SONCETO - GORDOST NA MAKEDONSKITE PROIZVODI

Za firmata TD "Agro vita", za nejzinite po~etoci, razvoj i planovite za vo idnina razgovaravme so gospodinot Vasil Naumovski, nejzin direktor.

NAUMOVSKI: Firmata TD "Agro vita" Vasil i dr. d.o.o. e relativno mlada firma, odnosno postoi okolu dve godini. Pove}e rabotevme uvoz-izvoz, no se rodi idejata da fokusirame finansii i vo Makedonija vo sferata na proizvodstvoto, t.e. prehranbeni artikli, zatoa {to smetame deka e toa posiguren biznis. Od toj aspekt e kupena i ovaa firma od porane{nata "Jugopromet", pri {to izvr{ivme preadaptacija i novini vo raboteweto. Osnovna dejnost na na{ata firma e proizvodstvo na prehranbeni produkti, crven piper za doma}instvo i flips (od p~enkaren griz).

NAUMOVSKI: Ovoj proizvod e atraktiven za biznismenite zatoa {to e neprofitabilen, pazarot e siguren, zatoa {to e sekojdnevna potreba na decata. Flipsot e mnogu evtin proizvod i te{ko se pokrivaat vlo`enite sredstva. Sega zasega e mnogu te{ko, no se nadevame deka za izvesno vreme }e uspeeme da si go vratime vlo`enoto. Toa ne mo`e da se odviva brzo, bi bilo nerealno, zatoa {to proizvodot e mnogu evtin. Maloproda`nata cena e deset denari, a na{ata e pomala od toa, 6,6 denari doneseno do mestoto za proda`ba, {to zna~i presmetan e i transportot.

NAUMOVSKI: Firmata broi samo deset lu|e, no s# u{te rabotime vo optimalni uslovi, iako postoi mo`nost brojkata da se smeni i da ima 20 vraboteni. Se razbira, ako ostaneme samo na ovaa dejnost. No, bidej}i nie sme apetitlii, sakame da ja pro{irime paletata na proizvodi, barem tehnolo{ki sli~ni, a mo`no e da vovedeme i nova tehnologija, proizvodstvo na eurokrem, proizvodstvo na ~ips i ala-~ips. Mo`no e i proizvodstvo na detska hrana, no sepak toa bara vrabotuvawe na pove}e lica so toa {to brojkata od 60 vraboteni ne mo`eme i ne smeeme da ja nadmineme. Ponatamu, mislime da otvorame i drugi pogoni vo drugi gradovi. Mo`e da napravime i druga fabrika vo Skopje, no za toa }e vidime vo idnina.

NAUMOVSKI: Pred da zapo~neme so proizvodstvo sakavme da sorabotuvame so firmi koi imaa iskustvo. Za po~etok po~navme sorabotka so "Soko {tark" od SR Jugoslavija, firma so koja sorabotuvame i vo drugi sferi, a bidej}i na{a vtora osnovna dejnost ni e hemijata, imame dogovori za sorabotka so firmi od Belgrad za tehni~ki iskustva i razmeni. Vo delot na proda`bata, so koj bi vr{ele razmena, nie bi im dale eden proizvod, a tie nam drug, na koj{to bi vr{ele dofinalizacija. Ovde vo Makedonija me|u ku}ite so koi sorabotuvame i za koi{to smetame deka se najseriozni, prva e "Makpetrol", koja ima ra{irena mre`a i "Mexik-{opovi", a vtora e "@ito luks". So drugite proda`ni centri ja koristime mo`nosta za ambulantska proda`ba (direktno dostavuvawe do maloproda`nite objekti), zatoa {to sakame vo pokus period da dopreme do vkusot i do `elbata na kupuva~ot.

NAUMOVSKI: Ovoj proizvod ne trpi dolgi transporti, a toa zna~i deka mo`e da razmisluvame za proda`ba vo sosednite zemji. Na primer sorabotka so SRJ, {to vo momentov e pote{ko poradi uslovite koi{to gi ima tamu. Na na{iot proizvod imame deklaracija, koja{to e napi{ana na ruski, na turski i na albanski. Sakame da napravime kontakti so Albanija, so Rusija, so Ukraina. Ako tamu najdeme adekvatni sorabotnici, mo`eme da napravime dolgoro~na sorabotka.

NAUMOVSKI: Nie kako narod sme malku skeptici vo odnos na novite raboti. Na po~etokot na mnogumina im izgleda{e sme{no toa "da kupuvame na{i proizvodi" i ne sakavme da go prifatime. No, marketingot si go pravi svoeto i ni ja nametna ovaa sintagma. Sonceto stana tolku simpati~no, {to pretstavuva gordost na makedonskite proizvodi. Na na{iot proizvod sonceto go imame modificirano so smoki i izgleda kako ~ove~e. Ova e vistinska injekcija vo vistinsko vreme. Nie mora da sfatime deka sme dovolno pametni da proizveduvame, ako ne pove}e barem da si go zadovolime sopstveniot pazar. Koga zboruvame za svetski kvalitet nikoga{ ne sum se somneval vo na{ite proizvodi, zatoa {to izvorno na{ata baza e so svetski kvalitet, t.e. surovinskiot sostav. Vo odnos na tehnologijata, ako sme samo podisciplinirani, }e dademe kvaliteten proizvod i so poslaba tehnologija. Sovremenata tehnologija }e ovozmo`i samo zgolemuvawe na kvantitetot na proizvodi, no nema da vlijae bitno na kvalitetot. Vo delot kvalitet, koj nie go imame, n# pobuduva ona {to kampawata go vodi, da bideme kvalitetni kako Zapadot. Mo`am da ka`am deka ovie kampawi na Ministerstvoto se za pozdravuvawe i treba da se poddr`at.

NAUMOVSKI: Vlo`uvaweto vo kampawi }e go objasnam figurativno. Ako na ~ovekot {to ne gleda mu treba stap~e, marketingot e stap~eto na proizvodot. Bez marketing nema proda`ba. Marketingot e informacija kako da progledaat site deka imame proizvod. Go dobli`uvame proizvodot do o~ite na kupuva~ot. Duri i ako dozvoluva finansiski, za koj bilo proizvod vo cenata, 90 otsto bi gi dal za marketing, zatoa {to lesno e da se proizvede, no te{ko e da se prodade proizvodot.