KADE NI E HUMANOSTA?!

Ve}e podolgo vreme nie licata so posebni psihofizi~ki pre~ki vo mentalniot razvoj sme diskriminirani vo odnos na drugite invalidni grupi: slepi, gluvi i nagluvi, lica so cerebralna paraliza itn.

Se vikam Katerina Radevska i imam trinaeset godini. Ovoj napis ne go pi{uvam jas, tuku mojot roditel. Sakam da napi{am ne{to do ~i~kovcite i tetkite od Vladata, no ne mo`am. Ne mo`am bidej}i ne znam da pi{uvam, jas sum nepismena. Sakam da im ka`am ne{to na ~i~kovcite i tetkite vo Ministerstvoto za trud i socijalna politika i na site od Vladata na R. Makedonija, no pak ne mo`am i toa da go napravam. Go nemam ekspresivniot govor i ne mo`am da zboruvam. Sepak, kaj mene dobra osobina e toa {to mo`am da se dvi`am, da gledam i slu{am.

Vo zavodot za mentalno zdravje vo Skopje mi rekoa deka sum mentalno retardirano lice so umerena mentalna retardacija i pravata mo`am da gi ostvaram spored pravilata {to gi propi{uva zakonot. [to korist imam jas od toa par~e hartija koga ne mo`am da gi ostvaram i moite najmali ~ove~ki prava, a velat deka postoel komitet za ~ovekovi prava vo Makedonija?! Kakva korist imam od Zakonot koga nikoj toj Zakon ne go sproveduva pravilno.

Pred nekoja godina moite roditeli mi kupija vozilo "Jugo 45" od "Evro - kar" od Bitola. Be{e toa vo 1992 godina. ^i~koto od Bitola be{e mnogu dobar i ni go prodade voziloto po mnogu poevtina cena od drugite. Se vika{e ~i~ko Pece, toj e mnogu dobar ~ovek, razbira {to e maka i im pomaga na lu|eto koga se vo nevoqa.

Toj mi pomogna, a drugite mi odmognaa. ^i~kovcite od upravata baraa da platime danok na promet, bidej}i spored zakonot licata so psihofizi~ki pre~ki bile tretirani kako invalidi. Eden ~i~ko od Ministerstvoto za trud i socijalna politika re~e deka mene ni{to ne mi fali, a mojot o{teten mozok ne se smeta za invalidnost. Spored nego invalidno lice se smeta lice bez race, bez noze... Zarem saka toj istiot ~i~ko da mi gi otse~e nozete, pa da bidam invalid? Mene i taka mi e otse~eno s# i ne mo`am da si gi dobijam moite prava. Poradi toa ne mo`ev da dobijam i invalidska dozvola, iako danokot za voziloto go plativme. Se se}avam koga tatko mi me odnese vo Ministerstvoto za obrazovanie za da pra{a kade mo`e da me zapi{e vo u~ili{te, bidej}i jas u{te od tretata godina bev vo gradinka za normalni deca, a istoto go prodol`iv i vo zabavi{te. Tamu edna tetka na tatko mi mu re~e deka decata kako mene treba da se ubivaat i deka se {tetni za op{testvoto.

Jas toga{ imav osum godini i dobro ne razbrav, no znam deka tatko mi mnogu se naluti.

Me|utoa, ima{e dobri tetki vo gradinkata "11 Oktomvri" vo Skopje, a toa bea tetka Viktorija, tetka Vesna, i tetka Qubica. No, s# be{e dobro dodeka odev vo tie ustanovi. Moite maki nastanaa otkako po~nav da rastam i da se razvivam. Sega sum zgri`ena vo Zavodot za za{tita na deca i mladinci vo Topansko Pole. Tamu mi e mnogu ubavo, a imam i mnogu drugar~iwa. Personalot e dobar, no i tie imaat mnogu problemi zatoa {to site zgri`eni lica i ne treba da se tamu. Vozrasnite lica so lesna mentalna retardacija mo`at da bidat vrabotuvani. ^i~kovcite i tetkite vo zavodot ni malku ne se vinovni za toa. Op{testvoto ni e takvo, velat tie. Jas ne se soglasuvam so niv.

