23 MART - SVETSKI DEN NA METEOROLOGIJATA

Ne{to pove}e okolu postoeweto i aktivnostite {to gi prezema Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod na teritorijata na Republika Makedonija porazgovaravme so generalniot direktor Lefko Man~evski.

MAN^EVSKI: Hidrometeorolo{kata slu`ba vo R. Makedonija e osnovana vo 1947 godina, so Uredbata za osnovawe uprava za Hidrometeorolo{kata slu`ba na teritorijata na R.Makedonija ("Slu`ben vesnik" br. 25/47). Iako Slu`bata e formirana vo 1947 godina, hidrometeorolo{kata dejnost datira u{te od 1891 godina koga se vr{eni prvite meteorolo{ki merewa i nabquduvawa.

Denes, Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod soglasno Zakonot za organite na Upravata ("Slu`ben vesnik" br.40/49) e republi~ka upravna organizacija. Dejnosta na Zavodot celosno e utvrdena so Zakonot za vr{ewe na hidrometeorolo{ki raboti ("Slu`ben vesnik" br. 19/92).

Koja e ulogata i dejnosta na Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod?

MAN^EVSKI: Ulogata na Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod vo poslednite godini gi nadmina ramkite na klasi~noto nabquduvawe na vremeto, klimata, vodite i nivnoto prognozirawe. Vo negovata osnovna dejnost spa|a vr{eweto na rabotite {to se odnesuvaat na prou~uvaweto i istra`uvaweto na meteorolo{kite, hidrolo{kite, biometeorolo{kite pojavi i procesi, zagadenosta na vrne`ite, vozduhot, vodite i po~vata, kako i prou~uvaweto i primenuvaweto na metodite za ve{ta~ko vlijanie na vremeto i za{tita od gradobijnost. Zavodot se zanimava so sobirawe, obrabotka i objavuvawe na meteorolo{ki, hidrolo{ki i biometeorolo{ki podatoci i ja vodi i odr`uva dokumentacijata.

Nevozmo`no e da se zamisli socio-ekonomskiot razvoj na Republika Makedonija bez informaciite {to gi dava ovaa institucija za sovladuvawe na problemite od oblasta na promenata na klimata, upravuvaweto so vodnite resursi, ubla`uvaweto na prirodnite nepogodi i degradacija na `ivotnata sredina.

MAN^EVSKI: Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod svoite funkcii gi vr{i preku ~etiri sektori i toa: Meteorolo{ki sektor; Hidrolo{ki sektor; Sektor za ve{ta~ko vlijanie i modifikacija na vremeto i Sektor za normativno pravni, finansisko-materijalni i op{ti raboti.

Denes Zavodot broi 236 vraboteni od koi 63 se so univerzitetska naobrazba.

MAN^EVSKI: Aktivnostite na Meteorolo{kiot sektor se odnesuvaat na istra`uvawe na dinamikata na atmosferata, vremenskite prognozi, klimatologijata, klimatskite promeni, agrometeorologijata i drugo. Ovoj Sektor pokriva dve oddelenija: Meteorolo{ko-klimatolo{ko i Oddelenie za analiza i prognoza na vreme.

Meteorolo{ko-klimatolo{koto oddelenie go so~inuva mre`a od 262 stanici i oddelenieto vr{i: kontrola, obrabotka i arhivirawe na meteorolo{kite i agrometeorolo{kite podatoci; istra`uvawa za klimata i osnovnite faktori, koi vlijaat na elementite na klimatskiot sistem kako i istra`uvawa za klimata vo urbana sredina; primena na meteorolo{kite informacii vo stopanstvoto; istra`uvawa na energetskiot potencijal od son~evoto zra~ewe, veterot i agrometeorolo{ki istra`uva~ki aktivnosti.

Oddelenieto za analiza i prognoza na vremeto se zanimava so: Razmena na meteorolo{ki podatoci preku regionalniot centar vo Sofija i priem na satelitski sliki; istra`uvawe i sledewe na vremenskite procesi i pojavi vo atmosferata; sledewe i dvi`ewe na opasnite i vonredni meteorolo{ki pojavi i izgotvuvawe na posebni predupreduvawa za nivnoto naiduvawe i vlijanie; vr{ewe radiosonda`ni merewa; izrabotuvawe na kratkoro~ni i srednoro~ni prognozi na vremeto za podra~jeto na Makedonija i nivno dostavuvawe do mediumite i site zainteresirani korisnici.

