ETNO

Obi~aite i veruvawata za praznikot Bogojavlenie - Vodici

LEKOVITOSTA NA VODITE

Podgotvila: Marina STAMENKOVA

  • Bogojavlenie bil praznik i na mnogubo`niot bog davatel Dajbog koj gi ispolnuval `elbite na lu|eto, koi mu se obra}ale pri otvoraweto na neboto. Imeno spored veruvaweto, no}ta sproti praznikot to~no na polno}, vo gluvo doba, se otvoralo neboto i na site {to budni }e go do~ekale toj ~as Bog im gi ispolnuval `elbite

Kr{tevaweto Hristovo vo rekata Jordan go izvr{il Sveti Jovan Krstitel, koj bil Hristov Prete~a i objavitel na negovoto doa|awe na zemjava, podgotvuvaj}i go ~ove{tvoto za Hristovoto doa|awe i za primawe na evangelskoto u~ewe, preku negovoto povikuvawe na pokajanie. Toj e posledniot starozaveten prorok, koj `iveel vo Noviot zavet i pretstavuva most i vrska me|u Stariot i Noviot zavet. Toj e predvesnik na Hristovoto doa|awe. Nemu mu e posveten praznikot utredenta po Bogojavlenie i toj praznik vo Makedonskata pravoslavna tradicija ima mnogu silno zna~ewe.

Bogojavlenie bil praznik i na mnogubo`niot bog davatel Dajbog koj gi ispolnuval `elbite na lu|eto, koi mu se obra}ale pri otvoraweto na neboto. Imeno spored veruvaweto, no}ta sproti praznikot to~no na polno}, vo gluvo doba, se otvoralo neboto i na site {to budni }e go do~ekale toj ~as Bog im gi ispolnuval `elbite. Spored edno predanie od Ohrid {to zabele`al Kuzman [apkarev nekoj ~ovek {to toj mig go gledal niz prozorecot, sakaj}i da ima eden osmak pari po gre{ka rekol: "'Daj mi Gospodi, eden osmak glava'. I za ~udo na ~asot glavata mu porasnala okolu eden osmak, ta ne mo`el da si ja trgnit nazat od penxerata i mu ostanala nadvor od penxerata, a toj kako zakoan na nea".

Toj ~as kako {to se veruva i vodite prestanuvale da te~at za mig i bile mnogu lekoviti. Od taa voda da se naleelo mo`elo da se lekuvaat razni bolesti. Ako pak ne se naleela vo toj mig vodata takva mo`ela da se napravi otkako }e se osveti (pokrsti) po specijalen obred {to go izvr{uva sve{tenikot.

VODOKRST

Eden den pred praznikot na 18/5 e Vodokr{tenie, nekoi go vikaaat Vodokrst ili Vodopost. Rano nautro na znakot od kambanata site kumovi odat vo crkva. Sekoj so sebe nosi kotle so voda i vo nego krstot {to & pripa|a na taa kompanija. Otkako popot }e gi proveri dali site krstovi se pravilno vrzani so bosilek (tolku gran~iwa kolku {to ima kompanijata) gi pee site krstovi zaedno i so toa ja osvetuva (kr{teva) vodata. So ovoj ~in ovaa voda dobiva profilakti~ka mo}, so nea vo tekot na denot se prska niz ku}ata, {talata i drugite prostorii i ima za cel da gi izbrka site lo{otii.

Na Bogojavlenie glaven nastan e frlaweto na krstot vo vodata. Vo Ohrid krstot se frla vo Ezeroto, vo Skopje vo Vardar, a po selata vo rekite otkako prethodno }e se napravi golem mir. Po krstot skokale nekolku mom~iwa, no nivniot broj sekoga{ mora da e neparen (lio), trojca, petmina ili sedummina. Toj {to }e go izvadel krstot od vodata dobival podaroci. Se veruva deka po ovoj obred vodata stanuva osvetena, a so toa i lekovita poradi {to site prisutni polnat od ovaa voda i ja ~uvaat vo tekot na celata godina za lekuvawe na razni bolesti, kako na lu|eto taka i na dobitokot. Popladneto po koledica odat ma`ite, no samo po ku}ite od svojata kompanija. Sobiraat podaroci, meso, leb, pari i drugo, blagoslovuvaat i peat pesni.

@ENSKI VODICI

Vtoriot den od praznikot, Sobor na Sveti Jovan Jrstitel, imenden proslavuvaat Jovanovci. Ovoj den se vika u{te i @enski Vodici poradi {to glaven zbor vo izveduvaweto na obi~aite imaat `enite. Pokraj drugoto, na ovoj den `enite odat po koledica, i toa samo po ku}ite od svojata kompanija. Najprvin edna devojka oblekuvaat vo nevestinska obleka, taa bacuva raka i gi sobira podarocite, naj~esto pari. Odej}i niz seloto vodi~arkite mu peat na sekoj ~len od semejstvoto posebna pesna vo zavisnost od negovata starost i polo`bata vo familijata.

(Od knigata "Makedonski narodni praznici i obi~ai" od d-r Marko Kitevski).