SO GOLI RACE PROTIV TURSKIOT ASKER

Seloto denes nalikuva na prigradska naselba na Ohrid za {to mnogupati lu|eto }e re~at deka pobrzo }e otidat do Ohrid, otkolku do svojata niva vo poleto. Porano seloto imalo golem broj ku}i so pogolem broj `iteli, no godinite {to minuvale i migracijata selo - grad go napravila svoeto. Iako porano imalo denovi koga nemalo ni par~e leb za jadewe, sepak lu|eto izdr`ale i opstoile vo svojata zamisla za posre}no utre.

Postoeweto na seloto se spomnuva u{te od osumnaesettiot vek i vo nego `iveele dvajca begovi. Za seloto se iska`ani pove}e vistini i legendi. Taka, edniot beg - Beadin, bil pomlad i na negoviot ~iflik doa|ale da rabotat samo mladite nevesti i devojki, kako od tuka{noto, taka i od podale~nite sela, dodeka kaj postariot beg - Alil rabotele postarite `eni. Dvajcata begovi se imale taka dogovoreno, a za toa postariot beg - Alil, dobival golema koli~ina zlato od pomladiot Beadin - beg. Me{tanite, lu|eto od ova selo, denono}no rabotele na imotite od ovie dvajca begovi, a za egzistencija mnogu malku dobivale.

Od mnogubrojnite maltretirawa i egzekucii {to gi vr{ele dvajcata begovi, lu|eto ne mo`ele pove}e da izdr`at i eden den im otka`ale sekakva naredba i poslu{nost. Ovie pak, za smiruvawe na razlutenite selani, pobarale pomo{ od valijata vo Ohrid. Za iznemo{tenite selani koi bile so goli race, istiot valija ispratil edna pomala grupa, no dobro vooru`ena turska vojska.

"So toa }e bide smiren i spre~en goliot bez oru`je narod" - taka si pomislil valijata vo Ohrid. No, vojvodata Klimo, koj bil od istoto selo i koj pove}e godini se kriel so svojata dru`ina po okolnite planini i sela, koga slu{nal prethodniot den za lo{ata namera na valijata, vedna{ re{il da sleze dolu vo seloto Vapila. Me|u dobrovooru`enata turska vojska, narodot i dru`inata na Klimo, borbata traela do ranite utrinski ~asovi. Imalo mrtvi i raneti na dvete strani, no najmnogu na stranata na Turcite, za{to dru`inata na Klimo bila pomognata od mnogubrojniot narod. Vo me|uvreme, valijata ohridski bil izvesten za golemiot kole` nad turskite vojnici i zatoa vedna{ ispratil golemo zasiluvawe. No, izutrinata koga stasala vojskata od Ohrid vo seloto, narodot i `ivite komiti, zaedno so Klimo, izbegale i se zasolnile vo seloto Sirula koe od Vapila e oddale~eno tri do ~etiri kilometri.

Zajaknatata turska vojska, koga stasala na samoto mesto kade {to se vodela borbata, videla deka od `ivi vojnici nema ni{to. Zatoa, pak, seloto bile zapaleno i celoto izgoreno.

Gi zateknale samo nivnite drugari Turci, koi bile ispotepani i zaklani na samoto mesto. Za ovoj lo{ i nepredvidliv kole` nad svoite turski vojnici od strana na selanite i komitite, valijata dal naredba glavata na vojvodata Klimo po sekoja cena da bide donesena vo Ohrid. A, selanite i komitite, koga im zavr{ila municijata {to ja imale vo mali koli~ini, se borele so no`evi i so goli race. Mestoto kade {to se vodela krvavata borba, podocna selanite go narekle "Turski grobi{ta", za{to turskite vojnici nikoj ne gi odnel od tuka i na samoto mesto bile zakopani.

Od krvavata presmetka {to se vodela so no` i so goli race, izminalo podolgo vreme. No, Klimo vojvodata s# u{te ne navra}al vo svoeto rodno selo, za{to iako ne znal deka valijata vo Ohrid dal naredba negovata glava da bide donesena kaj nego, sepak pret~uvstvuval oti lo{o se pi{uva za negoviot `ivot. Zatoa, ~ekal pove}e godini da izminat i ne{to da se promeni i potoa da sleze vo seloto kaj negovite doma{ni.

Vsu{nost, toj sekoja nedela bil posetuvan od negovata `ena kade {to tajno prestojuval vo ku}ite. Negovata `ena sekoga{ go molela Klimo da prestane edna{ so komitskata rabota i zasekoga{ da se vrati doma me|u doma{nite, za{to na site im bilo sma~eno od toa. No, Klimo nejzinata molba ne sakal ni da ja slu{ne, za{to bil trajno vrzan za svojata zemja i sakal po sekoja cena da ja oslobodi od turskoto ropstvo i zasekoga{ da bide slobodna.

Toj mnogupati odel i po drugite podale~ni sela, koi bile skrieni vo visokite planini, no povtorno se navra}al vo Sirula kaj svoite rodnini, No, eden den dobro vooru`en minal niz seloto Raskrst i sakal da otide vo seloto Kuratica za sobirawe na pove}e lu|e - komiti za vo negovata dru`ina. Seloto Raskrst vo toa vreme bilo mnogu male~ka naselba, samo so nekolku semejstva i pretstavuvalo popatna stanica za odewe od Sirula za Raskrt, Kuratica i Pla}e.

Odej}i niz visokata korija, Klimo bil nenadejno napadnat od nekolku Turci i na mestoto bil ubien. Ovie ne sakale teloto da go nosat vo Ohrid kaj valijata, tuku samo glavata mu ja otsekle i nea ja predale, za {to dobile golema nagrada.

Slu~ajot so Klimo Vojvoda, odnosno potragata po nego bila sledena u{te od podolgo vreme, a toa bilo od begot Rasim od seloto Rasine. Za istata rabota bil pomognat od nekoja `ena risjanka - negova qubovnica, koja pove}e pati odela po selata za da razbere kade se krie i dvi`i Klimo Vojvoda. Od begot Rasim bila dobro nagradena so eden {inik zlato, no nejzinoto bogatstvo drug go iskoristil, za{to lu|eto koga razbrale za nejzinoto zlostorni~ko predavstvo, ja fatile i vo }o{ so slama `iva ja zapalile.

Za ovoj krvav nastan i denes mo`e da se slu{ne niz okolnite sela, a mestoto "Turski grobi{ta" s# u{te postoi vo seloto Vapila.