Na{eto op{testvo e dobro, a vinovni se tie {to si gi rasturija za{titnite rabotilnici. Takvi rabotilnici ima{e mnogu. Pred nekoj den tatko mi be{e vo Zavodot za vrabotuvawe za da pra{a za Zakonot za vrabotuvawe na invalidi. Tamu tetkata be{e mnogu dobra i mu gi objasni site detali, a kakvo fajde od toa koga od Ministerstvoto za socijala ne se konsultiraat so na{ite roditelii, ne gi znaat na{ite potrebi. Rabotat svoeglavo, a Zakonot go pi{uva samo eden ~ovek koj samiot veli deka s# znae. Jas mnogu slu{am radio i gledam televizija. Ka`uvaat deka se odvojuvaat golemi sredstva za licata so mentalna retardacija. Se dvoele sredstva duri i za odmor i rekreacija, a jas i moite drugar~iwe na sme odneseni nikade. Od Ministerstvoto za socijala velat deka takvi sredstva se dodeluvaat na tetka Violeta Dimovska od Republi~kiot zavod za mentalen hendikep. "Poraka", a taa veli deka tie sredstva & se dodeluvaat za organizirawe stru~ni soveti na roditelite {to imaat vakvi lica kako mene vo svoite domovi. Del od tie sredstva mi pripa|aat mene, a i na moite drugar~iwa. Nekoi roditeli velat deka se pravele "ujdurmi " so tie pari. Ima eden ~i~ko koj & gi dava tie pari. Se vika Boge ^adikovski, a potoa tie sredstva isparuvaat. Mo`ebi gi delat? Zarem ovaa tetka iljadnici marki tro{i za soveti? Na{ite roditeli toa go pravat podobro. Nim ne im e potreben sovet, tuku sredstva za na{a egzistencija.

Eve, na primer, jas imam postara sestra po ime Nadica koja mnogu ubavo crta i u~i vo umetni~ko u~ili{te, a od na{ava dr`ava ne dobiva stipendija so obrazlo`enie deka nemala diploma od nekoi doma{ni i stranski natrevaruvawa, a pogolema diploma {to me ima mene kako sestra vakva kako {to sum, nesposobna za `ivot, nema.

No, da se vratam povtorno za "sovetite" na tetka Violeta. Tetka Violeta veli deka e najhumana `ena na svetot, no ne e taka. Pred pove}e godini taa od na{ite pari kupi stan za da se dru`ime vo nego, no toj stan voop{to ne go koristime. Za {to slu`i toj stan, nikoj ne znae. Na{ite roditeli za toa se falea, no nejzinata "humanost" be{e u{te pogolema i n# izbrka od prostoriite vo Domot na humanitarnite organizacii "Dare Xambaz", kade {to zaedno so na{ite roditeli se sobiravme sekoj ponedelnik popladne. No, sepak ima i humani lu|e. ^i~ko Qup~o, pretsedatelot na invalidskite organizacii i ~i~ko \oko ni dozvolija da vleguvame vo prostoriite na Domot. Vi rekov deka ima i mnogu dobri ~i~kovcii tetki, no ima i mnogu lo{i. Tie treba itno da se smenat, bidej}i se {tetni za na{evo op{testvo. Vo toj ko{ spa|a i tetka Violeta i ~i~ko Boge ^adikovski koj e poverenik na Ministerstvoto za trud i socijalna politika na RM. Tie ja sramat na{ava dr`ava i preku na{ata nesposobnost "perat" pari i gi tro{at za ne~esni raboti.

Dosega{nite ministri za socijala toa ne go znaat. Sigurna sum vo toa. Sigurno toa ne go znael i premierot od sega{nava i od minatata vlada. Pa, neli carot za makite na svoite podanici doznava posleden, bidej}i toa go krijat negovite sovetnici.

Poradi ova gi molam ~i~kovcite i tetkite od vlasta da gi otstranat ovie nehumani lu|e. Ako toa ne go storat {to pobrgu }e im dozvolat da izvr{at ubistvo vrz nas, mentalno retardiranite i nesposobni za `ivot. Toa tie i po~nuvaat da go pravat. Tetka Violeta toa go pravi so raskaruvawe i razdeluvawe na na{ite roditeli, a vakvo lice kakvo {to sum jas bez dvajca roditeli e isto kako da e samo. Zatoa, vie ~i~kovci od vlasta pomognete ni nam, na mentalno retardiranite, a so toa im pomagate na va{ite deca. So vas idninata bi ni bila poinakva.

Povod: Natprevarot pome|u Jugoslavija - Hrvatska vo ko{arka za mladinci vo Ohrid

Da gleda{, da ne mo`e{ da se izna~udi{. Vo Ohrid, vo Makedonija, Makedoncite urlaat i diveat vo navivaweto za Jugoslavija. Golem sram. Nie sme trojca drugari. Otidovme sportski da go gledame natprevarot, a se vrativme razo~arani. Mladite "Makedonci" pove}e navivaa za Jugoslavija otkolku za Makedonija. I morame da naglasime deka 99,9 otsto od niv se od " makedonskata partija" SDSM (J). Dali ova Branko go znae ili ne, ili go znae, ama se pravi deka ne go znae.

