Tekst30

Istorijata ne e samo minato

ANTI^KOMAKEDONSKI TOPONIMI SO SLOVENSKI KOREN

Pi{uva: Aleksandar DONSKI

Bora, Koronija, Ludija, Penaj - anti~komakedonski toponimi, koi o~igledno imaat slovenski koren.

Anti~komakedonskiot grad Lebea bil povrzan so predanieto za lebot i makedonskiot car Perdika.

Prodol`uvame so izvadoci od mojata neob-javena kniga pod rabo-ten naslov "Anti~ko-makedonskoto nasledstvo vo dene{nata makedonska nacija". Vo ovie nekolku broevi pravime osvrt kon izvesen broj zborovi od anti~komakedonskiot jazik.

Vo prodol`enie }e navedeme i spisok od toponimi vo anti~ka Makedonija (i malku po{iroko), koi, isto taka (i pokraj nivnata gr~ka transkripcija), po svojot izgovor, li~at na zborovi od dene{niot makedonski jazik. Dobro e poznato deka imiwata na toponimite vo celiot svet, vo najgolem del imaat sopstvena etimologija, koja{to ~estopati e povrzana so etimolo{oto zna~ewe na nekoj lokalen zbor ili fraza. Ova pretstavuva silna indicija deka i anti~komakedonskite toponimi bi trebalo da vlezat vo korpusot na, dosega otkrienite, anti~komakedonski zborovi.

No, da pomineme na prezentirawe na nekolku anti~komakedonski toponimi, ~ija{to etimologija zasega ne e poznata, no se mnogu sli~ni po izgovor so nekoi dene{ni makedonski zborovi. Eve nekoi od niv:

Crenida(s) Ovoj anti~komakedonski grad, osnovan vo 360 g. p.n.e., ima ist izgovor so dene{niot makedonski glagol: kreni i izvikot de (kreni-de).

Scaptesil(os) Izgovorot na prviot del od imeto na ovoj rudarski region e ist so izgovorot na dene{niot makedonski zbor skap, {to mo`ebi i asocira na vrednosta na rudata {to ottamu bila vadena. Ostanuva da se utvrdi eventualnata etimologija na tesil.

Blagano(is) I ovoj toponim o~igledno po izgovorot go sodr`i dene{niot makedonski zbor blaga.

Bora(s) Anti~komakedonskoto ime na ovaa planina, na koja i denes rastat borovi, mo`ebi e izvedeno od imeto na ova rastenie.

Creston Imeto na ovaa oblast (po svojot izgovor, a mo`ebi i etimologija), asocira na dene{niot makedonski zbor krstosnica.

Coronaea I izgovorot na imeto na ova ezero e sli~en so dene{niot makedonski zbor korona, a eventualnata sli~na ili ista etimologija }e ostane za idni istra`uvawa.

Ludi(as) Anti~komakedonsko ime na ezero, koe{to, po svojot izgovor, li~i na dene{niot makedonski zbor ludi.

Pene(us) I ova anti~komakedonsko ime na reka, koja{to po svojot izgovor, napadno potsetuva na dene{niot makedonski zbor pena. Zborot pena, znaeme deka etimolo{ki e povrzan tokmu so vodata (penlivi vodi i sl.)! Dali mo`ebi tuka e nivnata zaedni~ka etimologija? Inaku, ovoj anti~komakedonski toponim do denes ostanal me|u Makedoncite vo forma na `enskoto ime Pena.

Lebaea Ve}e napi{avme deka imeto na ovoj grad e povrzano so predanieto za lebot, {to dvojno narasnuval, koga bil pe~en za makedonskiot car Perdika, dodeka bil dete (vidi vo poglavieto za folklorot). Zna~i, pokraj sli~niot izgovor, imame i indicii za mo`na etimolo{ka identi~nost.

Mende Imeto na ovaa anti~komakedonska naselba postoi i denes kako makedonski zbor (mende), {to zna~i platno od ko`a nani`ano so stari moneti. Inaku, zborot Mende i denes e zadr`ano kako ma{ko ime, posebno kaj Makedoncite od ju`nite kraevi na na{ata zemja.

Olgan(os) Ime na neidentifikuvana makedonska reka. Ova ime e isto so dene{noto makedonsko ime Olga, koe{to mo`ebi proizleguva tokmu od imeto na ovaa reka.

Sane I ovoj anti~komakedonski grad na Halkidik e ist so dene{no makedonsko ime.

Smila I imeto na ovoj anti~komakedonski grad e isto so dene{no makedonsko ime, koe{to ima i jasno izrazena etimologija (mila, smilena).

Lisae U{te eden anti~komakedonski grad ~ij izgovor e ist so dene{noto makedonsko `ensko ime Lisa, koe{to ima i jasno izrazena etimologija vo dene{niot makedonski zbor lisitsa (lisa).

