Rodenden na Aleksandar Makedonski (22 juli 356 g. pred Hrista)

BLESOKOT NA MAKEDONIJA

Spase [uplinoski

  • Negovoto voeno delo, spored koe e poznat vo celiot svet i poradi koe dva veka podocna e nare~en Veliki, se izu~uva vo voenite akademii na site dr`avi
  • Nikoga{ nepobedeniot Aleksandar go primenil modelot na mir na svojot tatko, no mnogu posuptilno. Toj tri pati nudel mir, a ~etvriot pat uni{tuval

Najgolemiot blesok na Makedonija vo anti~ko vreme be{e na 500- godi{ninata od osnovaweto na ovaa dr`ava, vo vremeto koga Aleksandar Treti Makedonski be{e makedonski car i car na svetot. Makedonija e osnovana vo 825 godina pred Hrista koga Karan e inauguriran za prv oficijalen makedonski car, ne smetaj}i gi prethodnite mitski za koi ima samo predanija, a ne i cvrsti dokazi.

Atina e osnovana vo 776, a Rim vo 753 godina pred Hrista. Od toa proizleguva deka Makedonija e najstarata dr`ava vo Evropa, a bila i najmo}nata vo predhristovo vreme. Blesokot dostignat vo vremeto na Aleksandar se temeli vrz petvekovnata tradicija vo zakonomernoto gradewe na dr`avata i vrz genijot na Filip Vtori Makedonski i na nenadminatiot, brzomisle~ki i luciden negov sin, Aleksandar.

NAJDOBRIOT OD NAJDOBRITE

Aleksandar Makedonski e roden na 22 juli 356 godina vo makedonskata prestolina Pela, na 20 godini stana makedonski car; a po~ina vo Vavilon na 13 (spored nekoi na 10) juni 323 godina pred Hrista. Negovoto voeno delo, spored koe e poznat vo celiot svet i poradi koe dva veka podocna e nare~en Veliki, se izu~uva vo voenite akademii na site dr`avi. Mnozina vojskovodci po nego se obiduvaa da go povtorat toa delo, od Cezer, preku Justinijan Prvi, Napoleon Bonaparta do Hitler. Romeija (Vizantija) i Osmanliskoto (tursko) carstvo go primenija sistemot na voenoto ustrojstvo i na~inot na izborot na imperator -najdobriot od najdobrite.

Neupatenite pogre{no mislat deka Aleksandrovata vojska, predvodena od na~alnikot na general{tabot Parmenion, bila samo ubistvena ma{inerija, koja nesopirlivo uriva s# pred sebe. Mo}ta na toga{ najsovremenoto oru`je e poka`ana vo samo desetina najgolemi bitki vo koi se primeneti pove}eto od 32-te novini vo vojuvaweto vovedeni od Filip i Aleksandar (blic-krig, falanga, artilerija, oklopni koli, opsadni ma{ini, ponton, alpinizam, tunelokopawe, sistem na vrski i signalizacija, logistika, {tabsko planirawe, kvislin{tvo, specijalna vojna i drugo, se razbira vo obem i poim za toga{no vreme).

Po ugledot na svojot tatko, a vrz osnova na iskustvata i od drugite svoi predci, Aleksandar osvoil pove}e teritorii i narodi (plemiwa) so model na mirot (t.e. pridobivawe za dobrovolno prisoedinuvawe kon negovata imperija) i so zastra{uvawe, otkolku so oru`jeto.

Makedonija na Filip Makedonski bila unija na kralstva i kne`estva pod negova vrhovna vlast. Filip so me~ i so diplomatija go pokoril celiot Balkan i izvr{il podgotovki za pohodot na istok. So od nego nametnatiot dogovor za mir so pokorenite helenskite polisi, Filip niv gi obvrzal na vernost kon carot i vrhovnata vlast i podredenost na voenoto komanduvawe; davawe danoci; kvota na vojnici zaedno so sinovite na najvidnite prvenci i nivna izdr{ka; i u~estvo vo zadu{uvawe na bunt na koj i da e od potpisnicite na mirot so carot. Dogovorot za mir bil nasleden (iako carskata titula ne bila), taka {to Aleksandar, po izborot za car od strana na Voeniot sovet, ja prodol`il va`nosta so site. Polisot Teba gi prekr{il odredbite na mirot na mirovnite dogovori, digaj}i bunt, pa Aleksandar, so u~estvo pred s# na sosednite helenski potpisnici na mirot, sosema go uni{til za nauk vo idnina.

