ISTORIJA

VELIKANI: 126 godini od ra|aweto na gevgeliskiot vojvoda Leonid Jankov

FANTOM PO KOJ TRAGA[E TURSKIOT ASKER

Pi{uva: Anita DIMOVA

  • Te{koto ropstvo na makedonskiot narod i negoviot buren temperament se vode~kite motivi u{te kako mlad da se vklu~i vo redovite na Organizacijata
  • Vo letoto 1905 godina ja dobiva doverbata da bide vojvoda na gevgeliskiot reon, koja nabrgu potoa }e ja opravda so svojata herojska smrt

Vo makedonskata istoriografija mnogu retko se spomenuva imeto na gevgeliskiot vojvoda Leonid Jankov, iako toj so svoeto delo i golemina mo`e da se meri so brojnite ilindenski borci za sloboda na makedonskiot narod od pove}evekovnoto tursko ropstvo.

Leonid Jankov e roden vo mart 1875 godina vo seloto Ma~ukovo, Gevgelisko, vo semejstvoto na Trajko Jankov. Detstvoto go minuva vo rodnoto selo. Se zapi{uva vo mesnoto u~ili{te, no ne go zavr{uva osnovnoto obrazovanie poradi te{kata materijalna sostojba na semejstvoto. Mladiot Jankov e prinuden da go ostavi {koluvaweto i da mu pomaga na svojot tatko vo izvr{uvaweto na polskite raboti. Te{koto ropstvo na makedonskiot narod i negoviot buren temperament se vode~kite motivi Leonid da se glavi za poljak vo seloto, a dve godini po formiraweto na Makedonskata revolucionerna organizacija da se vklu~i vo nea, vo po~etokot kako kurir, a potoa kako nelegalen deec.

Toj zema vidno u~estvo vo pove}eto nastani i borbi vo reonot na Gevgelisko, kako vo ilindenskiot, taka i vo poilindenskiot period.

Po tragi~niot kraj na Ilindenskoto vostanie, Leonid ostanuva sred narodot vo Gevgelisko.

Kako aktiven deec na Makedonskata revolucionerna organizacija, toj ima mnogu anga`mani vo povrzuvawe na organizaciskata mre`a, vo otstranuvaweto na {tetnite vlijanija od propagandite na sosednite dr`avi i osobeno se projavuva protiv velikobugarskata i velikogr~kata propaganda, ~ii{to interesi se vkrstuvaat vo reonot na Gevgelisko. Toj ima{e golema sloboda vo dejstvuvaweto i ~esto gi otstranuva{e zulum}arite, {pionite i propagandistite od Gevgelisko.

OKOLISKIOT VOJVODA...

...Argir Manasiev vo letoto 1905 godina go napu{ta gevgeliskiot reon i za svoj zamenik go nazna~uva istaknatiot borec za makedonska sloboda - Leonid Jankov, koj nabrgu potoa gi opravda svoite kvaliteti so herojskata smrt.

Kratko be{e vremeto na negovoto vojvodstvo. Na 29 avgust 1905 godina be{e ubien grkomanskiot kmet na s. Bogdanci. Kako vinovnici za ubistvoto bea poso~eni dvata kurira na Organizacijata, Van~o ^olakov i Tu{e G. Petru{ev - dvajcata od selo Bogdanci, koi za da ne padnat vo zatvor bea prinudeni ilegalno da ja prodol`at borbata. Na 31 avgust uspevaat da se priberat vo ~etata na Leonid, koja vo toa vreme dejstvuvala vo reonot na selo \avato, vo mesnosta \urov Dol. Istata ve~er, pred samrak, be{e faten Deqo Karabanov od selo \avato, koj nose{e pismo od gradskoto rakovodstvo upateno do vojvodata Leonid. Pismoto {to go nose{e kurirot Deqo Karabanov be{e pri~ina za pronao|aweto na gevgeliskiot vojvoda, koj pretstavuva{e fantom za turskata vlast, koja go bara{e pod drvo i pod kamen za da go ulovi i uni{ti. Toa pismo padna vo racete na policijata i koga go de{ifriraa i pro~itaa imeto Leonid, vedna{ se krenaa na noze gevgeliskiot, strumi~kiot i dojranskiot garnizon. Opsadata se sostoe{e od tri iljadi du{i redovna vojska i ba{ibozuk, site vooru`eni do zabi. Preku no}ta, koga vide deka gusta masa go opkolila dolot, Leonid izleze na bregot i fati pozicija zaedno so novodojdenite soborci Van~o ^olakov i Tu{e G. Petru{ev, koi toj gi oslobodil da se spasuvaat kako znaat i umeat, zatoa {to ponele samo po eden revolver. Pri toa, Van~o ^olakov bil ubien, a drugiot, Tu{e G. Petru{ev, uspeal da se spasi i ja pre`iveal taa krvava bitka.

LEGENDATA...

...veli deka Turcite do posleden moment mislele deka pred sebe imaat silen protivnik, manipuliraj}i so pu{kite taka virtuozno, strelaj}i vo frontot i vo grbot na neprijatelot. Nastana edna pukotnica koja vnese zabuna sred vojskata. Dodeka edni od vojnicite nastapuvaa vo dolot i se zaprea na izvesno rastojanie, drugi strelaa vrz niv. Nastana edno samoubivawe, od sekade se strela{e vrz eden pretpostaven neprijatel, skrien vo kapinite na dolot. Pred da mu snema municija, otkako go ubi turskiot juzuba{ija, so posledniot kur{um se samoubi. Borbata {to ja vode{e Leonid Jankov so u{te dvajca svoi soborci, trae{e re~isi cel den.

Na 14 septemvri se navr{uvaat 96 godini od herojskata smrt na legendarniot gevgeliski vojvoda. Inaku, godinata 1905 be{e fatalna ne samo za vojvodata Leonid Jankov, tuku i za drugi vojvodi od gevgeliskiot reon.