KULTURA
Za jubilejot od Zbornikot na Miladinovci
BUGARSKI PROVOKACII ZA MAKEDONSKITE PRERODBENICI
Pi{uva: Mileva LAZOVA
- Na na{ata ministerka za kultura i na na{ite zdru`eni pisateli vo DPM im treba{e pottik od bugarska strana, pa da se setat deka Miladinovci se makedonski prerodbenici i da po~nat da razmisluvaat za odbele`uvawe na jubilejot za Zbornikot
- Bugarskata delegacija na gradona~alnikot na Kostajnica mu podarila i portreti na bra}ata Miladinovci i eden primerok na bugarski jazik od Zbornikot. Nam po toa "ni tekna" deka sme epten zaboraveni
- Na spomenatata bugarska inicijativa, ostro reagira{e Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija, obvinuvaj}i gi bugarskite vlasti za prisvojuvawe na golemite makedonski prerodbenici. Ama, malku zadocneto!
O
dbele`uva-weto na 140 godini od objavuvaweto na Zbornikot na bra}ata Miladinovci i sporot me|u Makedonija i Bugarija za postavuvawe bista na makedonskite prerodbenici vo \akovo gi podignaa tenziite i predizvikaa revolt kaj po{irokata kulturna javnost kaj nas. Pokraj toa {to po~naa podgotovkite za proslavuvaweto na ovoj zna~aen jubilej, sepak Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija i site onie koi se vklu~eni vo organiziraweto na ovoj nastan, s# u{te se soo~uvaat so brojni provokacii od strana na Bugarija.Bugarskata delegacija napravi u{te eden konkreten poteg povrzan so odbele`uvaweto na 140 godini od izleguvaweto na Zbornikot na bra}ata Miladinovci vo Hrvatska. Tie, predvodeni od bugarskiot ambasador vo Hrvatska, {to bilo prika`ano i na Hrvatskata televizija, ja posetile Kostajnica, Hrvatska, i vo rodnata ku}a na Anton Jaki}, ~ovekot koj pred 140 godini go otpe~atil Zbornikot, postavile spomen-plo~a. Vo taa prilika, na gradona~alnikot na Kostajnica, Bugarite mu podarile i portreti na bra}ata Miladinovci i eden primerok na bugarski jazik od Zbornikot. Zgora na toa, tie dogovorile i zbratimuvawe na ovoj hrvatski grad so bugarski grad.
PO BUGARSKATA PROVOKACIJA
Zbornikot na bra}ata Miladinovci i pomo{ta na biskupot Josip Juraj [trosmaer pri objavuvaweto na istiot, odigraa golema uloga vo prezentiraweto na makedonskoto narodno tvore{tvo, a so toa i afirmacija na makedonskiot bit, nacija i kultura. Tokmu poradi ovaa pri~ina i poradi spomenatata bugarska provokativna inicijativa, Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija ostro reagira{e obvinuvaj}i gi bugarskite vlasti za prisvojuvawe na golemite makedonski prerodbenici. Neodamna, pretsedatelot na Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija, gospodinot Vele Smilevski, izjavi deka natamo{noto zanimavawe so bugarskite provokacii }e bide kontraproduktivno.
I bidej}i ovoj problem postoi mnogu odamna, pred nekolku meseci, revoltirani i ogor~eni od vakvoto bugarsko prisvojuvawe na ne{to {to e makedonsko, reagiraa i potomcite na Miladinovci od Struga na koi vakvite inicijativi im vnesoa nemir. Spored Riste Miladinov, potomokot na bra}ata Miladinovci, inicijativata za podigawe spomenik na Dimitrija i Konstantin ne dojde od Dru{tvoto na pisatelite na Bugarija, tuku od visokite sloevi na bugarskata dr`ava.
Neizbe`ni bea i reakciite od Zaednicata na Makedoncite vo Hrvatska koi najavuvaat protest zatoa {to najnoviot poteg na bugarskata strana predizvika nov bran ogor~enost i nezadovolstvo kaj Makedoncite {to `iveat vo Hrvatska. No, tie se gnevni i na Direkcijata na Stru{kite ve~eri na poezijata koi nedovolno reagiraat za re{avawe na ovaa problematika.
