STOP ZA PIRATSTVOTO PREKU ZAKON

Problemot nare~en "piratstvo" ve}e dolgi godini e problem broj eden vo ramkite na filmskata reprodukcija. Golem broj TV-stanici na teritorijata na Makedonija, od osamostojuvaweto pa s# dosega, besramno gi "piratat" najgolemite i najkomercijalni filmski ostvaruvawa bez da platat nitu eden denar.

Legalnite distributeri na filmovi vo Makedonija reagiraa mnogu brzo i najavija tu`bi protiv nekorektnite televiziski stanici. Spored Zakonot za avtorski prava, vo Makedonija ova se tretira kako ~in na nanesuvawe materijalna {teta, pri {to o{tetenata strana ima pravo da bara nadomest na {teta so poveduvawe gra|anska sudska postapka.

Na~inot na koj televiziite doa|aat do filmovite, pretpostavuvam deka e mnogu ednostaven, no znam deka vo ovoj slu~aj stanuva zbor za kra`ba. Da se prika`e eden film na TV, pretpostavuva pla}awe televizisko pravo za odreden film, za odredena teritorija i odreden vremenski period, veli Liljana Trenevska, pretstavnik na Internacionalnata filmska grupa "Nirvana". Televiziite {to za vreme na praznicite navistina n# {okiraa so bogatata rasko{na programa, po na{i soznanija ne e platena programa, so ogled na toa {to del od taa programa s# u{te ne e izigrana vo kinata. Primer za toa e filmot vo distribucija na Gradski kina "Zelenata milja". Nie, kontaktiravme so stranskite producenti i tie ni potvrdija deka nitu edna televizija ne gi ima otkupeno pravata za filmovite {to bea prika`ani vo novogodi{nite praznici. So ovoj neodgovoren ~in na lu|eto i instituciite koi se zanimavaat so otkupuvawe na filmovi im e nanesena ogromna {teta, zatoa {to filmot koga }e se stavi na repertoarot vo kinata ne samo vo Skopje, tuku i niz cela Makedonija, nema da predizvika interes.

Prakti~no problemot ima tri nivoa. Na ovoj na~in se pravi direktna {teta, kako primerot so "Zelenata milja", indirektna {teta - izgubena dobivka i tretoto nivo e deka se mo`ni sankcii i reperkusii od stranskite producenti kon nas, dodava gospo|a Trenevska.

Sekoj koj e zame{an vo ovoj slu~aj treba da si ja po~uvstvuva te`inata na deloto koe go napravil i da ja snosi odgovornosta. Pravna podloga ima za gonewe na tie lu|e, no potrebno e pravilno da se sprovede.

Mojata reakcija vo ovoj slu~aj e ista kako od pred deset godini koga be{e onaa ekspanzija na piratski videoteki, koga site mo`ni filmovi se piratiraa. Pomina eden period, videotekite se legaliziraa, me|utoa se pojavija televiziite, govoram za onie koi{to piratiraa programa, veli direktorot na Gradski kina, Aleksandar Dukovski. Vo po~etokot bea mnogu, no verojatno uvidoa deka ne mo`at da prodol`at so prika`uvawe na takva programa. Konkretno za aktuelniov slu~aj, pokraj distributerite, najmnogu se pogodeni gradskite kina zatoa {to tie filmovi koi bea piratirani, ili treba da se prika`uvaat vo kinata, ili treba da igraat kako premieri ili pak da se repriziraat. So ova, posetenosta na kinata }e se namali.

Nie nema da go premol~ime ova. Isprativme pisma do Javniot obvinitel, do Ministerstvoto za kultura, do Ministerstvoto za vnatre{ni raboti. Mislam deka krajno vreme e da se stavi to~ka na vakviot na~in na rabotewe na televiziite. S# u{te ne sum se slu{nal so odgovornite od televiziite. Po s# izgleda tie imaat pova`na rabota. Nema ni da gi baram, verojatno }e se sretneme na sud, dodava gospodinot Dukovski.

Morame da razgrani~ime deka edno e pravo, a drugo e da se poseduva materijal. Televiziite do materijalot mo`at da dojdat na mnogu ednostaven na~in, da kupat VHS-kaseta, da kupat DVD od stranstvo i na toj na~in da dojdat do materijalot, veli Tatjana ]ur~inska-Pepequgoska, pretsedatel na "Manakifilm". Me|utoa, do pravoto mo`at da dojdat samo ako go platat. Vo slu~ajot na novogodi{nata piraterija, nie ne ni pomislivme deka nekoi od navedenite filmovi se plateni. Morame da poddr`uvame legalen na~in na rabota vo filmskava dejnost, posebno vo reproduktivniot del. Nikoj od vinovnicite ne se pojavil vo "Manakifilm", nitu pak se javil da se izvini. Nie nemame nikakov drug izbor, osven da gi primenime site instrumenti koi Zakonot ni gi dozvoluva.