Nikoga{ nepobedeniot Aleksandar go primenil modelot na mir na svojot tatko, no mnogu posuptilno. Toj tri pati nudel mir, a ~etvriot pat uni{tuval (Tir, Gaza itn.). Na dobrovolno priklu~enite kon nego im daval relativna sloboda i vlast, ta duri i pogolemi teritorii otkolku {to imale prethodno. No, nasekade,bez razlika, ostaval svoj blagajnik i svoj komandant so voen ekipa`, iako se proglasuval za osloboditel.

NEIMAR NA GRADITELSKI DOBRA

Gradel gradovi, pati{ta, tvrdini, spomenici i objekti {to se svetski ~uda. Me|utoa baral (a toa go prifa}ale site vo imperijata) da bide niven bog na zemjata so imeto na najvisokoto nivno bo`estvo. Toa so dekret go pobaral i od helenskite polisi i site go priznale za svoj bog, vklu~uvaj}i gi i Lakedemoncite (Sparta), koi lakonski se izjasnile: Ako saka, neka mu bide! Ne bil bog samo na Makedoncite. Site niv vo Suza gi proglasil ramni na sebe i, bogot, izdginuvaj}i gi vo rodnini, prijateli i pridru`nici. No, i pred toa, pri nastapot na vojskata kon Indija, pu{tal napred da odi glasot deka doa|a vojska sostavena od bogovi!

Neimar na graditelski dobra, Aleksandar, 22. oficijalen car na Makedoncite, e i vtemeluva~ na osnovnite principi na OON denes. Toj vo svojata svetska imperija gledal obedinet svet, dopu{tal dr`avno ustrojstvo po sopstven izbor, pravo na ramnopravnost na narodite, nivna samobitnost, po~it na obi~aite, tradicijata, kulturata, jazikot, pismoto, religijata, pravnata za{tita na obvinetiot, odlu~uvawe na sobir na prestavnici na narodi i dr`avi, zaemna rasna i nacionalna tolerancija i sl. Vovel i edinstven monetaren sistem so zaedni~ka valuta i, isto taka, zaedni~ki sistem na odbrana i na bezbednost (sega nalik na MMF, SB, NATO, OBSE).

Vo Biblijata se spomnuvaat 34 pati Makedonija, Makedonci, makedonski, Aleksandar i Filip. Kriti~kite kompletni izdanija na Biblijata

(1.MK 1-1) potvrduvaat deka Aleksandar, sinot na Filipa, prv gi pokoril Helenite (Grci). Toa bilo na vtori avgust 338 g. pred Hrista kaj Heroneja. Ropstvoto traelo 170 godini, s# do sve~enoto objavuvawe od rimjaniot Paul Emilij vo Korint vo 168 g. pred Hrista deka e staven kraj na makedonskiot ropski jarem nad Helenite, koe od niv bilo prifateno so voodu{evuvawe (soop{tuva Tit Livij).

Vo Biblijata pi{uva deka Aleksandar izlegol od zemjata na Kitim, {to e drugo ime za Makedonija. Spored Bitieto (1. Mojseeva kniga, 10, 1-4), Noe imal tri sina: Sim, Ham i Jafet. ("Toa se trite sina Noevi, i od niv se naseli celata zemja", 9,19). Jafet imal osum sina, me|u koi Javan. Javan imal ~etiri sina, me|u koi e Kitim. Taka e ka`ano vo rodoslovot (popisot) na prvite narodi vo svetot. Ako e to~no toa za Kitim (Kitejci, Hetejci, Cetijci, Hetiti), toga{ Makedoncite ne se samo bibliski narod zatoa {to se spomnuvani, tuku i svet narod, kako eden od prvite.


VERODOSTOJNI KNIGI

Postojat samo pet izvorni knigi za Aleksandar na koi treba da im se veruva pod uslov da se kriti~ki (univerzitetski) izdanija, po mo`nost so prilo`en original. Toa se od avtorite Diodor od Sicilija (Diodorus Siculus), I vek pred Hrista ("istoriska bilbioteka", kniga 17), Kvint Kurtij Ruf (Quint Curtius Rufus), I vek n.e. ("Istorija na Aleksandar Makedonski Veliki"), Plutarh od Heroneja (Plutarch), II vek n.e. ('Sporedbeni `ivotopisi Aleksandar" ) i Arijan od Nikomedija poznat kako Kvint Enij Flavij Arijan (Arrian), II vek n.e. ("Anabaza" ili ""Istorija na Aleksandrovata vojna"). Popularnite izdanija se po nara~ka i vo niv ima mngu falsifikati. Vrz osnova na ovie pet knigi se napi{ani desetina iljadi interpretacii {to treba da se ~itaat kriti~ki i so vozdr`anost, oti e izostaven makedonskiot pogled.

S.[.