Likoven `ivot

DUHOVNA EKSPLOZIJA NA NACIONALNOTO

Pi{uva: Van~o MEANXISKI

(Kon izlo`bata na Nada Tutureska vo Domot na humanitarnite organizacii "Dare Xambaz" vo Skopje)

  • Od site izlo`eni sliki na Tutureska izbiva kako gejzer, "puka" kako vulkanski izblik kon neboto edna za{emetuva~ka duhovna eksplozija na nacionalnoto, makedonskoto, so site negovi mileniumski koreni
  • Umetni~kite sliki se tolku ve{to zanaetski napraveni i umetni~ko-estetski oblikuvani, {to pretstavuvaat retka naslada (do`ivuvawe) za sekoj poklonik na likovnata umetnost, pa i za najprobirlivite sladokusci vo ovaa oblast

Na{ vpe~atok e deka makedonskite {koluvani (so akademskoto obrazovanie) slikari, poslednive nekolku godini kako da podzaboravija vo svoeto tvore{tvo da se navra}aat, poto~no da gi neguvaat ili u{te podobro ka`ano, da gi vgraduvaat avtenti~nite, izvornite duhovni vrednosti na na{iot prebogat i nadaleku pro~uen nacionalen bit so site negovi unikatni belezi. Za sre}a na celokupnata na{a duhovnost koja ima dlaboki civilizaciski koreni, so ovoj nesfatliv non{alanten odnos kon sopstvenoto nacionalno bitie ne se "inficirani" i takanare~enite (bo`emni) slikari - amateri. Naprotiv. Zna~itelen del od niv dlaboko gazat, a nekoi i suvereno vladeat so s# u{te neskrotlivite, `ivi i `ilavi duhovni strui i silni tekovi na mileniumskata makedonska civilizacija. Tokmu na eden vakov primer, bi rekle po mnogu ne{ta duri i pou~en, no i so brojni elementi na vistinski {okantna duhovna senzacija, se navra}ame vo tekstov {to sleduva.

SLIKAR - AMATER

Se raboti, zna~i, za pretstavuvawe na eden uslovno da go nare~eme slikar-amater, poto~no slikarka od ovaa izmislena od likovnite seznajkovci kaj nas kategorija vo slikarstvoto. Stanuva zbor za Nada Tutureska, slikarka bez likovno obrazovanie, i {to e isto taka mnogu va`no, re~isi celosno anonimna za na{ata likovna i po{iroko kulturna javnost. Povodot, pak, da se navratime na slikarstvoto na Nada Tutureska (42) e nejzinata prva samostojna izlo`ba {to be{e odr`ana vo periodot od 21 juni do 7 juli vo prostoriite na Domot na humanitarnite organizacii "Dare Xambaz" vo Skopje.

Ubedeni sme deka neprikosnovenite prosuduva~i i prosleduva~i na zbidnuvawata vo likovniot `ivot vo Skopje, koi zad sebe imaat debeli "avtorski" dosieaja i visoki obrazovno nau~ni tituli i diplomi najverojatno nema da se soglasat so eden vakov drzok, javno iska`an stav, no smetame deka navedenata izlo`ba dava dovolno silni umetni~ko-estetski argumenti, za da mo`e da se brani i odbrani toj stav, i veruvame cvrsta pozicija. Za {to vsu{nost se raboti i koi se tie tolku silni likovno-estetski vrednosti na izlo`bata, no i na slikarstvoto na Nada Tutureska?

Postojat pove}e pri~ini javno i glasno da se progovori za slikarstovoto na Nada Tutureska, a osobeno za nejzinata prva samostojna izlo`ba. Edna od osnovnite, ako ne i najva`na pri~ina e sekako faktot {to bukvalno od site izlo`eni sliki na Tutureska di{e, poto~no tvrdoglavo i sna`no pulsira vo seta negova polnota neuni{tliviot makedonski nacionalen bit i duhovnosta makedonska. Taka e toa koga slikarkata so nepogre{liva preciznost na svojata paleta likovno ja presozdava pore~kata `ena vo nejzinata karakeristi~na nosija so jarki boi, no ni{to poinaku ne e i koga se vpu{ta vo nimalku ednostavnata tvore~ka avantura da gi naslika nekoga{nite bestra{ni makedonski komiti, ili koga na slikarskoto platno gi ovekove~uva ~etvoricata starci od Pore~e, prethodno fotografirani od nekoj qubopitnik mo`ebi vo prvite desetletija od vekot {to go dokraj~uvame. Mora da se priznae, i toa bez ostatok, deka od site izlo`eni sliki na Tutureska izbiva kako gejzer, "puka" kako vulkanski izblik kon neboto edna za{emetuva~ka duhovna eksplozija na nacionalnoto, makedonskoto, so site negovi mileniumski koreni.

