Grbovite kako simbol za pripadnost (5)

RILSKIOT MANASTIR KRIE DEL OD TAJNATA NA MAKEDONSKATA POSEBNOST

Podgotvil: Koce STOJMENOV

  • Spored nekoi, zografot na Rilskiot manastir sakal da gi pretstavi ~etirite silni srednovekovni dr`avi {to postoele na Balkanot: srpskata, bosanskata, bugarskata i Samoilovoto carstvo

Makedonskiot grb se sre}ava na najrazli~ni mesta pozemjinata topka. Toj mo`e da se najde vo postari zgradi, crkvi, manastiri i sli~no, no nam najinteresen ni e podatokot {to ni doa|a od Rilskiot manastir kade {to makedonskiot grb mo`eme da go sretneme na portalot na crkvata izgradena od feudalecot Hreqa Ohmu~evi}. Na portalot, makedonskiot grb se nao|a na dolniot desen del i pretstavuva crven lav na `olta osnova nad koj nema kruna. Nad {titot so {panska forma ima carska kruna. Nad grbot pi{uva "Makedonia". Pokraj makedonskiot grb, na portalot se nao|aat i srpskiot, bosanskiot i bugarskiot grb. Spored edni, zografot sakal da go pretstavi potekloto na Hreqa Ohmu~evi}, so srpskiot - bidej}i bil srpski feudalec, so bosanskiot - negovoto poteklo e od ovie kraevi, so makedonskiot - imotite mu se nao|ale na makedonska teritorija i so bugarskiot - bidej}i Rilskiot manastirot se nao|a na bugarska teritorija. Spored drugi, zografot sakal da gi pretstavi ~etirite crkvi: bogomilskata, ohridskata, trnovskata i pe}skata i spored treti, toj sakal da gi istakne ~etirite srednovekovni silni dr`avi: srpskata, bugarskata, bosanskata i Samoilovoto carstvo. Za `al, ovaa obele`je na makedonskiot grb denes ne mo`e da se vidi na portalot na Rilskiot manastir, bidej}i e otstranet i na nego postojat prazni otvori.

Makedonskiot grb vo prostoriite na Rilskiot manastir datira nekade od okolu 1844 godina.

Makedonskiot grb mo`eme da go sretneme vo nekolku prepisi od Pajsievata istorija, od sredinata na XIX vek. Vo trite prepisi kade {to go sre}avame makedonskiot grb lavot e vo ispravena polo`ba, edna{ bel na bela osnova, edna{ crn na osnova od to~ki i tretiot, bel lav na crna osnova. [titot vo site tri slu~ai e so {panska forma i nad nego ima kruna. Site grbovi se nacrtani mnogu lo{o, vo problematikata e navlezeno povr{inski, odnosno figurite nemaat ubava umetni~ka vrednost.

Makedonskiot grb go sre}avame i niz znamiwata od revolucionerniot period na makedonskiot narod. No, tie se samo znamiwa koi vo sebe ja nosele idejata za slobodna i nezavisna makedonska dr`ava. Od toj period gi imame znameto na Razlove~koto vostanie od 1876 godina kade {to e prika`an ispraven lav. Na drugi znamiwa sre}avame `enska li~nost preku koja se pretstavuva Makedonija, nejzinata `elba za "sloboda" i dokolku toa ne e ostvari - "smrt".

Po Vtorata svetska vojna, vardarskiot del na Makedonija, kako sostaven del na Jugoslavija, dobi svoj grb koj{to be{e prilagoden na novite, socijalisti~ki branuvawa. Grbot be{e donesen na Vtoroto zasedanie na Narodnoto sobranie na Narodna Republika Makedonija, na 27 juli 1946 godina: Grbot na Narodna Republika Makedonija pretstavuva pole opkru`eno so `itni klasja, isprepleteno so plodovi od afion i so tutunovo lisje, koi se na dnoto povrzani so lenta pro{arana so narodni motivi. Na lentata e ispi{ano NR Makedonija. Me|u vrvovite na klasjeto ima zvezda petokraka. Srede vo poleto se ocrtuva planina vo ~ie podno`je te~e reka. Zad planinata izgreva sonce.

So mali izmeni, ovoj grb ostanal vo upotreba i do den - denes.

(Prodol`uva)


DENE[NIOT MAKEDONSKI GRB SE U[TE SPORED STARITE SOCIJALISTI^KI NACRTI

Po Vtorata svetska vojna, vardarskiot del na Makedonija, kako sostaven del na Jugoslavija, dobi svoj grb koj{to be{e prilagoden na novite, socijalistiki branuvawa: Grbot na Narodna Republika Makedonija pretstavuva pole opkru`eno so `itni klasja, isprepleteno so plodovi od afion i so tutunovo lisje, koi se na dnoto povrzani so lenta pro{arana so narodni motivi. Na lentata e ispi{ano NR Makedonija. Me|u vrvovite na klasjeto ima zvezda petokraka. Srede vo poleto se ocrtuva planina vo ~ie podno`je te~e reka. Zad planinata izgreva sonce.

So mali izmeni, ovoj grb ostanal vo upotreba do den - denes.