PIRIN

MEMENTO: Krum Monev (1927 - 2001 godina)

^ISTOKRVEN MAKEDONSKI DOSTOINSTVENIK I MA^ENIK

Pi{uva: Van~o MEANXISKI

  • Po~ina ~ovekot koj na svojata rodna Makedonija & podari celi 16 godini od `ivotot, borej}i se fanati~no, so nevidena upornost i doslednost za ~esta, veli~ieto i avtohtonite belezi na makedonskiot nacionalen individualitet
  • Za Monev ima mnogu da se ka`uva, bidej}i zad sebe ostavi gramadno `ivotno delo, koe zaslu`uva ne samo respekt, tuku i iskreno silno voodu{evuvawe, pa i stravopo~it
  • Ovie spomeni bez pardon i istovremeno bez trunka retu{ go slikaat unikatniot makedonski patriotizam na Krum Monev, poradi {to, se razbira, toj redovno "pla}al" isklu~itelno visoka cena

Neodamna, po nekolkugodi{na ma~na i isto{tuva~ka borba sopodmolnata bolest, koja `estoko go izma~uva{e i onaka isto{tenoto i svenato telo od bezmernite zatvorski i drugi stradawa i tormozewa, vo 74-ta godina od `ivotot po~ina Krum Monev, dolgogodi{en politi~ki zatvorenik i nepokolebliv borec za svetite makedonski nacionalni ideali. Monev go zavr{i svojot `itejski pat vo seloto Dolna Grade{nica, koe se nao|a vo blizina na gradot Sandanski, vo pirinskiot del na Makedovija.

Po~ina ~ovekot koj na svojata rodna Makedonija & podari celi 16 godini od `ivotot, borej}i se fanati~no, {to }e re~e, so nevidena upornost i doslednost za ~esta, veli~ieto i avtohtonite belezi na makedonskiot nacionalen individualitet i istoriski nespornata na{a mileniumska opstojba kako avtenti~na civilizacija. @ivotnata scena ja napu{ti ~ovekot, koj vo odbranata na makedonskata kauza i nacionalna posebnost vgradi 16 najubavi (mlade{ki) godini od svojot `ivot.

GRAMADNO @IVOTNO DELO

Smrtta na Krum Monev e golema i te{ka zaguba za makedonskoto delo. Voobi~aena praktika e, me|utoa, i vo vakvi migovi na dlaboka `alost, da se progovori, odnosno da se ka`e ne{to za ~ovekot koj si zaminuva od ovoj la`oven svet vo predelite na ve~nosta.

Za Monev ima mnogu da se ka`uva, bidej}i zad sebe ostavi gramadno `ivotno delo, koe zaslu`uva ne samo respekt, tuku i iskreno silno voodu{evuvawe, pa i stravopo~it. Visokiot respekt Monev go zaslu`uva ne samo poradi negovite neizmerni i neiska`livi stradawa i izma~uvawa na koi bil podlo`en vo zatvorite na socijalisti~ka Bugarija poradi opsesivnoto "zanimavawe" so makedonskite raboti, tuku isto tolku (ako ne i pove}e) i za neprocenlivata vrednost na memoarskite zapisi {to gi ostavi zad sebe.

Makedonskata javnost e ve}e informirana za isklu~itelnata patriotska i kni`evna dejnost na Krum Monev, no smetame deka e po`elno i upatno i vo ovaa traurna prigoda odnovo da se poso~i na dvata podednakvo zna~ajni aspekta na negovoto delo. Osobeno e va`no odnovo da se progovori za kni`evnata dejnost na Monev.

Imeno, neumolivite fakti govorat deka Krum Monev e avtor na obemni memoarski zapisi (vsu{nost, zatvorski spomeni), koi prvin se nape~ateni na bugarski jazik vo tri knigi, od koi dve ve}e se objaveni i na makedonski jazik. Tretata kniga (tom) , koja e i najobemna, intenzivno se podgotvuva za pe~at i naskoro }e bide objavena vo Skopje, i so toa na makedonski jazik }e bide preveden celokupniot memoarski opus na Monev.

Vo vrska, pak, so sodr`inite na memoarite na Monev, ovoj pat smetame deka e dovolno da se ka`e oti vo niv na eden zastra{uva~ko-naturalisti~ki, neverojatno `estok i potresen na~in se opi{ani tegobnite v beskrajno dolgite zatvorski godini, poto~no besprimerno surovata zatvorska golgota na avtorot.

"POMAKEDON^UVAWE" NA MEMOARITE

No, ovie spomeni bez pardon i istovremeno bez trunka retu{ go slikaat unikatniot makedonski patriotizam na Krum Monev, poradi {to, se razbira, toj redovno "pla}al" isklu~itelno visoka cena.

Veli~inata na Monev, kako patriot i kako kni`even avtor, do najsilen izraz doa|a preku visokite literarno-estetski vrednosti na negovoto tvore{tvo. Toa e, se ~ini, i najsilnata odbrana na Monev od brojnite ogor~eni i nepomirlivi protivnici na negovoto unikatno patriotsko i kni`evno delo vo sosedna Bugarija, no i na ne taka maliot broj prodadeni du{i ovde, vo Republika Makedonija, koi mol~e{kum go otfrlaat, no i ne izbiraat sredstva, poto~no, so site sili pritiskaat da go onevozmo`at kone~noto "pomakedon~uvawe" na memoarskite zapisi na ovoj vonseriski avtor vo ovoj kni`even `anr.

Zboguvaweto, odnosno ova ta`no i tegobno ka`uvawe, se ~ini, najdobro e da se zavr{i so edna nepobitna vistina, nedvosmisleno potvrdena od `ivotot, koja, pak, upatuva samo na edna konstatacija - deka vo slu~ajot na Krum Monev se raboti za nepopravliv i nepovtorliv patriot, rasen kni`even avtor, ~istokrven makedonski dostoinstvenik i ma~enik, koj s# {to ima{e kako bo`ja i prirodna darba i sila & go podari na Makedonija i na makedonskata kauza. Ete takov }e ostane Krum Monev za navek vo spomenite na negovite najbliski, na prijatelite i na po~ituva~ite na negovoto grandiozno delo.