал политиката сега се гледа и како профитна цел. Ако сте во политиката може да обезбедите пристојна егзистенција, работно место, а ако не сте тоа ќе биде многу подалечен сон. Значи, се уште немаме услови на квалитетен натпревар, луѓе независно на која политичка партија & припаѓаат да го вложат своето знаење во развојот на земјата, да отворат нови работни места за себе, за своето семејство и за поширокиот круг граѓани. Така гледам на судирите во партиската структира, а поделбите на бранковисти, титовисти, бучковисти - се чисти глупости. Тоа не постои. Единствено постои интересот кај граѓаните, кај членовите на СДСМ и врз таа основа се проектираат сопствените концепти за структурата на реформите.

ПЕТКОВСКИ: Мислам дека честопати е употребувана таа фраза, која е реалност, дека ДУИ е политички релевантна партија, дека тие на изборите добија огромна поддршка од граѓаните и дека се во власта. Врз основа на расположението на електоратот се дојдени во власта. Значи, државата донесе Закон за амнестија со кој тој чин, тероризмот, учеството во војната во 2001 година, сега е зад нас, се гледа можноста за проектирање на една постабилна состојба во државата. Второ, за мене нема никаква разлика дали некој е во извршната или во законодавната власт. Не може Хазби Лика да биде добар пратеник, а да биде лош заменик министер. Уште повеќе што станува збор за заменик министер, врз кој има министер, којшто одговара за работите и состојбите во ресорот и кој на заменикот му дава само работи за кои смета дека треба да му ги даде. Значи, условно речено поголема супервизија. Не станува збор за недоследност дека не можат тие луѓе да бидат во власта. Тие се избрани од електоратот, станаа пратеници. Од пратеник може да остане пратеник, да стане министер или заменик министер. Никогаш не можете да кажете не сакам со никого, бидејќи во Македонија етничката структура е таква. Доминантна структура се Албанци, помалку имате Власи, Турци, Срби, Роми и врз таа основа и се проектира иднината на Македонија. Доминантни во структурата на граѓаните на РМ се Македонците и Албанците, доминантни се и во политиката, доминантни ќе бидат и во другите сфери.