GLASOT NA DIMITRIJA I KONSTANTIN

Tatkoto na znamenitite bra}a Dimitrija i Konstantin se vikal Riste. Dene{nite Dimitrija i Konstantin se ~etvrtoto koleno od lozata na postariot brat (Dimitrija, Konstantin ne se o`enil). Vo izminative 140 godini ovie dve imiwa ja obele`uvaat sekoja generacija vo semejstvoto Miladinovi. Ne se za~uvale samo imiwata, tuku i likovite - dene{nite Dimitrija i Konstantin vo vlakno li~at na nivnite pradedovci.

Najnapred diskusiite okolu fototipskoto izdanie na "Zbornikot", a potoa i informaciite za namerite na Bugarija da im podigne spomenik na stru{kite bra}a vo \akovo - vnesoa vistinski nemir vo semejstvoto na Riste Miladinov. Im se slu~uva ne{to za koe smetale deka e dlaboko minato, deka nikoga{ nema ni da se pomisli. Riste se vra}a nazad, se potsetuva na tatka si, na dedo si. [to zboruvale, kako zboruvale...

Jas imam 52 godini. Nikoga{ dosega ne sum go slu{nal tatko mi da izgovori bugarski zbor, ili da ka`e deka nie sme ne{to drugo osven Makedonci. Go pametam i negoviot tatko koj go neguva{e spomenot za svojot dedo i za svojot ~i~ko koi umrea vo Carigrad. Ma~no e nekoj denes da mi ka`uva {to bile Dimitrija i Konstantin, {to sum jas, ili {to se moite sinovi. Toa kolku {to e navredlivo i podlo, tolku e i besmisleno, edna ~ista politikantska manipulacija ~ii celi s# pove}e se vidlivi za site vo Makedonija, ni objasnuva Riste Miladinov so rezignacija i so gnev istovremeno.

I rezignacijata i gnevot semejstvoto Miladinovi sakaat pismeno da im go soop{tat na najvisokite rakovoditeli na dr`avata - na Pretsedatelot, na Premierot, na pretsedatelot na Sobranieto, na ministrite... Sakaat na toj na~in da se za{titat sebesi, da go za{titat semejstvoto ~ija tradicija so golema gordost ja ~uvaat i prodol`uvaat. Vo pismoto posebno }e go podvle~at mol~eweto na oficijalnite vlasti, nivnoto mol~ewe po najavata od Bugarija. Za{to:

Inicijativata za podignuvawe spomenik na Dimitrija i Konstantin ne dojde od Dru{tvoto na pisatelite na Bugarija, tuku od visokite sloevi na bugarskata dr`ava. So ova ne sakame da ja namalime va`nosta na reakcijata na Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija. Naprotiv. Tie toa go napravija sosem kako {to treba, no neverojatno e kako nikoj od oficijalnite dr`avni strukturi ne najde za potrebno da ka`e zbor-dva vo odbrana na Dimitrija i Konstantin, prodol`uva Riste.

Idnata, 2001 godina se navr{uvaat 140 godini od smrtta na bra}ata Miladinovi vo carigradskite zatvori. Dru{tvoto na pisatelite na Makedonija najavi deka godi{ninata }e ja odbele`i so pove}e manifestacii. Tokmu po ovoj povod dojde i inicijativata od Bugarija - za podignuvawe spomenik od bugarska strana, so {to na{iot isto~en sosed }e im izrazel blagodarnost za afirmacija na bugarskoto narodno tvore{tvo. Na ovaa inicijativa najnapred reagiraa Makedoncite od Hrvatska, potoa i akademik Gane Todorovski vo "Utrinski vesnik" izjavi deka e krajno vreme Bugarite da prestanat da go prisvojuvaat na{iot 19 vek, a potoa se javi i Pretsedatelstvoto na DPM. I tuka prestanaa reakciite. Prestanaa vo Makedonija, no prodol`ija vo Bugarija. Ottamu stasa za~uduva~ki izvik - "Vo Makedonija pak gi prisvojuvaat Miladinovci"! Burata od Bugarija povtorno gi potkrena strastite, no najsilno go zaplisna domot na Riste Miladinov.

Sakam da gi zamolam site Bugari, sekade kade {to gi ima, da gi ostavat na mira na{ite predci. Zo{to napi{ale na "Zbornikot" taka kako {to napi{ale, vo naukata e dovolno objasneto. Na{eto semejstvo otsekoga{ gi neguvalo makedonskite tradicii, a kako se zboruvalo, na koj jazik razgovarale site vo lozata na Miladinovci, ve}e vi ka`av, prodol`uva Riste.

Mnogu prijateli, rodnini i poznati vo Struga mu se javuvaat na svojot sogra|anin so zborovi na poddr{ka i na revolt od novata bugarska hajka protiv znamenitite bra}a. Toa ~uvstvo prosto visi nad seta Struga, iako nema javna manifestacija. Duri ni od Direkcijata na Stru{kite ve~eri na poezijata, vo ~ija ~est e podignat ovoj, denes, golem svetski poetski festival. Prosto e neverojatno kako nikoj od SVP, po~nuvaj}i od direktorot, pa preku pretsedatelot na Sovetot, pa do site ~lenovi na Upravniot odbor ne izgovorija ni polovina zbor~e. A dogodina pak }e se odr`at Stru{kite poetski ve~eri i, verojatno, }e se spomne godinata na umiraweto. I, {to }e ka`at prvite lu|e na SVP - {to bile po nacionalnost Dimitrija i Konstantin?

Riste Miladinov ni ka`uva u{te eden "detaq" {to dolgo go izma~uva. Toa e slikata na Dimitrija. So godini se objavuva pogre{en lik na negoviot pradedo. Vo 1861 godina, otkako vo Struga stasala vesta za tragi~niot nastan {to se slu~il vo carigradskiot zatvor, semejstvoto na Dimitrija i Konstantin organiziralo pogreb - so prazni kov~ezi. Go napravile hristijanskiot obi~aj, za uspokojuvawe i na svoite i na nivnite izma~eni du{i. Toga{ Mitra, soprugata na Dimitrija, vo kov~egot gi stavila site predmeti, s# {to mu pripa|alo na nejzniot ma`. Vklu~itelno i fotografiite. Duri mnogu podocna, vo "na{e" vreme e otkriena edna fotografija na koja Dimitrija e snimen so Meletija. Toa e edinstvenata slika na postariot brat, po koja mo`e da se vidi i neverojatnata sli~nost so dvaesetgodi{niot sin na Riste, so "dene{niot" Dimitrija. Zabunata ja napravil izvesen Ivan Miladin koja `iveel vo Bugarija i koj pred pove}e decenii izjavil deka e "istiot" Dimitrija.

Objavete go ova ve molam i objavete ja slikata {to ja ima vo knigata "Miladinov" {to ja objavi "Misla" vo 1980 godina. Pogre{en ~ovek poka`uvaat, n# zamoli na krajot Riste, poka`uvaj}i ni mnogu dokumenti od semejnata arhiva, me|u niv i bardeto {to go koristela nivnata prababa Mitra, `enata na Dimitrija.

Semejniot mir vo domot na Miladinovi e naru{en. Mo`ebi delumno }e se vrati, otkako }e im pi{at na makedonskite dr`avni rakovoditeli, mo`ebi istoto pismo }e im go ispratat i na bugarskite. Revoltot {to sega go ~uvstvuvaat, verojatno, malku }e se smiri, ama kojznae dali sosem }e is~ezne. Ne zavisi toa, o~igledno, samo od niv.