Hidrolo{kiot sektor ima klu~na uloga vo procesot na sledewe, pribirawe, obrabotka i analiza na kvantitetot i kvalitetot na vodite kako i zagadenosta na vozduhot na teritorijata na Republika Makedonija. Denes, funkcioniraat 225 hidrolo{ki stanici od koi 110 se za sledewe na povr{inskite, a 115 za sledewe na podzemnite vodi, 23 merni mesta za sledewe na kvalitetot na vozduhot i 20 merni mesta za sledewe na povr{inskite vodi.

Ovoj sektor se sostoi od dve oddelenija: Hidrolo{ko oddelenie i Oddelenie za ekologija.

Glavni aktivnosti na Hidrolo{koto oddelenie se: direktno merewe na hidrolo{kite parametri (sistematsko sledewe na nivoto na povr{inski i podzemni vodi, sledewe na nanosot i temperaturata na vodata vo rekite i ezerata); kontrola na podatocite i nivno a`urirawe i arhivirawe vo hidrolo{kata baza na podatoci; informirawe i predupreduvawe na javnosta za razvojot i naiduvaweto na {tetnite i opasni hidrolo{ki pojavi kako i izrabotka na hidrolo{kite podlogi, informacii, prognozi i drugi stru~ni publikacii na nivo na celata zemja.

Vo Oddelenieto za ekologija se sledat hemiskite i fizi~kite karakteristiki od aspekt na zagaduvawe na vozduhot i vodite. Analizite na zemenite primeroci od voda i vozduh se vr{at vo labaratorijata na Zavodot.

Glavni aktivnosti na Oddelenieto se: merewe na emisija od stacionarni izvori; sledewe i procenka na transgrani~en prenos na zagaduva~kite materii vo vozduhot i vrne`ite na golemi dale~ini; sledewe na hemisko-toksikolo{ko zagaduvawe na vodite so povremeno vr{ewe na radiolo{ki i biolo{ki analizi i povremena kontrola na otpadnite vodi od komunalni i industriski objekti.

Sektorot za ve{ta~ko vlijanie i modifikacija na vremeto go so~inuvaat Oddelenieto za za{tita od gradobijnost, Otsekot za telekomunikacii i radarska tehnika i Otsekot za informatika. Ovoj Sektor vr{i istra`uvawa i analizi od oblasta na fizikata i hemijata na oblacite. Toj u~estvuva vo me|unarodnata razmena na meteorolo{ki i hidrolo{ki izve{tai za sostojbata na vremeto i vodite kako i razmena na prognosti~ki produkti vo globalniot telekomunikaciski sistem.

Oddelenieto za za{tita od gradobijnost operira so tri meteorolo{ki radari i 250 protivgradobijni lanserni stanici na teritorijata na Makedonija. Ova Oddelenie se zanimava so: istra`uvawe i razvivawe na novi metodologii za modifikacija na vremeto; eksperimentalno sproveduvawe na Proektot za razbivawe na magli; razrabotuvawe na metodi za merewe na totalni vrne`i na odredeni slivni podra~ja na na{ata teritorija vo realno vreme i predupreduvawqe i informirawe na naselenieto za vonredni meteorolo{ki pojavi, koi predizvikuvaat ogromni ekonomski {teti kako {to se: poplavi, elektri~ni praznewa, olujno nevreme i dr.

MAN^EVSKI: Na{ata zemja kako suverena i nezavisna dr`ava od 1.7.1993 godina e ~lenka na Svetskata meteorolo{ka organizacija koja e specijalizirana agencija na Obedinetite nacii. ^lenuvaweto vo ovaa organizacija sozdade novi mo`nosti i perspektivi za razvoj na me|unarodnata sorabotka vo oblasta na meteorologijata, hidrologijata i za{titata na `ivotnata sredina. Republi~kiot hidrometeorolo{ki zavod kako nositel na hidrometeorolo{kata dejnost vo dr`avata ima funkcija na Nacionalen meteorolo{ki centar i u~estvuva vo rabotata na kongresi, rabotni tela, komisii i rabotni grupi, koi se formiraat na nivo na regioni i po{iroko. Zavodot, izvr{uvaj}i gi i koordiniraj}i gi me|unarodnite obvrski na na{ata dr`ava so svojata istra`uva~ka i razvojna programa u~estvuva vo pove}e nacionalni i me|unarodni proekti, potpi{uva bilateralni i multiratelarni dogovori i sorabotuva so me|unarodnite hidrometeorolo{ki i drugi institucii.