INTERVJU

\or|ija - Xorx Atanasoski, pretsedatel na partijata Makedonska alijansa i osnova~ na nedelnikot "Makedonsko sonce"

NE SMEE DA SE PREGOVARA SO NEPRIJATELITE NA MAKEDONIJA

Razgovaral: Kokan STOJ^EV

  • [to se odnesuva do {pekulaciite za navodnata pripadnost na "Makedonsko sonce" kon partijata na Georgievski, mo`am da ka`am deka tokmu ovaa partija se slu`i so vakvi manipulacii, a toa go pravi za da mo`e da gi privle~e ~itatelite kon svoite partiski redovi. No, u{te edna{ }e potenciram: "Makedonsko sonce" ne pripa|a na nitu edna partija. Toj mu pripa|a na makedonskiot narod.
  • Sozdavaweto na Makedonska alijansa be{e nu`nost, bidej}i gledav deka Makedoncite se delat zaradi dnevni interesi. Ima{e potreba da se sozdade edna jaka, dobra nacionalna partija koja{to }e gi {titi interesite na makedonskiot narod i na makedonskata dr`ava.
  • Boris Trajkovski i Qub~o Georgievski ~ekaat naredba od Evropskata unija, da im ka`at kako da si gi re{at problemite. Nikoj ne mo`e da ti gi re{i problemite, ako samiot ne si napravi{ plan kako da se soo~i{ so problemot.

Aktuelnite nepriliki vo dr`avava, od edna, i sedumgodi{noto opstojuvawe na na{iot nedelnik, od druga strana, bea pove}e od povod za razgovor so gospodinot \or|ija - Xorx Atanasoski, pretsedatel na Makedonska alijansa i osnova~ na "Makedonsko sonce".

MS: Gospodine Atanasoski, koga pred sedum godini na 24.6.1994 godina izleze prviot broj na makedonskiot svetski nedelnik "Makedonsko sonce", dali pomislivte deka toj taka uspe{no }e se vklu~i vo ovoj nepredvidliv i trnliv mediumski prostor, a pritoa i natamu nezavisno da ja zadr`i istata koncepcija za koja kontinuirano informira?

ATANASOSKI: Vo po~etokot koga se sozdava{e nezavisna Republika Makedonija ima{e potreba od formirawe na eden nezavisen vesnik preku koj narodot bi se informiral za da ne bide manipuliran od strana na vlasta. Zatoa be{e formiran nedelnikot "Makedonsko sonce" so cel da gi obedini Makedoncite ne samo vo zemjata, tuku i vo svetot. Toj treba{e da gi informira niv i pritoa da bide nezavisen od toga{nite vlasti. Mo`am da ka`am deka site vesnici od toa vreme manipuliraa so javnosta. Tie bea organizirani od vlasta, a taa diktira{e {to treba da se ka`e i da se napi{e. So formiraweto na "Makedonsko sonce" i na nekoi drugi mediumi, Makedoncite bea informirani na eden otvoren na~in i so toa se ovozmo`i da se doznae vistinata za s# {to se slu~uva vo i okolu Makedonija i da se obelodeni vistinata za makedonskiot narod.

MS: Dali kako osnova~ sproveduvate cenzura vo nedelnikot, kako {to toa obi~no se pravi vo drugi makedonski mediumi?

ATANASOSKI: Na po~etokot na osamostojuvaweto na dr`avata, vo vremeto na vladeeweto na SDSM, vo odredeni mediumi koi gi kontrolira{e ovaa partija ima{e cenzura. Me|utoa, za razlika od niv, vo "Makedonsko sonce" nema cenzura. Toa e vesnik na makedonskiot narod, vesnik vo koj sekoj ~itatel mo`e da napi{e statija ili pismo koe bi bilo objaveno. "Makedonsko sonce" e vesnik na vistinata i vo ovoj nedelnik e zabraneta kakva i da e cenzura.