Na natprevarot vidovme "Makedonci" koi za malku }e se raspla~ea za Jugoslavija, vleguvaa, izleguvaa od salata so golema nervoza. Za kogo se nerviraa ovie "Makedonci"? Za Jugoslavija, se razbira. Navistina site ovie se s# poznati SDSM - ovci. Vistinskite Makedonci patrioti navivaa za Hrvatska i toa od inaet. I gi opravduvame, bidej}i ne mo`ea da se pomirat so toa {to se slu~uva vo salata. Mislime deka vakvi naviva~i za Jugoslavija nema ni vo Belgrad. Ah Makedonijo, {to do~eka, da padne{ na kolena od "svoite". Sramota, no ne za Makedonija, tuku za tie "Makedonci" na koi nekoj mozokot dobro im go ispral: Navivaat na golemo, bez nikakov sram od okolinata da ne gi vidi nekoj. I so ova i bez ova Makedonija odi napred, a ovie Brankovi naviva~i neka se preispitaat. Osobeno treba da se zamisli Branko i da se preispita koi lu|e mu ~lenuvaat vo "makedonskata" SDSM (J) i so koi lu|e }e ja brani i ~uva Makedonija. Branko ova mora pod itno da go otstrani od svojata partija, zatoa {to vakvo navivawe i vakva ispolnetost na salata vo Ohrid ni na son ne mo`e{ da vidi{ koga igra Makedonija.

So vakvi lu|e ne se pravi dr`ava, a Branko uporno dr`i mitinzi i obvinuva s# `ivo i divo deka bo`em tie bile najgolemite Makedonci. Kakva demagogija, kakov humor, kakva ironija. No sepak, nie Makedoncite odime samo napred. Za novi pobedi na Makedonija. Ova pismo sakame posebno da go pro~itaat Makedoncite od dijasporata za istite u{te edna{ da se potsetat {to be{e i {to u{te e SDSM( J), i da po~nat malku po malku, podocna i pove}e, da frlaat drva i kamewa po SDSM(J).

Vie, Makedonci od dijasporata, frlate drva i kamewa po VMRO - DPMNE, no ne ste vo pravo. Mo`ebi ima 5 otsto izrodi vo VMRO - DPMNE, no ~lenovite i simpatizerite se ~esni Makedonci i patrioti. Zatoa, ako ne go sakate rakovodstvoto na VMRO - DPMNE, imajte barem malku po~it kon negovite ~lenovi i simpatizeri. Zatoa {to zaedno }e ja gradime R.M. vo novi pobedi, a ne so naviva~ite na SDSM (J). Veruvame deka ako prisustvuvavte na natprevarot od taga }e se raspla~evte. Zatoa }e potsetime deka VMRO - DPMNE e najgolemata nacionalna partija, bez razlika dali va{ite kritiki kon nea vo ovoj moment se osnovani ili ne. Bidej}i koga si opozicija s# ti e dozvoleno, da zboruva{ i da obvinuva{ (duri i da go bara{ Solun), kako {to svoevremeno prave{e i VMRO - DPMNE, no koga si na vlast nema{ takva dozvola, bidej}i cel svet i Evropa te gledaat. I SDSM koga be{e na vlast mol~e{e i popu{ta{e, a sega se najgolemi Makedonci.

Zatoa vie Makedoncite od dijasporata barem malku bidete realni, bidej}i ova {to se slu~uva vo R.M. e toa {to momentalno mo`e najmnogu da postigne. Za vo idnina }e vidime, bidej}i so vakvi Brankovi "makedonski" naviva~i - t.e. "Makedonci" i ne mo`e pove}e da se postigne vo momentov. A svetot n# gleda, Makedonci navivaat `estoko za Jugoslavija i toa da vidite so kakvi emocii. I potoa se lutime zo{to sme FIROM (BAJRAM), a ne Republika Makedonija. Tokmu zaradi ova, po zasluga i ~est na SDSM(J) i negovite naviva~i. Bra}a Makedonci, Makedonija {to ne izdr`ala,pa i ova }e go izdr`ime. A, nie patriotite }e prodol`ime da si go terame makedonskoto ne obrnuvaj}i vnimanie na ovie izrodi makedonski. Se nadevame deka ovie izrodi se vo mnogu mal broj od vkupnite Makedonci i so niv ili bez niv Makedonija odi i }e odi napred vo novi pobedi, bez razlika na s#. A gospodin Branko Crvenkovski neka se zamisli i pak }e re~eme neka se preispita za ovie negovi naviva~i i juri{nici.