Lete Ime na anti~komakedonski grad, ~ij izgovor e ist so dene{niot makedonski zbor lete.

Stenai Izgovorot na imeto na ovoj anti~komakedonski grad e re~isi ist so izgovorot na dene{niot makedonski zbor stena.

Palline I izgovorot na ovoj anti~komakedonski toponim e sli~en so izgovorot na dene{niot makedonski zbor palena.

Bylazora Izgovorot na imeto na ovoj slaven gornomakedonski pajonski grad potsetuva dene{nite makedonski zborovi bila zora.

Ataca U{te eden anti~komakedonski toponim koj{to se izgovara isto kako soodvetniot zbor od dene{niot makedonski jazik (ataka).

Bedy Ve}e ja objasnivme etimologijata na ovoj zbor, koj go pretstavuva najstaroto ime na dene{niot makedonski grad Voden. Vo ovoj slu~aj, ne samo {to stanuva zbor za sli~en izgovor, tuku i za frapantno poklopuvawe na etimologijata pome|u ovoj anti~komakedonski toponim i dene{niot makedonski zbor vodi.

Aeane (Ayane) Imeto na ovoj grad denes ne postoi kako poseben zbor, no kaj dene{nite Makedonci ostanalo kako semejno prezime Ajanovski.

Sekako deka postojat u{te mnogu drugi (posebno mikronimi), koi, po svojot izgovor, isto taka, re~isi stoprocentno, se poklopuvaat so po nekoj dene{en makedonski zbor, dodeka vo gr~kiot jazik ne postojat kako takvi.

Isto taka, postojat i drugi toponimi koi{to se sre}avaat nadvor od Makedonija, na teritorijata na anti~ka Grcija, koi isto sli~no se izgovaraat so nekoi dene{ni makedonski zborovi. Nekoi od niv se: grad~eto Livhadi, planinata Ossa, ostrovot Kos, ostrovot Karpatos, poznatite Thermmopylae, za koi Herodot tvrdi deka domorodcite gi vikale Pylae, {to pretstavuva ~ist dene{en makedonski i slovenski zbor - pile (pyle). Ova mo`ebi mo`e da se povrzi so dene{nata makedonska narodna pogovorka, koja glasi: "Preku toa mesto ni pile ne mo`e da preleta", {to asocira na mesto niz koe te{ko se minuva, kakvi {to bile Termopilite; i drugi. Za postoeweto na ovie, o~igledno slovenski, toponimi na teritorijata na dene{na Grcija u{te od antikata, }e se obideme da dademe odgovor vo prodol`enie.

Na krajot da go dademe najva`noto objasnuvawe vo vrska so prethodnoiznesenite anti~komakedonski li~ni imiwa i toponimi. Nema somnenie deka postoi o~igledna sli~nost (pa duri i identi~nost) pome|u nivniot izgovor i izgovorot na dene{ni makedonski zborovi. No nekoj mo`ebi }e zabele`i deka vo seto ova nema ni{to ~udno i deka ovie li~ni imiwa i toponimi si bile stari gr~ki zborovi, koi{to nie, dene{nite Makedonci, ednostavno sme gi prifatile od gr~kiot jazik, otkako sme do{le na Balkanot.

Seto ova bi bilo sosema logi~no, dokolku ne postoi eden mnogu interesen podatok, koj definitivno ja pobiva vakvata pretpostavka. Imeno, prethodno navedenite li~ni imiwa toponimi ne li~at samo na zborovi od dene{niot makedonski jazik, tuku tie li~at na zborovi i od ostanatite t.n. slovenski jazici!!! Da go zememe na primer anti~komakedonskoto ime Glavko, koe napadno asocira deka e izvedeno od imenkata glava. Dokolku imenkata glava e nekoj star gr~ki zbor, {to nie samo sme go prifatile vo dene{-niot makedonski jazik, kako toga{ }e se objasni faktot {to zborot glava go ima i vo srpskiot, hrvatskiot bugarskiot, ruskiot i vo drugi t.n. slovenski jazici? Zarem site ovie narodi go primile ovoj zbor od Grcite, so koi{to nemale nikakov dopir, barem ne vo vremeto na nastanokot na ovoj zbor? Taka e i so pove}eto zborovi (anti~ki imiwa i toponimi) {to gi navedov. Niv, ne samo {to gi ima vo dene{niot makedonski literaturen jazik, tuku gi ima i vo dobar del od ostanatite t.n. slovenski jazici. Sekako deka brojnosta na vakvite zborovi seriozno ja zagrozuva pretpostavkata deka seto ova e samo ~ista slu~ajnost! Pa, od kade toga{ brojni t.n. slovenski zborovi na Balkanot so vekovi pred navodnoto prvo pojavuvawe na Slovenite vo 6 vek?

(Prodol`uva)