Prvoma~eniku Hristov i apotolu, so dobar podvig si se podvizaval i si go izobli~il bezbo{tvoto na ma~itelite. Bidej}i so kamewa be{e ubien od racete na bezaakonicite, primi venec od Desnicata {to e vo viso~inite, a na boga mu se mole{e, izvikuvaj}i: Gospodi, ne zemaj im go ova za grev!
S
vetata crkva go praznuva Stefan na 9. 01. kako prvoma~enik zatoa {to toj e prviot {to stradal za Hristovata vera. Vedna{ po sleguvaweto na Svetiot Duh vo Erusalim bila formirana Hristijanska op{tina, bile izbrani sedum |akoni da se gri`at za siromasite, za bolnite, starite, vdovicite i da gi delat podarocite {to hristijanite gi davale na crkvata. Najstar vo tie sedum |akoni bil Stefan poradi {to bil nare~en Arhi|akon.Edna{ mno{tvo Evrei, farisei i sadukei se raspravale za Isus Hristos. Edni tvrdele deka e vistinski sin bo`ji, drugi deka e prorok, treti deka e izmamnik. Toga{ se zame{al Stefan koj inspirativno zboruval za Hrista napomenuvaj}i deka vo nego ne veruvaat samo lo{ite lu|e. Posramotenite protivnici na Hrista {to ne mo`ele na Stefan da mu se sprotivstavat so fakti vedna{ go naklevetile pred nasobraniot narod deka gi navreduval Mojsievite zakoni. Razgneveniot narod poveruval vo la`nite obvinenija i na la`nite svedo{tva, go iznesle nadvor od gradot i go kamenuvale. Umiraj}i Stefan se molel na boga za sebesi no i za tie {to go ubile.Vo pretsmrtniot ~asizvikal: "gospode, ne zemaj im go ova za grev". Narodot {to go kamenuval Stefana mu ja soblekol belata obleka i mu ja dal na edno mom~e po ime Savle da ja ~uva. Toa mom~e vo toa vreme `estok protivnik i progonuva~ na hristijanite podocna stanal najgolem privrzanik i afirmator na hristijanstvoto so imeto Pavle. Hristijanite go zele i dostojno go pogrebale teloto na Stefan, vo blizinata na Erusalim. Kultot na Sv.Stefan e star kolku i samata Hristova crkva za{to toj e po~ituvan, isto kolku i apostolite. U{te svetiot apostol Pavle nego go narekuva ma~enik Hristov. Kultot osobeno porasnal po nao|aweto na negovite mo{ti i nivnoto prenesuvawe vo Carigrad. Predanieto veli deka prenesuvaweto na mo{tite na Sv. Stefan vo Carigrad bilo za vreme na vladeeweto na Konstantin Veliki i za vreme na patrijarhot Mitrofan. @ivotnite {to ja vle~ele kolata vo koi bile mo{tite na Sv. Stefan na edno mesto odedna{ zastanale i so ~ove~ki glas rekle: "Zo{to ne tepate? Svetecot treba da bide postaven ovde!" Carot vedna{ na toa mesto podignal crkva posvetena na prvoma~enikot.
I vo crkovnite pesni i propovedi Sv.Stefan se narekuva: prv, vrv na ma~eni{tvoto, po~etok na ma~eni{tvoto, prv vo ma~eni~kata falanga, i t.n.