INTERVJU Ivan Singartijski, pretsedatel na OMO "Ilinden"- PIRIN SITE SAKAAT DA BIDAT GOLEMI NA SMETKA NA MAKEDONIJA Razgovarala: @aklina MITEVSKA
V o Republika Bugarija `iveat okolu 350.000 Makedonci. Niv gi ima re~isi vo site gradovi. I toa vo Goce Del~ev, Blagoevgrad, Sandanski, Petri~, Razlogitn. i vo okolnite sela. No, najmnogu Makedonci po krv ima vo Pirinska Makedonija, kade {to vsu{nost tie go so~inuvaat celokupnoto naselenie. A toa kolku imaat pravo da se izjasnuvaat kako Makedonci, e drugo pra{awe.Naj~estite na{i problemi se javuvaat koga treba da se vidi na{iot identitet i koga treba da se izjasnime deka sme Makedonci. [tom dojde momentot da poka`eme deka sme Makedonci, vedna{ se slu~uvaat problemi, veli g. Ivan Singartijski, pretsedatel na OMO "Ilinden" - PIRIN. MS: Vo popisnite listi vo Bugarija nikoga{ ne postoela grafa za izjasnuvawe na Makedoncite kako Makedonci. Na popisot godinava se slu~i istoto. SINGARTIJSKI: Takva grafa vo Bugarija vo popisnite listi nikoga{ nemalo. Zatoa e te{ko da se opredeli fakti~kata brojka na Makedoncite. Na{ata partija, OMO "Ilinden" - PIRIN e li{ena od politi~kiot `ivot i ne mo`e da se javuvame na izbori. Inaku se sobirame, a partijata si prodol`uva so drugite aktivnosti. Za juni kaj nas se zaka`ani parlamentarni izbori i nie }e napravime obid da se javime so nezavisen kandidat, se razbira dokolku go registriraat za da mo`eme nie da go poddr`ime nego. Ako i toa ne mo`eme da go napravime, nemame druga alternativa, osven da gi bojkotirame izborite. I za toa da razbere cela Evropa. SO STRAV MS: Kolkavo e ~lenstvoto vo OMO "Ilinden" - PIRIN? SINGARTIJSKI: So toa {to n# izbri{aa od sudskiot registar ni napravija golema {teta. Poradi pritisokot od bugarskite vlasti mnogu lu|e se pla{at da se za~lenat i mnogu od na{ite ~lenovi se otka`aa. Tie vetija deka koga vo Strazbur }e go dobieme re{enieto za OMO "Ilinden" - PIRIN, povtorno }e se za~lenat. Na ovoj na~in nie nemame mo`nost da go zgolemuvame ~lenstvoto. Na prethodnata Konferencija, {to se organizira vrz delegatski princip, brojkata na na{ite ~lenovi be{e okolu 1.000 - 1.100. Sega mislam deka sme pove}e. Se pravat novi sekcii, a i pokraj pritisocite imame i novi ~lenovi. Sega brojkata iznesuva okolu 1.500 ~lenovi. No, to~nite podatoci }e gi doznaeme na Konferencijata koja treba da ja odr`ime idnata godina koga }e doznaeme kolku delegati }e bidat prisutni. Vlasta vo Bugarija tvrdi deka nie sme separatisti. No, toa nema nikakva vrska so Programata na na{ata partija. Bugarija ne mo`e da se pomiri so faktot da ima makedonska politi~ka partija vo Bugarija, so svoja programa i so svoj partiski `ivot koja bi u~estvuvala na izborite. Imame informacii deka za vreme na lokalnite izbori vo vtoriot krug bila vklu~ena celata dr`avna bezbednost koja nudela i pari samo OMO "Ilinden" - PIRIN da nema gradona~alnik, da ne dobie svoj pretstavnik na lokalno nivo. MS: Ima li, sepak, vo Pirinska Makedonija gradona~alnici koi se