Zakani od o{tetenite mlekoproizvoditeli

NO@ ZA KRAVITE - MLEKOTO NA SVIWITE!

Pi{uva: Rozita ZAKEVA

  • Uvezenoto mleko vo Makedonija, koe bo`em e nameneto za pazarite vo Kosovo i Crna Gora, vsu{nost ostanuva vo dr`avava i ne se pravi nikakov reeksport na istoto
  • Poradi golemite rezervi, bitolskata mlekarnica ne im go otkupuva mlekoto na doma{nite mlekoproizvoditeli i ako taa im svrti grb }e treba da se zboguvame so doma{noto proizvodstvo na mleko

Problemite so mlekoto na mlekoproizvoditelite i ponatamu ne stivnuvaat. Makedonskite zemjodelci baraj}i na~in za opstanok na svoite semejstva se "frlija" vo odgleduvaweto na kravi, odnosno re{ija da stanat farmeri. Nepotpi{anite dogovori za otkup na mlekoto mnogumina gi raskinaa, iako egzistencijata na mnogu semejstva zavisi od otkupot na mlekoto. Se ~ini deka tolku mleko vo Makedonija nikoga{ ne se proizveduvalo, no koga zemjodelcite kone~no po~uvstvuvaa sigurnost od ovaa dejnost, nekoj po~na da gi me{a koncite. Razvrskata e mnogu te{ka, bidej}i problemot se prefla od eden na drug. Rabotite otidoa dotamu {to nekoi mlekoproizvoditeli se zakanuvaa deka mlekoto }e go davaat na sviwite, a drugi deka }e go zakolat svojot dobitok.

[VERC SO MLEKO

[vercot so mlekoto e pri~ina za problemite na doma{nite mlekoproizvoditeli. Uvezenoto mleko vo Makedonija, koe bo`em e nameneto za pazarite vo Kosovo i Crna Gora, vsu{nost ostanuva vo dr`avava i ne se pravi nikakov reeksport na istoto. Ova go ote`nuva otkupot na doma{noto mleko, bidej}i {vercuvanoto se prodava po mnogu poniska cena, zatoa {to {vercerite se "oslobodeni" od dava~kite. Zemjodelskiot lider, Veqo Tantarov istakna deka do krajot na godinava mnogu farmeri }e bidat prinudeni da go zakolat svojot dobitok, zatoa {to nema koj da go otkupuva nivnoto mleko. Poradi golemite rezervi bitolskata mlekarnica ne im go otkupuva mlekoto na doma{nite mlekoproizvoditeli i ako taa im svrti grb }e treba da se zboguvame so doma{noto proizvodstvo na mleko.

Vo valkanite igri so mlekoto Tantarov go obvinuva i KFOR. Mlekoto koe treba da tranzitira niz Makedonija, a e od Slovenija, Slova~ka, Bugarija, Ungarija i drugi zemji se prodava 5 - 6 denari poevtino od mlekoto vo bitolskata "Mlekara". Ova samo gi zgolemuva nejzinite zalihi i ako naskoro ne se najde re{enie za problemot, mlekoto }e mora da se isturi. Tantarov veli deka mo`ebi komandantite na KFOR ne znaat za ovoj biznis na vojnicite, no zatoa }e pobara sostanok na obete strani so prisustvo na vladini pretstavnici, so cel spre~uvawe na {vercot. Postojat i {pekulacii deka se prodava i humanitarnoto mleko. Ovie podatoci samo ja zagrozuvaat sostojbata na zemjodelcite i nivnite semejstva.

MERKI ZA ZA[TITA

"Biltenot" na Stopanskata komora na Makedonija objavuva deka e odr`an sostanok na Grupacijata za proizvodstvo, otkup i prerabotka na mleko, na koj prisutni bile i pretstavnici na zdru`enijata za odgleduvawe na dobitok, od Fondot za dobitok, od ministerstvata za stopanstvo i trgovija i od Institutot za sto~arstvo. Pritoa, doneseni se pove}e zaklu~oci i merki, no op{t e zaklu~okot deka uvozot na mleko i mle~ni proizvodi go zagrozuva doma{noto proizvodstvo i dokolku ne se prezemat soodvetni merki }e se predizvikaat katastrofalni posledici vo celata granka. Zloupotrebata na mlekoto vo prav bara negovo ograni~uvawe so voveduvawe prelevman pri uvozot.

Grupacijata uka`uva deka reeksportot na mleko i mle~ni proizvodi od drugi dr`avi koj pominuva preku teritorijata na Republika Makedonija za Kosovo i Crna Gora, ~estopati zavr{uva vo Republika Makedonija. Zatoa se bara sekoe vozilo koe prenesuva takov tovar da bide staveno pod kontrola i da bide sledeno od vlezot do izlezot od na{ata teritorija. Vozdr`uvaweto od izdavawe dozvoli be{e oceneto kako najefikasen na~in za za{tita od mo`nite zloupotrebi.

