Ivan Singartijski, pretsedatel na OMO "Ilinden" - PIRIN

STRAZBUR GI REHABILITIRA MAKEDONCITE VO BUGARIJA

Razgovaral: Viktor CVETANOSKI

  • Narednite parlamentarni izbori ili }e gi bojkotirame ili }e se opredelime za nezavisen kandidat
  • Makedonskite studenti vo Sofija privilegirani, a Makedoncite od Bugarija vo Skopje gi napu{taat studiite

Gospodine Singartijski, Evropskiot sud za pravata na ~ovekot vo Strazbur rasprava{e za deloto na OMO "Ilinden". Ako se sudi spored dosega{nata praktika na sudot, organizacijata sigurno }e go dobie sporot protiv bugarskata dr`ava. Kako Vie od partijata OMO "Ilinden" - PIRIN go do`ivuvate toa?

SINGARTIJSKI: Veruvam deka deloto OMO "Ilinden" }e go dobie sporot. Iako stanuva zbor za druga organizacija na Makedoncite vo Bugarija, nie se raduvame na toa, za{to pritisocite od bugarskata dr`ava bea vr{eni i vrz nas, koga sakavme da go posetime grobot na Jane Sandanski na Ro`en ili pak se obiduvavme da polo`ime cve}e na spomenikot na Goce Del~ev. Nie gi do`ivuvavme istite torturi, istite maltretirawa. Duri, policijata nam ni rasturi edna konferencija, gi istera na{ite gosti {to bea pokaneti na nea.

Nie ne ja tu`evme dr`avata, za{to se nadevavme deka so tek na vreme tie raboti }e gi snema. Se nadevavme deka koga-toga{ Makedoncite }e gi u`ivaat istite prava kako drugite gra|ani. I mislevme deka toa kone~no se slu~i so registracijata na OMO "Ilinden"-PIRIN. Me|utoa, podocna se poka`a deka na{ite o~ekuvawa bile samo pusta `elba. Kako {to e poznato, Ustavniot sud ja zabrani na{ata partija, pa i nie trgnavme po istiot pat. Drug na~in nema za da se izborime za na{ite politi~ki prava. Zatoa nie se raduvame ako OMO "Ilinden" go dobie sporot, za{to toa }e bide i na{a rehabilitacija. So ova delo }e dobijat site Makedonci vo Bugarija.

Va{ata `alba vo Strazbur e pove}e od ~etiri meseci. Dali otkako se dozna za toa vo Bugarija ne{to se smeni kon Vas?

SINGARTIJSKI: Na{ite legalno izbrani gradona~alnici vo Mosomi{te i Qaski i natamu si ja vr{at svojata rabota, kako i nekolkutemina sovetnici vo Goce Del~ev i Razlog. Inaku, na nas se gleda od lo{o polo{o od strana na drugite politi~ki partii. Toa mo{ne lo{o vlijae{e i na na{ite strukturi. Nekoi od na{ite ~lenovi se ispla{ija i ja napu{tija Partijata. Takov e slu~ajot so Varna kade {to golema brojka na{i privrzanici si zaminaa, so objasnuvawe ako partijata odnovo se registrira, povtorno }e se vratat. Nekoi n# napu{tija poradi strav od posledici, kaj drugi glavna pri~ina be{e karierata. [tom vidoa deka vo OMO "Ilinden" - PIRIN ne mo`e da pravat politi~ka kariera, bidej}i Partijata ne mo`e da u~estvuva vo izbori, ni ka`aa doviduvawe.

NEPRAVILNO IZBRI[ANI

Dali vo posledno vreme ima konkretni slu~i na represii vrz va{i ~lenovi?

SINGARTIJSKI: Za konkretni slu~ai na represii ne mo`e da se ka`e. Me|utoa, prisutno e ne{to drugo, osobeno po izleguvaweto na re{enieto od Sofiskiot gradski sud pred pove}e od dva meseca so {to definitivno bevme izbri{ani od registarot na partiite. Toa dovede do golemo aktivirawe na ~lenovite na VMRO - SMD, koi po~naa da gi kr{at obele`jata na Partijata, da gi otstranuvaat na{ite znamiwa. No, tie }e skr{at edno, nie }e stavime drugo. Na nivniot vandalizam nikoj ne obrnuva vnimanie, za{to toa e zname na OMO "Ilinden" - PIRIN. Ako toa se prave{e za zname na VMRO - SMD }e se digne{e golema galama od site.

Dosega{nata praktika na Evropskiot sud za pravata na ~ovekot vo Strazbur upatuva na zaklu~ok deka re{enieto za Va{eto delo }e bide doneseno duri po pet godini. Kako Vie vo toj period }e dejstvuvate politi~ki?