MS: Dolgo vreme vo makedonskata javnost se {iri {pekulacija deka "Makedonsko sonce" e vesnik vo slu`ba na odredena partija, odnosno na VMRO-DPMNE. Od kade vakvite {pekulacii i kako gi komentirate?

ATANASOSKI: Tie {pekulacii se proizlezeni od nekoi partiski kujni ili od odredeni politi~ari koi sakaat da manipuliraat so imeto na nedelnikot "Makedonsko sonce". Taa rabota ne e od sega, tuku taa se pojavi u{te na po~etokot od izleguvaweto na vesnikot. Toa go pravat za nekoi li~ni ili partiski interesi, so {to sakaat vesnikot da go degradiraat i narodot da go navedat da razmisluva deka nedelnikot e na VMRO-DPMNE ili na SDSM ili na nekoja druga partija. Me|utoa, toa se samo {pekulacii. Nedelnikot pripa|a na makedonskiot narod i ne slu`i na nitu edna politi~ka partija.

Inaku, konkretno, {to se odnesuva do {pekulaciite za navodnata pripadnost na nedelnikot kon partijata na Georgievski, mo`am da ka`am deka tokmu ovaa partija se slu`i so vakvi manipulacii, a toa go pravi za da mo`e da gi privle~e ~itatelite kon svoite partiski redovi. No, u{te edna{ }e potenciram: "Makedonsko sonce" ne pripa|a na nitu edna partija. Toj mu pripa|a na makedonskiot narod.

MS: Kako osnova~, kolku nedelnikot Vam vi be{e `ivoten predizvik i kako opstojuva so ogled na toa {to vo ovie sedum godini nedelnikot nema dobieno nitu denar, ni od aktuelnata ni od prethodnata vlast?

ATANASOSKI: Edno mo`eme da zaklu~ime: nitu SDSM koga be{e na vlast, nitu VMRO-DPMNE otkako e na vlast, ne dadoa nitu denar od buxetskite pari kako pomo{ vo razvojot na vesnikot. Moram da ka`am oti e pove}e od o~igledno deka vesnikot so svojata zacrtana koncepcija ne im odgovara na dvete partii. Nie sme ~isti Makedonci, a ovie partii ne rabotat za makedonskiot narod, tuku rabotat za nivnite li~ni interesi pri {to go ograbuvaat sopstveniot narod. Vesnikot pi{uva statii za nivnite grabe`i, gi kritikuva nivnite pogre{ni potezi vo vodeweto na makedonskata politika, a toa nim ne im odgovara. Vo poslednive nekolku godini, VMRO-DPMNE otvoreno raboti protiv vesnikot i nastojuva na sekoj na~in da go uni{ti.

NACIONALNI STREME@I

MS: Ovie denovi, pokraj sedumgodi{ninata na "Makedonsko sonce" odbele`uvate u{te eden golem jubilej – pet godini od osnovaweto na partijata "Makedonska alijansa", ~ij pretsedatel ste Vie. So koja cel ja formiravte ovaa partija?

ATANASOSKI: Sozdavaweto na Makedonska alijansa be{e nu`nost, bidej}i gledav deka Makedoncite se delat zaradi dnevni interesi. Ima{e potreba da se sozdade edna jaka, dobra nacionalna partija koja{to }e gi {titi interesite na makedonskiot narod i na makedonskata dr`ava. Na dr`avata & be{e potreben eden celokupen ekonomski razvoj kade {to Makedonecot bi imal evropski ili svetski primawa i standard i vo zemjava bi se `iveelo mnogu dobro. No, za `al, i den-denes vo Makedonija mo`e da se zabele`i deka nikoj ne raboti za ovie celi, tuku raboti za sopstvenite xebovi ili za nivnite semejstva. Sekoj gleda da se zbogati, a ne gleda deka Republika Makedonija propa|a i s# ova {to sega se slu~uva e posledica na nekoi li~ni ili partiski interesi.

MS: Dali ste zadovolni od dosega{nata rabota na Makedonska alijansa?

