ARHEOLOGIJA: Arheolo{kite lokaliteti vo dr`avava opusto{eni i ograbeni

NAEZDA NA DIVI KOPA^I

Podgotvila: Mileva LAZOVA

  • Vo Bitola, Valandovo i Gevgelija bea otkrieni 2.000 ukradeni arheolo{ki predmeti koi poteknuvaat od lokalitetite po Povardarjeto, pred s# od Isarot, a me|u niv i poznatiot `elezen {lem od vremeto neposredno po Aleksandar Makedonski
  • Izminatovo leto policijata otkri masovno kopa~ewe povtorno kaj Isarot, koga od uni{tenite rimski grobnici bile odneseni, spored somnevawata, pove}e zlatni, kerami~ki i stakleni predmeti. No, nepoznatite kopa~i duri go otkopale i Rimskiot mavzolej

Konstatacijata od strana na arheolozite za s# pogolemata naezda na divi kopa~i na arheolo{kite lokaliteti vo dr`avava voedno pretstavuva i apel do odgovornite slu`bi za prezemawe {to e mo`no pobrzo merki za da se spre~i ponatamo{noto uni{tuvawe na ovie zna~ajni istoriski bogatstva. Postojat osnovani somnevawa deka najgolemiot del od divootkopanite rariteti preku dobro organizirana mre`a ilegalno se iznesuvaat i se prodavaat vo stranstvo, no dilerite ostanuvaat obi~no nedostapni.

Atraktivnite i s# u{te nedoistra`enite arheolo{ki lokaliteti, kako {to se Vardarskiot Rid kaj Gevgelija i Isarot kaj Marvinci, Valandovsko, vo momentov pretstavuvaat vistinski predizvik i mo`nost za biznis koj im nosi golema dobivka na divite kopa~i

SKAPOCENI PREDMETI

Od poslednata pogolema policiska akcija pred tri godini, koga vo Bitola, Valandovo i Gevgelija bea otkrieni 2.000 ukradeni arheolo{ki predmeti koi poteknuvaat od lokalitetite po Povardarjeto, pred s# od Isarot, a me|u niv i poznatiot `elezen {lem od vremeto neposredno po Aleksandar Makedonski, pronajdenite i zapleneti mermerni statui, bronzen krst, srebrena fibula, ~ucerna, pe~at i drugi predmeti koi poteknuvaat od 10 do 6 vek pred Hrista, bea proceneti na pet milioni germanski marki. Nekoi od ukradenite predmeti kaj Isarot poteknuvale od ranata i docnata antika, dodeka pak onie od lokalitetot Dedeli od raniot sreden vek. Izminatovo leto policijata otkri masovno kopa~ewe povtorno kaj Isarot, koga od uni{tenite rimski grobnici bile odneseni, spored somnevawata, pove}e zlatni, kerami~ki i stakleni predmeti. No, nepoznatite kopa~i duri go otkopale i Rimskiot mavzolej ili pak dve negovi frontoni koi pretstavuvale del od negovoto gorno nivo. Po s# izgleda, vakvata vredna iskopina koja poteknuva od 2 vek od novata era ne bila tolku interesna za niv, pa prodol`ile so prekopuvaweto na rimskite grobnici. Posledniot grabe` na istiot lokalitet se slu~i pred izvesno vreme koga nepoznati lica prekopale i uni{tile 30-ina `eleznodopski i anti~ki grobnici.

GRABE@ PO NARA^KA

Vo me|uvreme, lokalitetot kade {to se nao|a palatata na imperatorot Komad od 2 vek pred Hrista e okupirana od divi kopa~i, koi naj~esto gi prekopuvaat neistra`uvanite grobnici. No, za da ja zametnat tragata, otkopanite i ograbenite grobnici, povtorno gi zatrupuvaat so zemja. So toa tie predizvikuvaat vistinski pusto{ na arheolo{kite lokaliteti. Naj~esto nivniot interes e naso~en kon nakitot i sli~ni vredni predmeti, dodeka keramikata i sli~ni "starudii" gi kr{at, dokolku od svoite nara~ateli, koi patem re~eno dobro ja poznavaat sodr`inata na grobnicite, ne dobijat poinakvi instrukcii.