Grbovite kako simbol za pripadnost (2)

MAKEDONSKIOT GRB DATIRA OD 1595 GODINA

Podgotvil: Koce STOJMENOV

  • Makedonskiot grb pretstavuva `olt lav na crveno pole. Nad glavata na lavot ima mala kruna, a nad celiot {tit, so germanska forma, ima golema kruna

Kako obele`je na odredena nacija, narod, dinastija, familija i sl., grbot pretstavuva obele`je na narodi koi `iveat na Balkanskiot Poluostrov. Me|u niv treba da go spomneme i makedonskiot narod, so svojata etni~ka i mati~na teritorija Makedonija. Za da go prosledime pojavuvaweto i {ireweto na makedonskiot zemski grb (kako {to e poznat vo heraldikata), }e treba da se simneme dlaboko vo minatoto, nekade okolu XVI vek.

Najstariot grb na Makedonija so koj denes naukata raspolaga se nao|a vo grbovnikot na Koreni}-Neori}, od 1595 godina, koj se ~uva vo Zagrebskata univerzitetska biblioteka. Vo ovoj grbovnik, makedonskiot grb go sre}avame tripati: edna{ samostojno i dvapati vo op{ti grbovi. Kako samostoen, amblemot e `olt lav na crveno pole. Nad glavata na lavot ima mala kruna, a nad celiot {tit, so germanska forma, ima golema kruna. Nad grbot so lo{a kirilica pi{uva „Cimeri makedonske zemle”, odnosno grb na makedonskata zemja, a pod nego, so golemi latinski bukvi pi{uva „Makedonija”.

Vo prviot op{t grb, makedonskiot grb se nao|a na prvoto gorno mesto od levata strana na gleda~ot. Toj pretstavuva `olt lav na crveno pole so kruna nad glavata, no vo ovoj slu~aj ne e ispraven. Po makedonskiot se redat bosanskiot, dalmatinskiot, hrvatskiot, slavonskiot, bugarskiot, srpskiot, ra{kiot i primorskiot grb.

Vo vtoriot op{t grb, makedonskiot se nao|a isto taka na prvoto gorno mesto od levata strana na gleda~ot. Toj pretstavuva `olt ispraven lav, na crveno pole so kruna nad glavata. [titot na makedonskiot grb ima germanska forma.

Vo grbovnikot na Palini} od krajot na XVI i po~etokot na XVII vek, koj se ~uva vo Hrvatskata akademija na naukite i umetnostite vo Zagreb, makedonskiot grb se nao|a samo edna{ i toa kako samostoen grb. Kako i ostanatite, taka i makedonskiot grb e crtan so crn tu{ so lo{a umetni~ka vrednost. Na glavata na lavot ima sosema mala kruna. Nad {titot so germanska forma ima golema vojvodska kruna.

Vo 1601 godina, vo Pezaro izlegla od pe~at knigata na Mavro Orbini, dubrovni~ki istori~ar, opat na Benediktinskiot manastir na Mlet, posvetena na istorijata na Slovenite. Vo ovaa kniga, makedonskiot grb go sre}avame samo vo eden op{t grb koj e crtan vo crno-bela tehnika. Makedonskiot grb, kako i vo prethodnite op{ti grbovi, se nao|a na prvo mesto od levata strana na gleda~ot. Vo ovoj op{t grb, lavot na makedonskiot grb e bez mala kruna.

Vo Althanoviot grbovnik od 1614 godina koj se ~uva vo Bolowa, makedonskiot grb go nao|ame samo edna{. Makedonskiot grb e `olt lav, ispraven na zadnite noze, so kruna na glavata i dvodelna opa{ka na crveno pole. Nad {titot, so varja{ka ili triagolna forma, se nao|a kruna bogato ukrasena so dijamanti. Makedonskiot grb vo ovoj grbovnik ima ubava umetni~ka vrednost.

Vo grbovnikot {to se nao|a vo Muzejot za primeneta umetnost vo Belgrad od okolu 1620 godina, makedonskiot grb se sre}ava tripati: edna{ sam i dvapati vo op{ti grbovi. Na samostojniot opis, makedonskiot grb e `olt ispraven lav, so dvodelna opa{ka, a na glavata ima mal kruna. Na {titot so germanska forma ima golema kruna, bogato ukrasena so dijamanti. Pod {titot, na lenta, so golemi latinski bukvi pi{uva "Makedonija". Grbot ima ubava umetni~ka vrednost.

Na dvata op{ti grba, makedonskiot grb se nao|a na prvo gorno mesto od levata strana na gleda~ot. Na prviot grb, `oltiot lav e so ednodelna opa{ka, mala kruna na glavata i se nao|a vo poluispravena polo`ba, a na vtoriot e prika`an `olt ispraven lav, so kruna na glavata i so dvodelna opa{ka. I dvata op{ti grba se so ubava umetni~ka vrednost.