ATANASOSKI: Za `al ne, no toa ne zna~i deka vo idnina nema da zastaneme da go vodime makedonskiot narod. Idninata toa }e go ka`e, bidej}i najgolemite vinovnici za lo{ata sostojba vo zemjava, VMRO-DPMNE i SDSM, poka`aa deka ne se sposobni da ja vodat Makedonija i ja dovedoa dr`avava do vakov stepen.

MS: Vo 1998 godina Makedonska alijansa be{e participient vo Makedonskata nacionalna koalicija i toga{ velevte deka postojat odredeni opasnosti za Republika Makedonija. Dali i sega ostanuvate na toj stav za bezrezervno za~uvuvawe na nacionalnite interesi na RM, za koi se zalo`uvavte na parlamentarnite izbori vo '98 godina?

ATANASOSKI: Makedonska alijansa e edinstvenata partija koja ostana i koja dolgo vreme gi promovira nacionalnite streme`i na makedonskiot narod. Jas mislam deka na{ata partija i Makedonskata nacionalna koalicija koja{to be{e sozdadena toga{, bea edinstvenite koi se trudea Republika Makedonija da ja povedat na vistinskiot pat.

MS: Kako gledate na aktuelnata "Vlada na politi~ko edinstvo"?

ATANASOSKI: Nikoga{ nie ne sme protiv, ako toa se pravi za dobroto na Makedonija. Ne sme protiv toa da se napravi edna koalicija, dokolku taa navistina bi rabotela za podobar `ivot, za izlez od nastanata kriza. Makedonska alijansa i jas li~no bi poddr`ale takva koalicija, no analiziraj}i gi rabotite, zna~i toa {to sega se pravi i so pregovorite, o~igledno e deka slu~uvawata ne odat vo polza na Makedonija i makedonskiot narod. Mislam deka vo idnina }e imame pogolemi problemi koi i ponatamu nema da bidat re{eni.

MS: Dali Vam Vi be{e ponudeno da vlezete vo pregovorite za novata Vlada?

ATANASOSKI: Bea vklu~eni, za `al, samo onie partii {to imaat svoi pretstavnici vo Parlamentot i ~inam deka ovaa golema koaliciska Vlada e od vremen karakter. Za kratko vreme mora da ima izbori. Na tie izbori nie }e ja ponudime na{ata platforma. I toga{ narodot neka odlu~i koj mo`e da go vodi vo idnina.

MS: Me|utoa, so ogled na voenata kriza, vo Makedonija sega zasega nema uslovi za izbori?

ATANASOSKI: Toa e to~no. Najprvin treba da se re{i taa kriza. Ima mnogu re{enija za ovaa kriza, no ne znaeme, za `al, kakvi se merkite na aktuelnata vlast poradi toa {to s# se raboti zad zatvoreni vrati. Me|utoa, ako se analizira situacijata, s# {to dosega e prezemeno e vo korist na Albancite i vo korist na onie koi{to nasilno vlegoa vo Makedonija i koi so terorizam sakaat da zemat del od makedonskata teritorija.

ODGOVORNOST ZA POLITI^ARITE

MS: Dali makedonskite partii {to u~estvuvaat vo pregovorite imaat strategija?

ATANASOSKI: Ako gi gledame rabotite malku nanazad, koga VMRO-DPMNE napravi koalicija so DPA, mo`eme da vidime kade i do kade odela nivnata sorabotka, a zaedno ja dovedoa Makedonija do ova derexe. Onie politi~ari, pak, koi bea vo vlasta, kako Dosta Dimovska i nekoi drugi ministri, znaeja deka Albancite navleguvaat od Kosovo. Tie vnesuvaa oru`je, a onie od vlasta ne prezedoa nikakvi merki, tuku za doma{nite i stranskite mediumi izjavuvaa deka ne postoi takvo ne{to. Mislam deka ovie lu|e {to napravija takva {teta vo toa vreme, bi trebalo pred makedonskiot narod da odgovaraat za svoite dela. Dosega ne sum videl vo Makedonija nekoj politi~ar da ponese odgovornost za ona {to go napravil. Duri nie ne zapo~neme i ne napravime takva strategija i zakoni kade {to i politi~arite, vo slu~aj da ne rabotat vo korist na dr`avata, bi trebalo da odgovaraat pred organite na RM.