SINGARTIJSKI: Nie u{te ne sme re{ile {to da pravime, dali da se priklu~ime kon nekoja druga partija. Moe li~no razmisluvawe e narednite parlamentarni izbori da gi bojkotirame vo znak na protest {to bevme nepravilno izbri{ani, so {to site politi~ki prava ni bea odzemeni. Da se priklu~ime kon druga partija sakaat site bugarski politi~ki sili i samata vlast. Ni sugeriraat deka deka tuka se SDS, BSP ili drugi partii kon koi sme mo`ele da se priklu~ime. Ottuka doa|aat i tvrdewata deka nas ne ni bilo odzemeno pravoto da glasame. Me|utoa, na{ite lu|e ne sakaat da glasaat nitu za edni nitu za drugi, za{to site se protiv nas, Makedoncite. Sakaat da si glasaat za lu|e {to samite }e gi predlo`at.

Ako glasate za druga partija, dali smetate deka so toa

OMO "Ilinden" - PIRIN }e zagubi od svojot identitet?

SINGARTIJSKI: Nie nema{e da si formirame svoja partija ako sakavme da se vklu~ime vo druga. Nie ja registriravme OMO "Ilinden" - PIRIN za{to smetavme deka na toj na~in najmnogu mo`eme da im pomogneme na bugarskite gra|ani {to se Makedonci, da se borime za nivnite prava.

Naskoro na{iot Centralen sovet }e treba da se sostane za da re{ime {to da pravime. Postojat dva na~ina. Prviot, da poddr`ime nezavisen kandidat. I vtoriot, kako {to ve}e rekov, da ne glasame za nikogo vo znak na protest. Za toa }e raspravaat site odbori na sekciite, pa potoa Centralniot komitet }e go donese kone~noto re{enie, vrz osnova na stavovite na mnozinstvoto. Ako gi bojkotirame, na toa }e mu dademe glasnost za da znae celata javnost.

"NE SME SEPARATISTI"!

Kako gledate na toa {to denes od Makedonija na bugarskite univerziteti se {koluvaat nekolku iljadi makedonski studenti?

SINGARTIJSKI: Po zavr{uvaweto na studiite, samo 10 otsto od niv da ja prifatat bugar{tinata toa }e bide mnogu opasno za Makedonija. Golem e brojot na studentite {to dobivaat posebni privilegii od bugarskata dr`ava stipendii, besplatno {koluvawe, smestuvawe i dr. Me|utoa, pred zapi{uvaweto mora da se deklariraat deka se Bugari. Pokraj toa, im se pomaga polesno da gi zavr{at studiite, samo {to pobrzo da se vratat vo Makedonija i da se borat za bugarskata kauza.

Za razlika od taa politika na Bugarija, vo Makedonija se slu~uva obratnoto. Na{ite deca {to doa|aat da se {koluvaat vo Skopje, naiduvaat na niza te{kotii i `iveat vo polo{i uslovi, a da ne govorime za nekakvi privilegii, kakvi {to gi imaat makedonskite studenti vo Bugarija. Poradi toa vo posledno vreme se namaluva `elbata na mladite od Pirinska Makedonija da studiraat na skopskiot i drugite univerziteti. Vo izminatite deset godini vo Makedonija studirale me|u 150 i 200 na{i deca, a od niv najmnogu desetina imaat zavr{eno. Otkako }e zagubat edna ili dve godini, drugite se vra}aat nazad. Podocna ne sakaat pove}e da slu{nat za Makedonija. Otkako }e se vratat na bugarskite univerziteti, tamu dobivaat samo visoki ocenki. Taka {to ne mo`e da se re~e deka toa se slabi studenti, pa zatoa ne zavr{uvaat vo Makedonija. Nie ne sakame kon niv da se ima poseben odnos, no ne treba da se doa|a vo situacija od dveste du{i, 190 da bidat slabi studenti. Za{to, site {to doa|aat tuka vo Bugarija zavr{ile so odli~en uspeh.

Kakvi se Va{ite kontakti so makedonskata Vlada?

SINGARTIJSKI: Nikakvi. Na nekolku pati sme barale sredbi vo porane{noto Ministerstvo za iseleni{tvo, no imame vpe~atok deka ne sakaat da se sretnat so nas. Pove}e ne insistirame na sredbi so nekoj od Vladata. Ako smetaat deka vo Bugarija ima Makedonci toga{ neka n# pobaraat. Nie sme partija koja ima golema ~lenska masa. Site znaat deka sme izbri{ani vo Bugarija, no nikoj ne se setil od Vladata da kontaktira so nas. Nie ne sme separatisti.

(Prezemeno od "Utrinski vesnik")