Makedonci? SINGARTIJSKI: Nikoj ne mo`e da ka`e kolku kmetovi na op{tinite se Makedonci, zatoa {to sekade vo popisnite listi Makedoncite se zapi{uvani vo grafata "ostanati". I s# u{te nemame konkretni podatoci od popisot. I pokraj golemiot pritisok, imame dvajca gradona~alnici i sovetnici vo 3-4 op{tini. Toa zboruva deka nie sme trn vo o~ite na Bugarija i vo nas gledaat kako da sme site padnati od nebo. MS: Odnosot na bugarskite vlasti kon Makedoncite vo Bugarija? SINGARTIJSKI: Odnosot od bugarskite vlasti e takov kakov {to bil otsekoga{. Vo Bugarija sekoga{ se negiralo deka vo Vardarska Makedonija ima Makedonci, se tvrdelo deka Makedoncite se Bugari. Nie ne ni o~ekuvame nekoj podobar odnos od niv. Podobar odnos mo`e da ima samo ako Evropskata unija pobara od Bugarija da gi po~ituva pravata na site malcinstva koi `iveat vo nea i da go napravi Ustavot takov kakov {to e na site dr`avi koi se vo Unijata. MS: Problemi pri posetata na grobot na Jane Sandanski? SINGARTIJSKI: Pri posetata na grobot na Jane Sandanski ne ni dozvoluvaa da gi veeme na{ite partiski znamiwa i ako nekoj go razviore{e znameto, policajcite vedna{ se sprotivstavuvaa. No, za sre}a ne se slu~ija incidenti. Na{ata dozvola be{e dobiena vo ime na Partijata, a ne od ime na nekoe zdru`enie na gra|ani, {to zna~i nie imavme pravo da gi istakneme na{ite partiski simboli. BEZ PRAVA MS: Zo{to tolku dolgo se ~eka na odluka od Strazbur za registrirawe na OMO "Ilinden" - PIRIN? SINGARTIJSKI: Na odlukata s# u{te se ~eka i taa mnogu zadocni. Ne znam u{te kolu godini }e ~ekame. No, nie }e ~ekame. Mo`ebi po pet godini }e se donese odlukata. Vo sekoj slu~aj toa za nas e dolg period i te{ko e da se raboti vo takvi uslovi. Sepak, nie sme rabotele vo u{te pote{ki uslovi i nema da se otka`eme od baraweto za na{ite ~ovekovi prava. MS: Sporedba me|u bugarskiot i makedonskiot Ustav vo pogled na pravata na malcinstvata? SINGARTIJSKI: Toa e, vsu{nost, najbolnoto pra{awe. Nema druga dr`ava kako Makedonija koja im dava tolku mnogu prava na malcinstvata. Od kade sega toa da im davame pogolemi prava na onie koi ne davaat nikakvi prava! Na Makedoncite im e dozvoleno samo da rabotat i toa prete`no zemjodelska, neplatena rabota. Makedoncite se tie koi naj~esto se otpu{taat od rabota. I ako ne se izjasnat kako Bugari, gi otpu{taat od rabota. Vo Bugarija, o~igledno, sekoj koj ne e Bugarin nema pravo da dobiva plata. Ako nekoj e ~len na OMO "Ilinden" - PIRIN ne mo`e da dobie rabota. Zatoa postoi i toj strav da ne se za~lenuvaat vo na{ata partija. Toa e nasledeno od minatato, a za `al go ima i sega. MS: Odnosot na SDSM i VMRO - DPMNE kon Makedoncite vo Pirinsko? SINGARTIJSKI: Nema kojznae kakva razlika vo odnosot. Mo`ebi razlikata e vo toa {to so SDSM mo`evme da se sretneme i da si gi ka`eme na{ite maki. So VMRO - DPMNE nemame nikakvi kontakti, nitu pak so Agencijata za iselenici koja treba da ja vr{i taa rabota. Makedonskiot ambasador vo Bugarija bega od nas. Fakti~ki tie ne