^ento be{e "golem" ~ovek, a pak negovite zborovi koi ne treba da gi zaboravime, bea u{te pogolemi.

Vo prvata polovina na 1940 godina, na edna sednica na Trgovskata komora rekol: "Dosta ni e od vakvite prefrluvawa deka sme nerabotnici i deka dr`avata mnogu pove}e ni dala otkolku {to ni zela vo izminatite godini. Jas vi velam - ne! Nam dr`avata mnogu ni zema, a ni{to ne ni dava, pa, ajde ostavete n# nie samite da upravuvame so slobodna Makedonija. Znaej}i kako izgleda denes, dojdete po pet i deset godini i }e vidite {to }e bide od nea". Ponatamu, toj rekol: "Zo{to da podnesuvame rezolucii i molbi, bidej}i nadle`nite od Belgrad se poka`aa nesposobni da ja vodat dr`avnata politika kaj nas, na jugot. Neka ni ja dadat slobodna Makedonija, pa nie da upravuvame so istata".

Nekolku meseci podocna, na 2 avgust - Ilinden, vo mesnosta [atorov Kamen, ^ento istaknal: "Ne, nie ne treba da mu veruvame nikomu otstrana, za{to nivnite vetuvawa se prazni i gi koristat samo za li~ni interesi. Za na{ata pravda i sloboda, nie samite mo`eme da se izborime. Gledajte {to stori Ma~ek, koj vetuva{e federativno ureduvawe na Jugoslavija i nacionalni prava na Makedoncite. Kade e sega Ma~ek da im dozvoli i na {panskite dobrovolci da se vratat od Francija, a koga zaminaa da se borat na frontovite za sloboda na {panskata Republika toj gi podr`uva{e, zatoa {to be{e vo opozicija. Na{iot pat se na{ite Ilindenci. Da `ivee Ilinden, da `ivee slobodna Makedonija".

Ne pominalo dolgo vreme, na 8 dekemvri 1940 godina, vo prostoriite na Gimnazijata vo Prilep, bile sobrani nad 200 roditeli, so cel da se predupredat deka nivnite deca ne zboruvaat na srpski jazik i dokolku ne gi prinudat da go koristat vo sekojdnevnata upotreba, }e bidat kazneti. "U~enicite doma i za vreme na odmorite, zboruvaat na nekoj ~uden jazik, a ne na nivniot "maj~in" srpski kni`even jazik i deka se dvojat na Srbite i Makedoncite, deka vlijaat duri i na srpskite deca da zboruvaat na toj "maj~in" jazik. Na ovie zborovi {totuku vrateniot od zatvor, Metodija Andonov - ^ento, mu se obratil na direktorot: "Gospodine direktore, ne mo`ete toa od nas da go barate. Ne mo`ete nitu Vie, nitu koj bilo drug da ni zabrani nam, na na{ite deca, doma i ovde, na ~asovite da zboruvaat na svojot maj~in jazik, zatoa {to nie sme Makedonci , a na{ite deca se makedonski deca. Nie, Makedoncite imame svoj jazik, a na{ite deca imaat pravo da zboruvaat i vo u~ili{teto, na ~asovite na svojot maj~in jazik. Nitu nie im zabranuvame, nitu nekoj drug mo`e da im zabrani na srpskite deca, koi se dojdeni vo Prilep, da zboruvaat na nivniot maj~in - srpski jazik. Ne im zabranuvame da bidat Srbi, no na{ite deca neka ostanat Makedonci. Ako ova politi~ko ureduvawe ne gi dava na{ite politi~ki i nacionalni prava za samostojnost vo edna federativna dr`ava, }e dojde den koga ovaa zemja nema da se vika Ju`na Srbija, tuku Makedonija, koja{to }e bide samostojna dr`ava. Jugoslavija se sostoi od pove}e pokraini, vo koi `iveat razni nacii i tie ednostavno mo`at da `iveat zaedno vo federacija".

