Локалитетот Скупи кој некогаш бил колонија (титула која претставува највисок самоуправен ранг што можел да го добие еден провинциски римски град) и имал одредено ниво на самоуправа во внатрешното организирање и управување, се наоѓа на само неколку километри од Скопје. Формиран е со колонизирање на ислужени војници на легијата Седма Клаудиева кои според одредени заслуги добивале парче земја во новоосвоените области на Римското царство. Овој град опстојувал цели шест века, а според археолозите, животот во него продолжил и во подоцнежните векови до X век.

Првите сознанија за овој атрактивен локалитет потекнуваат уште од 1884 година кога на овие простори поминува англискиот патеписец Артур Еванс, вели Ленче Алексова, археолог од Музеј на град Скопје. Тој споменува дека на подрачјето каде што денес се истражува Скупи се забележани урнатини на некој римски град од кои најзабележливи се остатоците од римскиот театар за кој се претпоставувало дека е од северниот бедем на градот Скупи. Подоцна во почетокот на XX век со создавањето на Музејот на Јужна Србија почнуваат првите археолошки истражувачки работи при што е откриена една помала христијанска базилика на подрачјето на денешното село Бардовци и една приградска вила со термален дел којшто се наоѓа надвор од бедемите, што значи во непосредна близина на западиот бедем на градот Скупи.

Скупи како еден урбан римски град, високоцивилизиран, опстојувал цели шест века, односно од I до VI век по Христа и во текот на тој период тој постојано се развивал, се менувале градбите, луѓето, комуникацијата, начинот на живот.

Во последните две-три години истражувачките работи добија на интензитет, така што онаму каде што се решени имотно-правните односи во должина од околу 170 метри е истражена една од главните комуникации - улицата Кардо која се протега во правец север - југ со сите пратечки објекти како што се тротоари, инфраструктурата, канализационата - водоводна мрежа, објаснува археолог Алексова. На тој начин се споија претходно веќе делумно истражуваните два големи градежни комплекси - христијанската базилика и термалниот дел, градската бања. Во тој дел над самата улица и над објектите од доцноантичкиот период, како што се градските терми во претходните периоди, беа констатирани градби коишто упатуваа на едно интензивно живеење од постурбаниот период, значи по 518 година. Можеби за туристи или за други посетители овој период не е многу атрактивен, затоа што градбите се градени со многу попримитивна техника, потсетуваат на праисториските објекти за живеење со земјени подови, со огништа. Движниот материјал што се среќава во нив, исто така, делумно е работен рачно. Меѓутоа, за нас археолозите беше мошне интересно затоа што промени многу од сознанијата што претходно важеа за градот Скупи. Според античките пишани извори и врз основа на дел од истражувачките работи, се сметаше дека со земјотресот во 518 година замира урбаното живеење во градот и на тој начин населението е повлечено. Сега имаме податоци дека една од атрактивните, поточно улицата Кардо, во VI век има две градежни обнови што значи во ова време се живее и тоа како урбано во градот Скупи.

Претходните истражувања главно биле концетрирани на Цивилната базилика попопуларно наречено Собранието на градот, вели Алексова. Потоа истражена е градската бања која лежи на постар објект - магацински простор во кој термите се вклопиле, христијанска базилика, делови од некрополите - источна и западна од каде се откриени вредните движни наоди. Во некрополите откриен е броен накит, метален, од стакло, од коска, белезгии, прстени, обетки, гердани, огледала, коскени украси за коса. Понатаму, пронајдени се ламби, стомни, чинии, меѓутоа еден од најстарите објекти, можеби и најатрактивен кој и ден-денес привлекува внимание, е Античкиот театар. Тој е подигнат во почетокот на II век некаде во времето на Хадријан. Тој бил голем театар чијашто должина изнесувала 98 метри, 15 метри широка, а се претпоставува дека собира некаде околу 9.000 гледачи што е навистина една импозантна бројка.

Горе

Copyright © 2003 "МАКЕДОНСКО СОНЦЕ"