SOOBRA]AJ

Milenium na informira~ko op{testvo

TELEKOM DVIGATEL NA NOVITE PROCESI

Podgotvila: Marina STAMENKOVA

  • Vo "Makedonski telekomunikacii" smetaat deka imaat edinstvena {ansa da bidat dvigatel na procesite koi Republika Makedonija zabrzano }e ja vovedat vo erata na novata svetska ekonomija i vo kus rok }e ja promoviraat Republika Makedonija kako regionalen model za vmre`ena ekonomija
  • Ve}e sega na Internet e mo`no da se kupuvaat i prodavaat ne samo knigi, CD-a, avionski bileti, tuku i sekakvi drugi stoki i uslugi. No, ova e samo po~etok, mal del od ona {to }e sledi

Na po~etokot na novoto stoletie i noviot milenium globalno se odviva eden proces na brzi promeni koi spored nekoi mislewa pretstavuvaat najgolema revolucija {to dosega ja do`iveala ~ove~kata civilizacija. Poslednite stoletija od vtoriot milenium bea odbele`ani od industriskoto op{testvo, no sega toa mu go prepu{ta mestoto na informati~ko op{testvo (ili vmre`eno op{testvo) koe so sebe }e donese mnogu fundamentalni promeni vo site aspekti na na{iot `ivot.

Industriskoto op{testvo se karakterizira so ekstrakcija na surovini i nivna ponatamo{na obrabotka vo upotreblivi korisni predmeti. Pri {to vo sekoj ~ekor se dodava nova vrednost i najgolem broj od rabotnicite bea vraboteni na samata fizi~ka obrabotka na tie opiplivi materijalni surovini.

Vo novoto informati~ko op{testvo koe se zasnova vrz novata vmre`ena ekonomija, najgolem broj od lu|eto }e bidat vraboteni proizveduvaj}i ili obrabotuvaj}i informacii od najrazli~en vid i namena. Vo novata ekonomija lu|eto rabotat so svoite "mozo~ni vijugi", a ne so fizi~kata sila na svoite ekstremiteti. Komunikaciskata tehnologija ovozmo`uva globalna konkurencija, a inovativnosta e pova`na od masovnoto proizvodstvo. Vo novata ekonomija veli~inata na teritorijata na edna zemja ili goleminata na kompanijata vo delovniot svet ne igraat tolku golema uloga. Mnogu pova`na e brzinata na reakcijata na promenite. Novata ekonomija e su{tinski povrzana so infotelekomunikaciskata mre`a, globalna e po priroda, i e bazirana na informacii i znaewe. Kapitalot na kompaniite s# pomalku }e bide izrazen preku ma{inite za fizi~ko proizvodstvo na predmeti, a pove}e preku intelektualni prava, znaewe i ume{nost na vrabotenite i menaxmentot.

DIGITALEN JAZ

Trgovijata preku Internet, ili e-commerce kako {to se narekuva, zasega e najeksponiran element od ovie kompleksni procesi. Ve}e sega na Internet e mo`no da se kupuvaat i prodavaat ne samo knigi, CD-a, avionski bileti, tuku i sekakvi drugi stoki i uslugi. No, ova e samo po~etok, mal del od ona {to }e sledi.

Nitu eden aspekt od ~ove~kata aktivnost nema da ostane nezasegnat. ]e ima promeni vo delovnata i ekonomskata praktika, politi~koto anga`irawe, mediumite, obrazovanieto i zdravstvoto, procedurite vo javnata administracija, upotrebata na slobodnoto vreme i zabavata. Mo`nostite se ogromni, no isto taka i zakanite.

Najseriozna opasnost e onaa {to e nare~ena digitalen jaz (digital divide). Jazot me|u onie kon imaat pristap do informati~kata tehnologija i znaat da ja iskoristat i onie koi gi nemaat ovie mo`nosti mo`e da bide isto taka opasen i destabilizira~ki kako sega{niot jaz pome|u razvieniot sever i op{to zemeno pomalku razvieniot jug.

Zabele`ano e deka postojat regionalni razliki me|u razni delovi na svetot vo stepenot na razvoj na digitalnata ili Internet-ekonomijata, kako nekoi ja narekuvaat. Najgolem broj nabquduva~i se slo`uvaat deka SAD e za sega predvodnik, dodeka Evropa malku zaostanuva. Me|utoa, i Evropa ima nekoi svoi prednosti, na primer porazvieni mobilni komunikacii. Vo posledno vreme vo Evropskata zaednica se vlo`uvaat golemi napori Evropa da bide svetski lider vo ovaa oblast.

Telekomunikaciite se najosnovna infrastruktura vrz koja se gradi vmre`eno op{testvo.

STRATEGIJA

"Makedonski telekomunikacii" se opredeleni strategijata na kompanijata da ja gradat okolu Internet, elektronskata komercija, vmre`enata ekonomija i informati~koto op{testvo. Tie smetaat deka imaat edinstvena {ansa da bidat dvigatel na procesite koi Republika Makedonija zabrzano }e ja vovedat vo erata na novata svetska ekonomija, i vo kratok rok }e ja promoviraat Republika Makedonija kako regionalen model za vmre`ena ekonomija.