Moram da vi ka`am deka sme pove}e od ogor~eni. Ne samo poradi bugarskata agresivna inicijativa koja eve, po~nuva da se realizira, tuku i od sporosta i inertnosta na Struga i drugite institucii od Makedonija. Makedoncite od Hrvatska se podgotvuvaat i za javen protest, poradi agresivnata bugarska, antimakedonska propaganda vo Hrvatska, veli potpretsedatelot na Zaednicata na Makedoncite vo Hrvatska i pretsedatel na Makedonskoto kulturno dru{tvo "Bra}a Miladinovci" od Osijek, Blagoja Jovanovski.
ZADOCNETA REAKCIJA
Vo \akovo ve}e e stasana incijativata od gradona~alnikot na Struga, Romeo Dereban, vo koja toj predlaga zbratimuvawe na dvata grada, podigawe na skulptura na Miladinovci i drug vid sorabotka. No, za podigawe na spomenikot na Miladinovci, procedurata e poinakva. Treba da se vospostavi kontakt na dr`avno nivo me|u dvete ministerstva za nadvore{ni raboti - na Makedonija i na Hrvatska. Toa od bugarskata strana e navreme storeno.
Mo`ebi malku zadocneto, no sepak i Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija ostvari sredba so hrvatskiot ambasador vo Makedonija, Aleksandar Milo{evi}, pri {to od nego se pobara toj da se zalo`i za otkrivawe bista na na{ite prosvetiteli vo \akovo. Za `al, od hrvatska strana, dosega nema oficijalen stav za postavuvawe bista na bra}ata Miladinovci.
No, s# u{te e nejasno zo{to mol~at oficijalnite makedonski dr`avni strukturi, osobeno Ministerstvoto za kultura, koga stanuva zbor za afirmacija na makedonskite prerodbenici Dimitrija i Konstantin. Zo{to se dozvoluva nova bugarska hajka protiv niv? Zo{to sekoga{ i za s# makedonskite odgovorni strukturi reagiraat zadocneto.
Za potsetuvawe, vo sofiskiot vesnik "Demokratija" be{e soop{teno deka Makedonija i Bugarija }e ja odbele`at zaedno 140-godi{ninata od izleguvaweto na Zbornikot na bra}ata Miladinovci. Edinstveno ne{to na koe reagira{e Ministerstvoto za kultura be{e ostvaruvawe sredba (koja se odr`a pred nekolku meseci) na ministerkata za kultura, gospo|a Ganka Samoilovska-Cvetanova so bugarskiot zamenik- minister za kultura, Rajna Gavrilova, kade bilo re{eno za organizirawe na makedonsko-bugarska sve~enost za Miladinovci?!
Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija, zaedno so Stru{kite ve~eri na poezijata, ja pretstavija programata za odbele`uvawe na jubilejot - 140 godini od izleguvaweto na Zbornikot na bra}ata Miladinovci vo \akovo, Hrvatska. Vo nea planirano e da se organizira "Ve~er na makedonskata poezija", da se otpe~ati dvobroj na revijata "Sto`er", koj celosno }e bide posveten na makedonskite prerodbenici i na makedonsko-hrvatskata kulturna i literaturna sorabotka, a }e bidat objaveni i dve po{tenski marki so likot na bra}ata Miladinovci. Vo ramkite na Stru{kite ve~eri na poezijata }e bide promovirana kniga na hrvatski jazik, so poezija na Konstantin Miladinov, objavena vo Zagreb.
Zaednicata na Makedoncite vo Hrvatska }e se vklu~i so svoja programa za odbele`uvawe na godi{ninata od izleguvaweto na Zbornikot, so toa {to }e organizira promocija na Makedonsko-hrvatski re~nik, a spisanieto "Makedonski glas" }e dade akcent na `ivotot i deloto na Miladinovci.
Pokraj centralniot nastan vo Skopje, na koj }e se govori za zna~eweto na epohalnoto delo na bra}ata Miladinovci, programskite aktivnosti }e prodol`at i vo \akovo, kade {to po povod godi{ninata od Zbornikot na Miladinovci i vo znak na po~it kon biskupot Josip Juraj [trosmaer, }e se odr`i "Ve~er na makedonskata poezija".