|
Izraelski pogled za vodosnabduvaweto vo Makedonija (3) SO EFIKASNOST DO KONKURENTNI CENI Pi{uva: Gideon SANDEL
S istemite za navodnuvawe treba da se odr`uvaat, a osobeno sistemot "kapka po kapka". Re{enie za bigorot i ne~istotiite koi gi ima vo vodata, koi mo`e da go stesnuvaat sistemot "kapka po kapka", e sekoja godina, na krajot i vo po~etokot na sezonata, da se pu{ti kiselina da pomine niz celiot sistem za navodnuvawe, isto kako {to se prihranuva so te~no |ubrivo. Na ovoj na~in }e se is~isti celiot sistem, koj vaka odr`uvan mo`e da trae so godini. Pri poseta na edno selo vo blizina na Gevgelija, eden privaten odgleduva~ na zelen~uk vo plastenici mi ka`a deka sistemot ne e dobar, bidej}i za edna godina mu bil potpolno zapu{en. Na moe golemo iznenaduvawe, doznav deka ovoj odgleduva~ nema montirano filter na po~etokot na sistemot, bidej}i ne znael deka toa treba da go napravi. Na ovoj na~in nema da funkcionira nieden sistem za navodnuvawe, bez razlika dali e proizveden vo Grcija, Izrael ili koja bilo druga zemja.PRIHRANUVAWE Vo Izrael re~isi ne postoi sistem za navodnuvawe, koj ne e povrzan so sistem za prihranuvawe. Vo mnogu slu~ai, ovoj kompleks e povrzan so kompjuter za navodnuvawe, preku koj to~no se odreduva potrebnoto koli~estvo voda i te~no |ubrivo, koe zavisi od vidot koj se odgleduva i od ostanatite uslovi na terenot. ^estopati se pravi tehni~ko navodnuvawe, koe pretstavuva navodnuvawe so cel da se izvr{i prihranuvawe na bilkite, a ne zaradi potreba od navodnuvawe. Vo ovoj slu~aj, so pomo{ na vodata te~noto |ubrivo se transportira do korenot. Vo Makedonija, ova hemisko |ubrivo se stava pove}epati, no ne e mnogu efikasno, bidej}i istoto zavisi od toa dali }e padne do`d. Dokolku toj ne padne, za kratko vreme hemiskoto |ubrivo isparuva i nema nikakov efekt na bilkata. Vakviot sistem vo Izrael e kako struja, celo vreme e pod pritisok i ima voda za sekoj odgleduva~ koj e povrzan na nego. Nema potreba od iljadnici mali pumpi koi se rasipuvaat i baraat odr`uvawe. Efikasnosta nosi za{teda i konkurentni ceni za proizvodite na pazarot. Na nekolku mesta, ve}e go vidov prviot potreben ~ekor za pravilno organizirawe na sistem na navodnuvawe, kako {to e toa storeno vo Vodovodnata organizacija "Stre`evo" vo Bitola. Po postavuvawe na glavniot sistem za navodnuvawe, potrebna e pravilna kontrola na vodata i pravilno koristewe na sistemot, koj ne e napraven. Dokolku bi imalo kompleten biznis-plan i proekt za mre`a za navodnuvawe na zemjodelskite regioni, definitivno mo`e da se dobie kreditna linija za vakov proekt od me|unarodnite fondovi, koi se podgotveni da investiraat vo Makedonija. Denes baraweto za dobivawe kredit za razvivawe na sistemite za navodnuvawe ima prioritet vo me|unarodnite finansiski fondovi, kade va`nosta od vlo`uvawe vo razvojot na zemjodelieto e visoko oceneta. Dokolku se napravi u{te eden ~ekor napred, me|u ostanatoto i na privatniot zemjodelec mu be{e ovozmo`eno da go kupi svojot prv sistem za navodnuvawe. OBUKA Ovie sistemi za navodnuvawe mnogu brzo }e se adaptiraat i vo gradskata sredina za odr`uvawe na zeleniot pojas, za eden ubav estetski lik na gradot, za zelen i ~ist grad i nema potreba od strav deka vandalski }e bide uni{ten sistemot za navodnuvawe. Kako primer mo`e da poslu`i slednovo: pred okolu tri i pol godini, vo sredinata na "Vodwanska" pokraj Dr`avna bolnica, kade dnevno pominuvaat iljadnici lu|e, montiravme sistem "kapka po kapka". Do denes, od ovoj sistem funkcionira izvonredno funkcionira i vr{i prihranuvawe preku vodata. Siguren sum, deka privatnite zemjodelci vo Makedonija, mnogu brzo }e nau~at da gi koristat sistemite za navodnuvawe. Isto taka, mnogu brzo }e gi vidat i pozitivnite rezultati od raboteweto na vistinski na~in, koi }e dovedat do golemi za{tedi i vo pari i vo trud. ]e dobijat pogolem prinos, od isto vlo`uvawe i taka }e mo`at da ponudat konkurentni ceni na evropskiot pazar i na drugite pazari. Sekako, potrebna e pomo{ i obuka za prvite ~ekori. Makedonija mora da vr{i navodnuvawe i da gi koristi sistemite za navodnuvawe, dokolku saka da postigne rezultati koi se norma vo zemjodelieto. Izrael e izvonreden primer za Makedonija i jas sum siguren deka za kratko vreme }e po~nat da se koristat i novi sistemi za navodnuvawe, so {to slikata na zemjodelieto vo Makedonija zna~itelno }e se promeni. S# se nao|a ovde! Samo treba da se napravi prvoto potturnuvawe, da se vklopi s# zaedno i da mu ovozmo`at na mehanizmot da se dvi`i, isto kako {to toa se slu~i vo Izrael vo 50-tite, 60-tite i 70-tite godini, koga se slu~i golema revolucija vo zemjodelieto. Denes sekoe dete vo Izrael mo`e da go montira sistemot za navodnuvawe, toa za nego e kako "Lego"- kocki. Jas o~ekuvam vo slednite godini toa da se slu~i i vo Makedonija. Siguren sum deka po prviot ~ekor nema vra}awe nazad. (Kraj) |
|