MALO REMEK - DELO

Za visokata ocenka {to ja zaslu`uva izlo`bata no i celokupnoto slikarstvo na Tutureska, se razbira, golem udel imaat i nespornite likovno-estetski kvaliteti na izlo`enite sliki. Imeno, ovie umetni~ki sliki na Nada Tutureska se taka ve{to zanaetski napraveni i umetni~ko-estetski oblikuvani, {to pretstavuvaat retka naslada (do`ivuvawe) za sekoj poklonik na likovnata umetnost, pa i za najprobirlivite sladokusci vo ovaa oblast. Vistinsko malo remek-delo e slikata so ~etvoricata pore~ki starci, koja pretstavuva kompletna likovna studija so site performansi {to pod toj termin se podrazbiraat, kako da ja rabotel vrven majstor na slikarskata paleta.

A {to da se re~e za koloritnata kompoziciska osnova na izlo`enite sliki? I ove, vo ovaa nasoka, ne postojat nekoi posebni tajni ili nejasnotii. Ovde, vo ovoj segment, s# upatuva na dobro poznatite boi na makedonskoto podnebje, so eden voo~liv zagado~en koloriten prevez, {to dopolnitelno go provocira interesiraweto na sekoj posetitel {to se }e sretne so ovie likovni dela. Ve~niot ogan koj slikarkata, se ~ini, namerno go "zapalila" i go ostavila da "gori" vo osnovata, poto~no vo zadninata na slikata e kvalitet plus za site ovie sliki {to ve}e imavme mo`nost da gi vidime na izlo`bata, no veruvame i dovolno silen predizvik za idnite novi poklonici za ovoj vid slikarstvo. Me|u ovie kvaliteti, osobenost i karakteristiki treba da se bara i imenuvaweto na izlo`bata na Tutureska so terminot "Sedmogled".

I kone~no, za izlo`bata e povrzan nezaobikolniot podatok {to site sliki se izraboteni vo nestandardni, golemi formati vo soodnosot 1,70 na 1,60 metri. Treba da se ka`e deka toa ne samo {to ne pretstavuva hendikep, tuku e isto taka, eden od kvalitetite na izlo`bata.

Inaku, kako {to doznavame, izlo`bata so ogled na tematskite sodr`ini i nespornite kvaliteti, za vreme na pretstojnite ilindenski praznuvawa }e bide prezentirana i vo nekoja od izlo`benite prostorii vo legendarnoto Kru{evo. Sosema prirodno e da se o~ekuva vo ovoj na{ istoriski grad izlo`bata da do`ivee mnogu podobar priem od Skopje.


Poslednive nekolku godini, makedonskite {koluvani (so akademskoto obrazovanie) slikari, kako da podzaboravija vo svoeto tvore{tvo da se navra}aat, poto~no da gi neguvaat ili u{te podobro ka`ano, da gi vgraduvaat avtenti~nite, izvornite duhovni vrednosti na na{iot prebogat i nadaleku pro~uen nacionalen bit so site negovi unikatni belezi.


Ve~niot ogan koj slikarkata, se ~ini, namerno go "zapalila" i go ostavila da "gori" vo osnovata, poto~no vo zadninata na slikata e kvalitet plus za site ovie sliki {to ve}e imavme mo`nost da gi vidime na izlo`bata, no veruvame i dovolno silen predizvik za idnite novi poklonici za ovoj vid slikarstvo. Me|u ovie kvaliteti, osobenost i karakteristiki treba da se bara i imenuvaweto na izlo`bata na Tutureska so terminot "Sedmogled".