Mislam deka slabostite na vnatre{nata politika dovedoa do ona {to denes go imame vo Makedonija. Ako nie pred dve godini bevme podgotveni i imavme dr`avna bezbednost, sekoj albanski terorist {to }e vleze{e treba{e da go fatime, da go stavime vo zatvor ili treba{e da upotrebime nekoi drugi na~ini i metodi.

MS: Imaat li Makedoncite vistinski lider? O~igledno e deka nie nemame koj da ja vodi sovesno dr`avava.

ATANASOSKI: Mislam deka ovie posledici se u{te od Kiro Gligorov, koj napomna deka nam ne ni e potrebna Armija, deka ne ni e potrebno vooru`uvawe. I taka, ovie sostojbi se del od lo{oto vodewe na dr`avata od strana na Gligorov. Nie postojano treba da se borime da sozdademe edna Armija i policija vo koja naselenieto i gra|anite bi bile za{titeni od edna vakva situacija. Inaku, dene{nite politi~ari, kako Boris Trajkovski i Qub~o Georgievski, ~ekaat naredba od Evropskata unija, da im ka`at kako da si gi re{at problemite. Nikoj ne mo`e da ti gi re{i problemite, ako samiot ne si napravi{ plan kako da se soo~i{ so problemot.

MS: Kako gledate na voenoto profiterstvo koe go primenuvaat makedonskite politi~ari?

ATANASOSKI: Mislam deka zakonite vo Makedonija nikoj ne gi po~ituva, pa mo`ebi i VMRO-DPMNE ima svoja strategija vo idnina kako da ostane na vlast, a najlesno e da se ostane na vlast dokolku se ima ekonomska kontrola. Jas ne znam koja e nivnata strategija, no kupuvaweto na vitalnite pretprijatija od strana na partiite mora so zakon da bide zabraneto.

MS: Vo momentov se odvivaat pregovori zad zatvoreni vrati, a Albancite gi maksimiziraat svoite barawa. Kako gledate na ova?

ATANASOSKI: Gre{ka e {to e dozvoleno da se formiraat etni~ki partii. Takvi partii ne treba da postojat zaradi ova {to denes se slu~uva. Na toj na~in gra|anite na Makedonija se delat, namesto da sorabotuvaat i da ja gradat dr`avata. Tokmu zatoa ne bi trebalo da se pregovara so albanskite partii {to se vo Makedonija. Tie se gra|ani na Republika Makedonija i treba da go po~ituvaat Ustavot. S# dodeka ne go po~ituvaat zakonot i Ustavot, tie treba da se povikaat na odgovornost, a ne da se pregovara. Mislam deka Albancite vo Makedonija imaat pogolemi prava otkolku vo koja i da e druga balkanska ili evropska zemja. Nema {to da se pregovara so onie {to se za otcepuvawe na Makedonija.

MS: Koga vo Amerika nekoj bi proglasil slobodna teritorija, kako bi reagirala dr`avata?

ATANASOSKI: Vo Amerika i vo nitu edna druga zemja takov ~in ne se tolerira. Nas mo`at EU i drugite me|unarodni faktori da n# prisiluvaat ta go pravime toa {to niv im odgovara. Zatoa mislam deka pregovorite so albanskite partii mora da se prekinat i da im se dade ultimatum. Teroristite bi trebalo so sila da se isteraat nadvor i da se is~istat site protivdr`avni elementi, koi se nao|aat deneska vo Makedonija.

ZAEDNI^KA PLATFORMA

MS: O~igledno na makedonskiot narod mu treba novo parlamentarno milje. Dali }e u~estvuvate na narednite izbori?

