D-r Sem VAKNIN

PRV NACRT - ZAKON ZA NEVRABOTENOSTA VO MAKEDONIJA

Ohrabruvawe na mobilnosta na rabotnata sila .

Rabotnicite mora da se ohrabrat za brz i pozitiven odgovor na signalite za vrabotuvawe, duri i ako toa zna~i preseluvawe. Predlagam obvrzuvawe na rabotnikot da prifati sekakva rabota koja mu e ponudena vo geografski radius od 100 km. od mestoto na `iveewe. Odbivawe na vakva ponudena rabota ("mnogu e daleku"), treba da rezultira so gubewe na statusot "nevraboten" i sekoja beneficija povrzana so istiot. Od druga strana, Zavodot za vrabotuvawe treba da ponudi finansiska i logisti~ka pomo{ i pottik za preselba vo predeli kade {to ima zgolemena pobaruva~ka za rabotna sila. Potrebite na semejstvoto na nevrabotenoto lice treba isto taka da bidat zemeni vo predvid i zadovoleni (gradinka ili u~ili{te za negovite deca, rabota za negovata sopruga, itn.).

Mora da se dozvolat vremenski opredelenite rabotni dogovori so poniski tro{oci za raspu{tawe i poednostavna procedura za otpu{tawe na rabotnici (poglednete gi detalite podolu).

Predlagam promena na Zakonot za rabotni odnosi, koja }e se odnesuva za dozvoluvawe pofleksibilni proceduri za vrabotuvawe i otpu{tawe rabotnici. Momentalno, za da se razre{i eden rabotnik, rabotodavecot mora da prika`e deka toa bilo ograni~eno vrabotuvawe, deka e primeneto iscrpuvawe na rabotna sila i deka e namalena vkupnata prekuvremena rabota, pred otpu{taweto na rabotnikot. Poslednoto ima pravo na regres pred sudovite, nasproti prethodnoto. Ova pravo na regres treba da bide otstraneto i zameneto so uskladuvawe, posreduvawe ili arbitra`a (za detali, poglednete podolu).

 

Reformi na minimalnata plata

Minimalnata plata e pre~ka za formirawe na novi rabotni mesta (poglednete gi analizite vo slednoto poglavje). Potrebno e da se reformira.

Predlagam merka za minimalnata plata, povrzana so starosnite godini, testiraweto za bogatstvo i prihodi, isto taka, da e povrzana so strukata.

So drugi zborovi, minimalnata plata treba da varira vo soglasnost so starosnite godini, drugite dohodi (ne platata) i strukata.

 

Administrativni merki: predvremeno penzionirawe

Makedonija mora da mu dozvoli na rabotodavecot da go ohrabri predvremenoto penzionirawe na rabotnicite koi, poinaku, bi mo`ele da pretstavuvaat tehnolo{ki vi{ok. Predvremenoto penzionirawe e efikasen mehanizam so koj mo`e da se deluva vrz povremenata vrabotenost i skrienata nevrabotenost.

Romanija go podobri svojot problem so nevrabotenosta, vo pogolem del, preku predvremenoto penzionirawe.

Ponuduvaj}i paket - otpremnina, koj vklu~uva dare`livo, direktno pla}awe kombinirano so beneficii od Fondot za vrabotuvawe, mo`e da se ohrabri predvremenoto penzionirawe. Specijalniot Fond za predvremeno penzionirawe mo`e da se formira so posebno regulirawe na zarabotkata od privatizacijata na dr`avnata aktiva i od dividendite dobieni od strana na dr`avata, od nejzinite razni akcioneri, za da obezbedat vi{ok na nadomest za otpremnina vo slu~aj na predvremeno penzionirawe.

 

 Administrativni merki: redukcija na rabotnite ~asovi

Druga klasi~na administrativna merka (neodamna implimentirana vo Francija) e redukcija na standardnata rabotna nedela (vo brojot na rabotni ~asovi). Zaradi pri~inite analizirani vo slednoto poglavje, prepora~uvam da NE se implementira vakov ~ekor i pokraj negovata (iako la`na) primamlivost.

 

 Administrativni merki: javni raboti

Site zdravstvenosposobni nevraboteni lica treba da bidat prinudno anga`irani vo javnite raboti za plata ednakva na nivnite beneficii za nevraboteni (raboten napredok). Odbivaweto od strana na nevrabotenoto lice za anga`irawe vo javnite raboti treba da rezultira so otpovik na negoviot status "nevraboten" i site beneficii povrzani so nego.

Generalno, nema{e da prepora~am javni raboti.

Od enciklopedijata "Britanika":

"Slabosta, vo predlogot za upotreba na preobrazuvaweto na nevrabotenosta za izgradba na socijalni, op{ti, kapitalni proekti, poteknuva od neadekvatnoto razgleduvawe na problemot za obezbeduvawe potrebni fondovi za opstojuvawe, za da gi odr`at rabotnicite vo periodot na dolgo ~ekawe, pred da se ostvari konzumira~kiot u~inok od proektite. Ova mo`e nekako da se sprovede vo nisko-lokalnite op{tinski proekti, koga rabotnicite se odr`ani vo mestoto (in sity), od strana na nivnite rodnini - no, ne koga rabotnicite se selat. Edinstven pat za zgolemuvawe na fondovite za opstojuvawe e da se ohrabri volonterskoto {tedewe i ekspanzija na pazarniot suficit od prodadenata hrana so ovie {tedewa."

