CRN GAVEZ

Crniot gavez e pove}egodi{na bilka so razgranet koren, odnadvor sme|o-crn, a vnatre `olt. Kaj narodot e poznat i kako: volovski jazik, kilwak, svatovci, vran gavez, pqu{~, crn koren.

Od nego, naj~esto se koristi korenot, listot, a mo`e i celata bilka so cvetot.

Vo korenot se nao|aat alkaloidi na laziokarpin, cinoglosin, ALANTOIN, digalinska kiselina, aspirin, {e}er, skrob, taninski elementi, smola, izobiluva so sluzavost i tragi na eteri~ni masla.

Vo sve`ata bilka na gavezot e ispitano deka postoi u{te i cinoglosin, konsolidin i produkti na negovata selekcija - konsolicin i glikoza.

Gavezoviot koren treba da se sobira sekoga{ pred cutewe i vo docna esen, a po potreba i preku zima, bidej}i toga{ sodr`i najmnogu: ALANTOIN, alantron, holin, sluz, tanin, smola, {e}er, guma, aspargin, alkaloid na simfitocinoglosin, konsolidin i konsolicin.

Bidej}i korenot e mnogu dlabok i razgranet, treba da se kopa so {ilesti i ostri alatki. Dodeka e sve` mo`e da se upotrebi za pravewe lekoviti masti. Osven sve`, mo`e da se su{i i primenuva vo vid na mlako-topli ka{i i masti. Koga se vadi od zemjata, treba malku da se prosu{i, potoa se se~e po dol`ina i vnimatelno se su{i pokraj toploten izvor ili mlaka rerna (ako vremeto e vla`no). Pri celiot proces na su{ewe i ~uvawe, treba da se vnimava korenot da ne muvlosa.

Osven malku omanot, nitu edna druga bilka od na{ata rastitelna flora ne sodr`i vo tolkava mera lekovita supstanca alantoin kako gavezot, a taa supstanca e najmnogu potrebna za zaceluvawe na sekakvi nadvore{ni i vnatre{ni rani.

Alantoinot gi le~i najte{ki rani, duri i gnojnite, koi najsporo i najte{ko zarasnuvaat, holinot od korenot deluva na podobruvawe na krvnata cirkulacija (gi {iri krvnite sadovi na ko`ata i ima sposobnost da go zgolemi brojot na crvenite krvni zrnca) taka {to ostanatite lekoviti sostojki ja dopolnuvaat lekovitosta na gavezot.

Doka`ano e deka ALANTOINOT dobien po hemiski (sinteti~en) pat, ne deluva efikasno pri le~eweto na rani, osobeno kaj gnojnite rani, zatoa so polno pravo da se ka`e deka vo alantoinot na crniot gavez postoi ogromna biolo{ka sila, koja mu nedostasuva na hemiskiot ALANTOIN (neorganski proizvod).

Crniot gavez e edna od malubrojnite bilki koja e najefikasna terapija na rani ~ij etiolo{ki faktor e povreda: isekotini, ispukanost, skr{enici, krvni podlivi, ispukani oreoli (repadi) na dojkite kaj mladi doilki, izgorenici, spre~uva truewe na krvta, jaki vospalenija, gradni, stoma~ni i dr.

Gavezot na{ol upotreba kaj sostojbi na krvavi prolivi, krvava urina, krvav katar, drugi krvarewa i kaj pregolema voznemirenost.

Pravot od ovaa bilka se primenuva so uspeh kaj nadvore{ni krvarewa, a vo forma na alkoholna tinktura kako sredstvo za osve`uvawe i zakrepnuvawe.

Sve`o isceden sok od gavez se primenuva pri krvarewe od nosot (epistaksa).

Vo vid na ka{a efikasno se primenuva kaj skr{enici na dolgite koski, ne na sitni zglobovi, bidej}i ima sila da sozdava bujna epitelizacija na koskenoto tkivo (brzo zarasnuva), no ne smee da se stava kaj skr{enici na sitni koski i zglobovi, oti }e gi srasne tolku jako {to }e ostanat nepodvi`ni, kako vo gips.

Gavezot mo`e da se upotrebuva i kako ~aj, koj pomaga kaj astmati~arite, kaj bolesti na `eludnikot (vklu~uvaj}i go i krvarweto, no vo toj slu~aj se zema laden ~aj, a isto taka i kaj bolni koi patat od spasti~ni bronhiti.

^aj: 10 gr. crn gavez na 1 litar voda. Ovoj ~aj predizvikuva potewe, zasileno mokrewe (zgolemena diureza) i blago deluva na gradniot ko{ i ka{licata.

Ne smee da se podgotvuva vo `elezen sad, budej}i }e dobie lo{ vkus. Celata bilka mo`e da se vari vo voda ili vino, a od listot i cvetot mo`e da se podgotvi sirup i toga{ se zema mala vinska ~a{a ili filxan 2-3 pati na den, po jadewe.