ATANASOSKI: Najprvo mora da se razgledaat site pozitivni i negativni politi~ki sostojbi, a potoa da se odi na izbori, ili samostojno ili vo koalicija so onie politi~ki partii, koi gi imaat zacrtano istite celi so Makedonska alijansa. Na narodot mora da mu se ponudi u{te edna{ nekoja druga varijanta. Mo`am da konstatiram deka narodot ja zagubi doverbata vo VMRO-DPMNE i vo SDSM.

MS: Vie na dvapati, vo '94 i '99 godina, se kandidiravte za pretsedatel na Republika Makedonija, no poradi razni pri~ini ne vlegovte me|u kandidatite za koi se glasa{e. Dali povtorno }e se kandidirate?

ATANASOSKI: Jas nikoga{ ne sum se otka`al od trkata, no }e ja razgledam situacijata toga{ koga }e bidat izborite. Mo`am da ka`am deka onie lideri {to deneska se vo Makedonija se poka`aa kakvi se, kakvi se nivnite sposobnosti i do kade ja dovedoa dr`avata. Makedoncite vo idnina samite treba da bidat razumni i mudro da odlu~at komu da mu ja dadat doverbata. Mislam deka vo Makedonija i vo svetot postojat Makedonci koi bi mo`ele da ja vodat dr`avata. No, tie nemaat mo`nost od onie lideri koi ja fatile foteljata i manipuliraat so partijata i so lu|eto. S# dodeka vladeja~ite ne se svestat deka taa fotelja ne im pripa|a nim, tie }e manipuliraat so glasa~ite.

MS: Vie ste uspe{en biznismen koj e poznat i cenet vo SAD i ve}e dolgo vreme investirate vo Makedonija. Zo{to drugite Makedonci-biznismeni od svetot se kolebaat da investiraat vo dr`avava?

ATANASOSKI: Moram da ka`am deka politi~arite od vlasta vo Makedonija, so nivnite lokalni mo}nici, ne ovozmo`uvaat nekoj uspe{en Makedonec da investira vo Makedonija. Tie upotrebuvaat sekakvi metodi za popre~uvawe. Postojat li~ni ili birokratski pre~ki koi se naso~eni protiv investiraweto vo Makedonija. Ednostavno, vo Makedonija nema povolni uslovi za investirawe, bidej}i korupcijata i nesoodvetnite zakoni ne go ovozmo`uvaat toa.

MS: Problemot vo Makedonija poka`a deka Albancite imaat silno lobi vo stranstvo. Dali razmisluvate da gi obedinite makedonskite iselenici i zo{to nie kako narod nemame svoe lobi?

ATANASOSKI: Makedoncite vo stranstvo lobiraat kolku {to mo`at. Tuka ima eden golem problem. U{te so doa|aweto na VMRO-DPMNE na vlast ne se sozdade zaedni~ka platforma za da se raboti i da se lobira. S# u{te Makedoncite se ostaveni sekoj sam da reagira, sekoj sam da raboti za dobroto na Makedonija, a na toj na~in uspesite se minimalni. Potrebna e zaedni~ka platforma na makedonskata vlast i na Makedoncite vo stranstvo, koi }e rabotat na edna ista Agenda so isti principi. Mislam deka toga{ uspesite bi bile mnogu pogolemi. Samo da potsetam, makedonskite vlasti vo SAD nemaat nazna~eno ambasador skoro edna godina. Toa ne ni e naredeno nitu od sosednite zemji nitu od Evropskata unija. Toa e nesposobnost na makedonskite politi~ari. Vo Amerika imaat isprateno samo nekolku sekretarki i tokmu zatoa Makedoncite nemaat komu da mu se obratat. Da se nema ambasador vo SAD kade {to se re{avaat site vitalni politi~ki pra{awa za svetot e katastrofa na makedonskata nadvore{na politika.

MS: Ima li idnina za Makedonija i za Makedoncite?

ATANASOSKI: Sekoja dr`ava ima idnina, no toa zavisi od samite Makedonci i od nivnite politi~ki lideri. Me|utoa, denes sami gledame deka nemame lideri koi Makedonija bi ja povele vo eden ekonomski razvoj, vo sigurna i stabilna idnina. Na Makedonija & se neophodni novi lideri.