Da se intenzivira sanitarnata i veterinarna kontrola na mlekoto i mle~nite proizvodi, a od strana na nadle`nite organi da se donese pravilnik za mlekoto, kako osnova za negoviot kvalitet.

Proizvoditelite i prerabotuva~ite na mleko baraat od nadle`nite dr`avni organi {to e mo`no pobrzo da se izgotvat to~ni bilansi za proizvodstvoto i potrebite od mleko i mle~ni prerabotki vo zemjava, so {to bi mo`elo da se vidi sostojbata i vrz osnova na toa da se donesuvaat i soodvetni merki.

So ogled deka ocenkata za realizacijata na Spogodbata za slobodna trgovija so Republika Slovenija e vo tek, mlekoproizvoditelite i mlekoprerabotuva~ite smetaat deka sega e moment da se uka`e na neispolnuvweto na obvrskite od strana na Slovenija vo odnos na realizacijata na kvotite za izvoz na zelen~uk i vino. Pritoa se bara srazmerno so obemot na vrednosta na nerealiziranite kvoti za izvoz na zelen~uk i vino da se izvr{i namaluvawe na kvotite za uvoz na mleko i drugi proizvodi od Slovenija.

Merki, koi vo momentov najbrzo }e dadat efekt za ubla`uvawe na sostojbite se: Ministerstvoto za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo od Programata za pottiknuvawe na sto~arstvoto vo Republika Makedonija da izdvoi sredstva za subvencionirawe na najmalku 1,5 litri mleko koe }e bide nameneto za izvoz vo Kosovo i Crna Gora, so ceni kakvi {to imaat zemjite koi izvezuvaat tamu; za osloboduvawe od golemite pazarni vi{oci na mleko se bara i subvencionirawe na odredeni koli~ini mleko koe }e se isu{i i }e se transformira vo mleko vo prav za potrebite na dr`avnite stokovni rezervi.


POLITI^KA NAPIVKA

Minatata nedela niz mediumite prostrui informacija deka @ivko Radevski, generalen menaxer na bitolskata mlekarnica, saka da go dr`i monopolot so mlekoto. Bitolskite mlekoproizvoditeli ne sakaat i ne mo`at da zamislat Radevski da sozdava mlekarska imperija. No, javno se {pekulira deka toj ja pomaga SDSM i zatoa mu se sozdavaat rezervi koi }e go vturnat vo finansiski problemi i }e go simnat od funkcijata generalen menaxer na AD "Mlekara" Bitola. Ovie metodi na doka`uvawa se na {teta samo na makedonskite mlekoproizvoditeli.


REEKSPORT ZA MAKEDONIJA?!

Grupacijata za proizvodstvo, otkup i prerabotka na mleko koja odr`a sostanok vo Stopanskata komora na Republika Makedonija uka`uva deka reeksportot na mleko i mle~ni proizvodi od drugi dr`avi koj pominuva preku teritorijata na Republika Makedonija za Kosovo i Crna Gora, ~estopati zavr{uva vo dr`avava. Zatoa se bara sekoe vozilo koe prenesuva takov tovar da bide staveno pod kontrola i da bide sledeno od vlezot do izlezot od na{ata teritorija. Vozdr`uvaweto od izdavawe dozvoli be{e oceneto kako najefikasen na~in za za{tita od mo`nite zloupotrebi.


KREDITI

Vo prilepskata i bitolskata okolina mnogu zemjodelci, koi ne vidoa golem air od otkupot na tutunot, se storija farmeri. Kravite so holansko pedigre, koi dnevno davaat i do dvaeset litri mleko ~inat po tri iljadi germanski marki. Preku "Invest banka", so {est otsto kamata vo periodot od ~etiri godini, makedonskite farmerite }e mo`at da go otpla}aat svojot kredit, za koj{to hipotekata na nivnite ku}i, traktori, zemji{te i sli~no e garancija za vra}awe na kreditot. Ako rabotite se odvivaat onaka kako {to se odvivaat, epilogot e poznat. Zasega ovie mlekoproizvoditeli sorabotuvaat so privatnata mlekarnica "Ideal {ipka" koja se zanimava so proizvodstvo na sirewe i ka{kaval. Sepak, cenata koja{to ja nudat za otkup na neprerabotenoto mleko, za farmerite, e niska i taa iznesuva okolu 4,5 denari od maslena edinica ili 15 - 18 denari za kilogram.


2.000 KRAVI PRED VLADATA

Mlekoproizvoditelite, osven so kolewe na svojot dobitok i davawe na mlekoto na sviwite, se zakanija i so mar{ na 2.000 kravi pred Vladata na Republika Makedonija. Tie predupreduvaat deka ako do 28 juli ne se re{at nivnite problemi so otkup na mlekoto, na Ilinden }e gi donesat svoite kravi pred Vladata.