FORUM

NAFTENA KRIZA

Stefan Donevski Majka

Za sega{novo drasti~no poskapuvawe na naftata, glaven vinovnik e kosovskata vojna. Do mart 1999 godina naftata be{e pod 15 dolari za barel. Po zapo~nuvaweto na vozdu{nite napadi vrz Jugoslavija, koga sekojdnevno po iljada avioni bea vo vozduh, sekoj avion ar~e{e najmalku 15 tona kerozin i sekojdnevnoto bombardirawe na rafineriite vo Novi Sad i Pan~evo, be{e dobar signal za zemjite proizvoditeli na nafta OPEK, deka do{ol najpogodniot moment da se poka~i cenata na naftata. Golemite biznisi se pravat vo krizni situacii, vo vojni. Ednostavno, zemjite proizvoditeli na nafta rekoa, koga Zapad tolku se rasfrla so naftata, zo{to da ne ja poka~ime cenata, koja vo me|uvreme dostigna 30 dolari za barel.

Taka vo Zapadna Evropa cenata na superot e nad dve marki, a so toa avtomobilot koj e potreba, stanuva luksuzen artikl. Lu|eto vo Evropa se orientiraat kon gradskiot i me|ugradskiot javen soobra}aj, koj e tamu mnogu dobro organiziran.

Skapata nafta }e ja namali proda`bata na novi avtomobili. Osven toa naftata e osnovna surovina za proizvodstvo na u{te iljadnici drugi artikli, me|u koi i ve{ta~kite |ubriva. Ovaa naftena kriza mo`e da dovede do op{to poka~uvawe na site ceni i golema ekonomska kriza vo avtoindustrijata.

Ovie denovi imavme {trajkovi i na kamionxiite vo SAD, zaradi previsokata cena na naftata, iako Amerika e poznata so mnogu poniski ceni na gorivata, otkolku Evropa.

Ednostavno, dokolku naftata naskoro ne padne pod 20 dolari za barel, mo`e da se o~ekuva golema svetska ekonomska kriza.

@alno e pri seto ova ako i na{ata mala Makedonija u~estvuvala vo ovaa valkana vojna, davaj}i golema logisti~ka poddr{ka na napadite na NATO. Cenata na vakvi nepromisleni politi~ki avanturi }e ja pla}a celiot svet, a posebno malite siroma{ni zemji.

Rafinerijata OKTA gi poka~i cenite na gorivata ve}e nekolkupati vo poslednive meseci. S# po~esti se {trajkovite pred Rafinerijata, za{to nema konkurencija. Nikoj drug ne smee da uvezuva nafta, osven OKTA.

Kakva cena }e dade OKTA, kakov kvalitet na naftata, mora da prifatime, drug izbor nemame. Takov dogovor napravi Vladata so OKTA, e pa na zdravje, sega }e se ~e{ame.