Slobodnoto izrazuvawe ustavno zagarantirana kategorija

JAVNI SUDII

Podgotvila: Aneta POPANTOSKA

  • Odnosite me|u sudovite i mediumite se temelat vrz principite na nezavisnost na sudstvoto, sloboda na mediumite, javnost vo rabotata na sudovite i sloboda na izrazuvaweto na mediumite
  • Na sovetuvaweto zedoa u~estvo pretstavnici na sudstvoto i mediumite od Republika Makedonija, pretstavnici na drugi organi i institucii, eksperti od SAD i Sovetot na Evropa

Slobodnoto izrazuvawe e ustavno zagarantirana kategorija i sekoj gra|anin na Republika Makedonija ima pravo da go izrazi svoeto mislewe po aktuelni temi. Se garantira slobodata na uveruvaweto, sovesta i javnoto izrazuvawe na mislata, pravoto na za{tita na izvorot na informacii vo sredstvata za javno informirawe. Cenzurata, so Ustavot na Republika Makedonija e zabraneta.

Odnosite me|u sudovite i mediumite se temelat vrz principite na nezavisnost na sudstvoto, sloboda na mediumite, javnost vo rabotata na sudovite i sloboda na izrazuvaweto na mediumite. So ostvaruvaweto na ovie principi }e se obezbedi po~ituvawe na ~ovekovite prava, a osobeno za{tita na privatnosta i po~ituvawe na principot na rabota.

SOVETUVAWE

Centarot za kontinuirana edukacija vo Zdru`enieto na sudiite na Republika Makedonija i Vrhovniot sud na RM vo sorabotka so Amerikanskata pravna asocijacija, Pravna inicijativa za Centralna i Isto~na Evropa, Britanskiot KNOW HOW fond i Informativnata kancelarija na Sovetot na Evropa vo RM pred izvesno vreme organizira{e sovetuvawe tema "Sudstvo i mediumi". Na nego zedoa u~estvo pretstavnici na sudstvoto i mediumite od Republika Makedonija, pretstavnici na drugi organi i institucii, eksperti od SAD i Sovetot na Evropa. Tie ocenija deka sovetuvaweto e mo{ne korisno i pretstavuva pridones kon unapreduvawe na odnosite pome|u sudstvoto i mediumite vo Republika Makedonija.

U~esnicite prepora~aa pogolemo otvorawe kon javnosta na sudstvoto i mediumite kako eden od na~inite za ostvaruvawe na principot na javno i pravedno sudewe. Za ostvaruvawe na {to pogolema transparentnost na sudstvoto potrebno e odr`uvawe na pres-konferencii na koi }e se prezentiraat izve{taite od rabotata na sudovite; podgotvuvawe posebni informacii za javnosta za slu~ai za koi javnosta i mediumite se posebno zainteresirani; ohrabruvawe na pretsedatelite na sudovite, sudiite i na ovlastenite lica za {to po~esti kontakti so mediumite zaradi pojasnuvawe na sudskata procedura; ovozmo`uvawe na {to pogolema elektronska transparentnost na sudovite kon javnosta.

Potrebno e obezbeduvawe na kontinuirana i zaemna edukacija na sudiite i na ovlastenite lica za komunikacija so javnosta, kako i na pretstavnici na mediumite preku najrazli~ni oblici: seminari, sovetuvawa, rabotilnici, neposredna komunikacija, simulacii i drugo.

Za pogolema za{tita i unapreduvawe na ~ovekovite prava, za{tita na privatnosta i pravata na maloletnicite, sudovite pri davaweto informacii, a mediumite pri nivnoto pribirawe i prenesuvawe (vklu~uvaj}i go i istra`uva~koto novinarstvo) treba da ja po~ituvaat legislativata na RM i me|unarodnite normi, rakovodeni od profesionalnite i eti~kite standardi.

ODLUKI

Na mediumite im se prepora~uva da ne soop{tuvaat detali za nacionalnata, verskata, polovata, seksualnata, zdravstvenata i koja bilo profesionalna i socijalna sostojba i opredelenost na u~esnicite vo sudskite postapki. Isto taka im se prepora~uva da ne pottiknuvaat predrasudi za u~esnicite vo postapkata i za sudot, i da ne go prejudiciraat ishodot na postapkata.

Pri izvestuvaweto na mediumite im se prepora~uva da informiraat za site fazi na sudskite postapki, jasno da ja soop{tuvaat polo`bata na strankite vo postapkata, upotrebuvaj}i ja pritoa zakonskata terminologija.

Javnoto prezentirawe na sudskite odluki i nivno kompetentno i profesionalno komentirawe, bez da se naru{i ugledot, dostoinstvoto i avtoritetot na sudot i sudijata, kako i pravata na u~esnicite vo postapkata se od golem interes za sudstvoto, javnosta, odnosno mediumite.

Na sovetuvaweto be{e prepora~ano {to pobrzo odr`uvawe na stru~en sobir so pretstavnici na sudstvoto, Javnoto obvinitelstvo, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, Advokatskata komora, Notarskata komora i mediumite, na koj pokonkretno bi se utvrdile pravila na odnesuvawe i postapuvawe vo informiraweto na javnosta vo site fazi na krivi~nata postapka.