n# smetat za ni{to. Site se ~udat zo{to taka se odnesuvaat. Tie ne poka`uvaat nikakva zainteresiranost za nas. Nie barame od Georgievski, ne kako pretsedatel na VMRO - DPMNE, tuku kako premier na Republika Makedonija, da ima nekakov odnos kon Makedoncite koi se vo sosednite zemji, vo dijasporata. MS: Postojat li klubovi, mesta vo Pirinsko, kade {to Makedoncite se dru`at? SINGARTIJSKI: Makedoncite se dru`at me|u sebe. No, nemame mo`nosti za pogolemi kontakti. Vo Bugarija sega sostojbata e ekonomski te{ka i dru`bite se samo vo mestata kade {to `iveat Makedoncite. MS: Kako reagiraat Makedoncite vo Bugarija na voenata kriza vo Makedonija? SINGARTIJSKI: Albancite se zalagaat za "Golema Albanija". Site sakaat da bidat golemi na smetka na Makedonija. Spored nas, toa {to se slu~uva vo Makedonija e dolgo podgotvuvano. Stra{na rabota e tolku godini vo Makedonija Albancite da skladirat oru`je, da pravat bunkeri, a makedonskata Vlada da ne prezema merki protiv toa. MS: Postoi li strav deka vo Makedonija }e se razgori gra|anska vojna? SINGARTIJSKI: Ovde{nite Makedonci postojano ja sledat situacijata vo Makedonija. Duri se prijavija i mnogu dobrovolci da & pomognat. Ako ne{to se slu~i vo Makedonija, od tuka }e ima golemi grupi dobrovolci koi }e odat vo Makedonija da & pomognat. Nie sme ist narod. MS: [to ako odlukata od Strazbur bide negativna? ]e prodol`ite li da se borite za OMO "Ilinden" PIRIN i za pravata na Makedoncite? SINGARTIJSKI: Bugarskite vlasti i toga{ nema podobro da se odnesuvaat kon nas. Nie pove}e od deset godini se zanimavame so ovie raboti i ako vo Strazbur ne se donese odluka za registrirawe na partijata, jas pove}e nema da veruvam nitu vo edna demokratija. Toga{ site ovie deklaracii za malcinski prava, za prava na ~ovekot bi bile fal{ i site seminari na koi se zboruva za pravata na malcinstvata bi bile laga. Sakam da veruvam deka toa nema da se slu~i. Odnosot od bugarskite vlasti e takov kakov {to bil otsekoga{. Vo Bugarija sekoga{ se negiralo deka vo Vardarska Makedonija ima Makedonci, se tvrdelo deka Makedoncite se Bugari. Nie ne ni o~ekuvame nekoj podobar odnos od niv. Podobar odnos mo`e da ima samo ako Evropskata unija pobara od Bugarija da gi po~ituva pravata na site malcinstva koi `iveat vo nea i da go napravi Ustavot takov kakov {to e na site dr`avi koi se vo Unijata. Nema druga dr`ava kako Makedonija koja im dava tolku mnogu prava na malcinstvata. Od kade sega toa da im davame pogolemi prava na onie koi ne davaat nikakvi prava! Na Makedoncite im e dozvoleno samo da rabotat i toa prete`no zemjodelska, neplatena rabota. Makedoncite se tie koi naj~esto se otpu{taat od rabota. I ako ne se izjasnat kako Bugari, gi otpu{taat od rabota. Vo Bugarija, o~igledno, sekoj koj ne e Bugarin nema pravo da dobiva plata. Ako nekoj e ~len na OMO "Ilinden" - PIRIN ne mo`e da dobie rabota. Zatoa postoi i toj strav da ne se za~lenuvaat vo na{ata partija. Toa e nasledeno od minatato, a za `al go ima i sega. |
|