Po dolgogodi{nata borba za ostvaruvawe na vekovniot son na makedonskiot narod, ^ento e izbran za prv pretsedatel na Makedonija (2 avgust 1944 na Prvoto zasedanie na ASNOM), a podocna e pritvoren od svoite nezasitni sonarodnici, jugokomunisti. Pri ispituvaweto gi povtoril svoite stavovi: Moeto mislewe e deka makedonskoto pra{awe s# u{te ne e re{eno. Treba{e da se sozdava obedineta Makedonija, no vo ova vreme, uslovi za toa ne postojat. Toa mo`e da se re{i ili so spogodba ili so vojna, za {to jas, nikoga{ ne sum bil. Pra{aweto za obedineta Makedonija ne me ti{ti samo mene, tuku i site Makedonci". A za Ustavot na FNRJ rekol: "Vo odlukata na AVNOJ od 1943 godina stoe{e - {est federativni edinici da vlezat vo NRJ, so pravo na oddeluvawe i otcepuvawe. Vo Ustavot, ova pravo be{e odzemeno. Jas nastojuvav da vleze. Poto~no, sakav da bide zadr`ano, bidej}i za vreme na NOV go propagiravme kako edna od najgolemite pridobivki. Zatoa i nastojuvav da bide zapi{ano vo ovoj najvisok dr`aven akt. Na osnova na toa pravo, smetav deka polesno }e se odlu~at na soedinuvawe i ostanatite dva dela na Makedonija".

Na mnogu al~ni lu|e ova im smeta{e, pa zatoa na 22 noemvri 1946 godina, vo Skopje, Metodija Andonov - ^ento (44) se li{uva od sloboda i e osuden od "svoite" na 11 godini zatvor, so prisilna rabota i gubewe na politi~ki i oddelni gra|anski prava, osven roditelskite i toa pet godini, po izdr`uvaweto na kaznata.

Metodija Andonov ^ento na 11 godini li{uvawe od sloboda so prisilna rabota i pet godini gubewe na gra|anskite i politi~kite prava i konfiskacija na najdenite predmeti kaj nego..."

Na Denot na pobedata, na 9 maj 1947 godina, Prezidiumot na Narodnoto sobranie na FNRJ donesen Ukaz za pomiluvawe na lica osudeni kako {to be{e i presudata na ^ento. So `elba da se iskoristi sojuzniot akt, Vasilka Andonova podnesuva barawe, no istoto bilo odbieno. Po toj povod, Medodija Andonov-^ento ispra}a `alba do Okru`niot sud- Skopje i do Vrhovniot sud na NRM, vo koja ja obrazlo`uva negovata neosnovana presuda. Vo presudata toj dava kratok pregled na negoviot `ivoten pat "...Koga se vrativ od Baina Ba{ta na pominuvawe vo Skopje, bev povikan od Makedonskiot nacionalen komitet, koj ima{e karakter na - makedonska teritorijalnost, bugarska nacionalnost, a negov pretsedatel be{e Stefan Stefanov. Komitetot go opredeli advokatot od Kavadarci - Atanasov, da mi objasni deka treba da sorabotuvam so bugarskata vlast, bidej}i Makedonija se obedinila so Bugarija. Mojot odgovor vo prisustvo na Matov i in`enerot Cvetko be{e deka JAS NEMA DA SORABOTUVAM SO BUGARSKATA VLAST, ZATOA [TO NE SE ^UVSTVUVAM BUGARIN, TUKU MAKEDONEC (n. z.) i zatoa {to ZA MENE E VA@NO OBEDINUVAWETO NA CELA MAKEDONIJA I NACIONALNITE PRAVA NA MAKEDONCITE (n. z.). Ovoj razgovor e voden na 26 april 1941 godina, prv i posleden vo vrska so Stefan Stefanov i Makedonskiot nacionalen komitet...", a posebno na~inot na sudeweto.

Vo vrska so Amerika, toj istaknuva: "...Imeno, nema potreba za borba. Obedinuvaweto na Makedonija mo`e da stane na miren na~in i toa }e bide najdobro. Jas, li~no ne sakam niedna kapka krv pove}e da se proleva za Makedonija. No, za obedinuvaweto e potrebna na prvo mesto, soglasnost od golemite sili, Rusija go priznava na{eto pra{awe, a toa ne e dovolno, bidej}i toa treba da e priznato i od Anglija i Amerika. Vo toj pogled, nie sme dol`ni da se zalagame, osobeno sega, pred Mirovnata konferencija za pravoto na samoopredeluvawe..."

Po odle`ani devet godini i ~etiri meseci, na 4 septemvri 1955 godina, Metodija Andonov-^ento e predvreme pu{ten od zandanite na zatvorot vo Idrizovo.