No, javnite raboti, finansirani od grantovi ili ubla`eni zaemi, mo`at da slu`at kako vnatre{no "ponirawe na nevrabotenosta" - amortizer za diviot porast na nevrabotenosta.

Sostojbata vo Makedonija e tolku ekstremna, {to mo`e da se sporedi samo so golemata depresija vo SAD.

Vo SAD, vo 1932 godina, Civilnite konzervativni trupi (CCC), bile osnovani za da ja pottiknat prirodnata konzervativna rabota za mladite i ne`eneti ma`i. Tie sadele drvja, podigale brani zaradi poplavi, gasnele {umski po`ari i gradele {umski pati{ta i pateki. Tie `iveele vo rabotni~ki kampovi pod sredno voen re`im. Vo soodnos im bila obezbedena hrana i prose~en mese~en gotovinski nadomest, zdravstvena za{tita i drugi potrebi. CCC vrabotile 500.000 lu|e vo svojot maksimum, a 3 milioni lu|e preku svoeto opstojuvaawe.

Vo sekoj slu~aj, sekoga{ postoi opasnost deka javnite raboti ednostavno }e go potisnat postoe~koto vrabotuvawe. Zatoa, sindikatot i lokalnite op{tinski odobruvawa treba striktno da se razgleduvaat.

 

Administrativni merki: javno obrazovanie i {irewe informacija - funkcioniraweto na Zavodot za vrabotuvawe

[ireweto informacija, koja se odnesuva na praktikite za vrabotuvawe, mo`nostite, pazarnata pobaruva~ka, itn., treba da bide primarna komponenta na aktivnosta na Zavodot za vrabotuvawe. Toa mora da se transformira od samata registracija na lu|e vo aktivna berza na rabotnata sila. Ova mo`e da se stori preku kompjuterizirana berza za vrabotenost i posreduvawe.

Promena na slikata na Zavodot za vrabotuvawe, od mesto kade {to nevrabotenite se samo registrirani i dobivaat beneficii vo berza na rabotna sila, mo`e da se napravi so objavuvawe primeri od uspe{nite rabotni vrabotuvawa.

Predlagam prominenten prikaz i {irewe informacii, koi se odnesuvaat na pravata na nevrabotenite, nivnite obvrski i uslugi za koi se osposobeni, i nedelno ili dnevno objavuvawe vo rubrikite za vrabotuvawe.

Da se organiziraat seminari za nevrabotenite i rabotodavcite na koi }e bidat opi{ani pravata na nevrabotenite, nivnite obvrski i uslugite koi im se ponudeni nim i na nivnite potencijalni rabotodavci. Ova mo`e da se kombinira so saem za vrabotuvawe. Oddelno, na ovie seminari, nevraboteniot treba da nau~i kako da najde rabota, kako da sostavi svoja biografija, za pretpriema~kite struki, kako da podgotvi biznis i marketing - plan, fizibiliti studija, kreditna aplikacija i da stekne stru~nost za intervju.

Zavodot za vrabotuvawe vo sorabotka so lokalnite avtoriteti treba da organiziraat rabotni klubovi, berza na rabotna sila i saem za vrabotuvawe - mesta kade {to rabotodavcite }e mo`at da sre}avaat svoi potencijalni vraboteni, a vo momentot nevraboteni lica.

Predlagam, so zakon da se obvrzat mas-mediumite da posvetuvaat najmalku po eden ~as nedelno (mo`e da bide vo 4 prodol`enija, sekoe po 15 minuti), na nevrabotenosta: {irewe informacija, organizirana televiziska berza na rabotnata sila, televiziska zabavna programa (kade rabotodavcite }e mu ponudat rabota na pobednikot), itn.

Predlagam povrzuvawe vo Mre`a za po{iroka oblast (Wide Area NetworkWAN) ili Internet so za{titni softveri za podatocite na nacionalniot Zavod za vrabotuvawe, Fondot za zdravstvo, Fondot za penzisko i invalidsko osiguruvawe i Zavodot za socijalno osiguruvawe. Da se vkrstat i sporedat informaciite od site ovie kancelarii vrz realno vremenski osnovi (za specifi~no zadovoluvawe na potrebite na nevrabotenoto lice) i vrz periodi~ni osnovi (za supervizija i kontrolni celi).

Nacionalniot Zavod za vrabotuvawe treba da ja odr`i regularnata prisutnost na stranskite saemi za vrabotuvawe. Mnogu saemi se globalni i vo niv mo`e da se dobie rabota za makedonski rabotnici (osobeno za postru~nite).

(Prodol`uva)