DR@AVA, [TO BE[E TOA?!

Kako na{ite politi~ari da napravat dr`ava? Mnogumina se obiduvaat so soveti da ponudat recepti, ama od furnata izleguva lo{ proizvod, ili nedovolno domesen, ili nedovolno dope~en. Dodu{a, ponekoga{ i se "v`aruva" do jaglenisuvawe, kako na primer na pretposlednite pretsedatelski i poslednite lokalni izbori, koi nikako da zavr{at, kako vo nekoi od latinsko-amerikanskite dr`avi na Andite!

Ne sum privrzanik na pravewe portreti na politi~ari, oti ednostavno tie samite si gi pravat. Ima li dete ili vrap~e {to ne gi zapoznale dovolno i dobro liderite na na{ite politi~ki partii, osobeno onie od vlasta i onie od opozicijata?! Nema, oti i na Qub~o i na Branko im trebaa samo dva TV-duela, po nivno barawe, da bidat "snimeni" podobro i od najdobrata slu`ba za bezbednost, da re~eme onaa na Slobodan Milo{evi}, kaj koja duri sega se vide, deka imalo mnogu falinki, inaku nema{e da go `rtvuva i taka neustavniot Ustaven sud, da gi poni{tuva izborite na koi toj im se pokloni, ama otkako po~na da gori Srbija, pardon, Sobranieto na Srbija!

I zamislete, Makedonija i natamu prodol`uva da se potpira na li~nost, a ne na svojata sopstvena dr`ava. Toa e mo`ebi sudbina, u{te od vremeto na Aleksandar Makedonski: dodeka be{e voinot, be{e i pomalku nostalgi~no vreme, mnogu bezimeni carstva propadnaa, ama ostanaa dr`avite.

Vo ne{to moderna verzija, tivki transformacii, pa duri i klasi~ni politi~ki metamorfozi, se slu~uvaat i denes. Najmalku edna{ godi{no, pa|a po edna vlada vo Italija, ama ostanuva Italija. Italijanite znaat zo{to e toa taka, no kaj nas politi~kite i drugite noevi glavata ja zakopuvaat vo pesokta!

Se se}avam porano kako dete, na postarite koga }e im se slu~e{e nekakva nepravda, imaa obi~aj da ka`at: "]e odam kaj Tito, da se `alam"!

I odea! Tito ima{e slu`ba, taka dobro organizirana, {to sekoga{ be{e podgotvena da gi primi i prifati `albite i poplakite na gra|anite na toga{na Jugoslavija, od Gevgelija do Se`ana. Im imponira{e na site taa ~udesna demokratska zamena na instituciite na sistemot so avtoritarnata na - li~nosta! Zo{to, toa e ve}e rabota za sociolozite i psiholozite, a ne za novinarite. Dodu{a, i pisateli se zanimavale so ovaa tema. Me{a Selimovi} na primer, koj vo likot na Nuridini ja ovekove~i tipi~nata slika za balkanskiot, re~isi anadoliski profil na politi~ar, koj vo po~etokot doa|a kako {panski Hidalgo da go "spasi" narodot, a si zaminuva kako odmetnik od narodot.

Istoriski, nikoga{ nie sme nemale verba vo instituciite na sistemot, oti dolgo vreme sme nemale dr`ava, a ako sme ja imale, taka sme ja konstituirale, da po~iva na li~nosta, a ne ne Zakonot. Ottamu i da sakame da go smenime odnosot kon ova slo`eno pra{awe, nie treba pred s# da si ja smenime spoznajata za institucijata. Ne slu~ajno, Vladata ja zamenuvame so Qub~o, SDSM so Branko, "Sitel" so Yingo, "Alkaloid" so Mukaetov, "Makedonijatabak" so [uturkov!

Pra{ajte go gospodinot Gale Galev, ima li nekakva lekcija vo na{iot sistem za obrazovnaie koj decata gi u~i i podu~uva da & veruvaat na institucijata, a ne na li~nosta?! Poveli gospodine, ministre, izlezi na televizija, zaka`i termin da te gledame, da ni objasni{ dali e taka, ili ne e taka. S# drugo se prikazni, koi samo {to }e si zaminete, }e se zaboravat!

Li~nosta, nesporno e, u{te od vremeto na Plehanov, deka e lokomotiva vo istorijata. Samo razli~ni li~nosti, razli~ni vlogovi ostavale, kako svoevidni hipoteki na svoite dr`avi. na primer, ^er~il na Anglija vo hipoteka & ja ostavi odva`nosta, Ruzvelt na Amerika - industriskiot bum, Adenauer na Germanija - ekonomskata renesansa, a Stalin na Rusija - gulabite vo Sibir.

Ni na eden pameten dr`avnik ne mu pa|a na um da se identifikuva so institucijata i da deli pravdi kako vitez {to deli udari so sabja. Kone~no, ne umira institucijata, tuku li~nosta. Zatoa pobo`nite & se molat na ikonata v crkva, a ne na popot!

Zarobeni vospostavenite avtokratski mre`i i pozicijata sostavena od tri partii, i opozicijata isto taka sostavena od ~etiri partii, vsu{nost kako da sozdale svoeviden zatvor na makedonskata demokratija. S# im e podredeno nim, a narodot go trgaat kako kukli na konci, nebare pravat pretstava za deca.

Najgolemata gre{ka na Qub~o be{e {to go "pikna nosot vo preispituvaweto na privatizacijata", pa u{te go "pozajmi" Lefterov da mu asistira kako"vrven stru~wak" za pravda i pravi~nost. Kaj mu se na premierot instituciite da se fatat vo kostec so kriminogenite elementi vo privatiziraweto, odnosno razgrabuvaweto na imotot bez adresa? Znam, }e re~e: insituciite gi dr`at komunistite, Brankovci i kompanija?! Da, ama ti re~i mu na tvojot {to ja dr`i institucijata MRTV da go "podra{iri" ekranot, da vikne vredni, a ne samo verni i ottamu da "puka" vo {me}erite na privatizacijata. Qub~o Jakimovski, puka vo tebe premieru, i ne znaej}i i ne sakaj}i!