IN MEMORIAM - Slavko Janevski

VO AMANET - SVETITE MAKEDONSKI TAJNI

Pi{uva: Jasminka MARKOVSKA

  • Avtorot na prviot objaven makedonski roman "Selo zad sedumte jaseni", eden od prvite ~lenovi na Makedonskata akademija na naukite i umetnostite, eden od osnova~ite na "Dru{tvoto na pisatelite", nominiraniot makedonski pisatel za "Nobelova nagrada", Slavko Janevski, roden na 11 januari 1920 - Skopje, po~ina vo Skopje na 30 januari 2000 godina
  • Za nego Milan \ur~inov }e ka`e: "Nemu vo na{ata literatura nikoj ne mu be{e ramen"

Na 30 kolo`eg od sega{novo leto Gospodovo, makedonskiot literaturen svet go napu{ti Kukulinecot Slavko Janevski. Kako svedo{tvo za negovoto bitstvuvawe vo amanet ni gi ostavi pedesetinata knigi i tvrdoglavite Kukulinci, koi so lesnotija gi {etaa vodeni~kite kamewa po planiweto i koi dumaa deka nivnoto (ili na{eto) Kukulino e sto`er na svetot. Janevski, sekako, be{e i s# u{te e sto`er vo makedonskata sovremena literarnost.

Niz seriozni analizi i tolkuvawa Slavko Janevski sozdava{e tvore~ki opus koj e poln, so~en, bezgrani~en, slikovit, nevistinit, no realen. Raboteweto so strasti i ~uvstva, proniknuvawe vo du{ata na eden ~ovek, a preku nego vo pulsiraweto na eden narod e centarot na zaanga`iranosta na ovoj golem makedonski pisatel. Negovoto tvore{tvo e intimno navleguvawe vo svesta, dopirawe do nervot na poedinecot, ~ij svet e op{toto. Globalnoto vo poedine~noto, unikatnoto vo univerzalnoto. Zaemnite operacii na mislite i emociite se nedvojbeno spoeni vo kompleksen sistem, koj{to go ovozmo`uva ~ovekovoto znaewe i sfa}awe taka {to na krajot se doa|a do faktot deka tie i ne se tolku razli~ni, kako {to ~ovekot, ovoj ovde, e sli~en so onoj onde. Kako {to narodot ovde e narod kako onoj tamu, bidej}i srceto e centar na site vnatre{ni zbidnuvawa i na ~ovekovata `elba, bidej}i srceto ima pri~ini {to umot ne mo`e da gi razbere. Toa e nerazbirlivoto, tainstvenoto po koe{to Janevski tragal. Toa e qubovta preku koja{to ovoj tvorec intimno se dobli`il do tainstvenoto na svojot narodot i zemjata i uspeal so niv da se spoi i da ja pridobie nivnata naklonetost.

Slavko Janevski e prkosen, impulsiven, nespokoen. Negovoto tvore{tvo e dlaboko tradicionalno, no i sovremeno. Vo negoviot opus ima i lirsko i ironi~no, dramati~no, no i {egobijno. Janevski istovremeno e nacionalno - istoriski pisatel, no negovoto delo izobiluva so simbolika {to izvira od makedonskata traga niz vekovite koja{to proniknuva i ostanuva kako znak na vremiwata. Janevski ednostavno gi postavuva ~udesnite vibracii {to se protegaat od Makedonecot do negovoto srce, od univerzumot do negovata du{a. Toj e spojuva~ na dvopolnata stvarnost vo koja razlikite is~eznuvaat preku prepletuvaweto na qubovta i svesta.