Maloletni Albanki se prodavaat za devizi

NAJMLADI MAJKI SO NAJMNOGU DECA VO CELATA ZEMJA!!!

Pi{uva: Srebre LEVKOVSKI

  • So denovi taka zatvorena, vo o~aj i taga, bez hrana i voda, stutkana na kolena vo eden od aglite na sobata, novodojdenata mlada nevesta gi odbrojuva minutite na predavaweto na sudbinata vo racete na nejziniot iden soprug, koj edvaj ~eka so nea da se sretne i da go zapo~ne `ivotot vo brakot so mlada ubava i nepolnoletna

Vo na{a zemja kade {to `ivee albanskoto naselenie, osobeno vo ridsko-planinskite kraevi od Zapadna Makedonija, vozobnovena e edna stara tradicija koga Albankite od 12-ta godina za~ekoruvaat vo bra~niot `ivot, a za kogo, ni vo son ne pomisluvale. Taka stanuvaat najmladi majki i ra|aj}i najmnogu deca stanuvaat rekorderki na enormniot natalitet kaj albanskata populacija. Po zavr{uvaweto na osumgodi{noto u~ili{te, mladite Albanki so razni pritisoci od svoite roditeli i rodnini, se prinuduvaat da go prekinat natamo{noto {koluvawe, i da za~ekorat preku pragovite na tu|i i dale~ni ku}i kade {to gi ~eka nivniot iden soprug, nepoznat i koj e postar pove}e od 15 godini. Za golemi pari, odnosno devizi, koi se dvi`at od 10 do 20 iljadi germanski marki, vo zavisnost od ubavinata na devojkata, se pravat pazari na dvete strani, obi~no preku razni me{etari i menaxeri, pa koga }e "pukne" pazarot, devojkata se zema vo no}no vreme, se stava vo kola objasnuvaj}i i deka ne treba da se voznemiruva i da se trevo`i, bidej}i odi na gosti kaj svoite rodnini koi pora~ale da se vidat i zaedno da se poraduvaat.

NEVESTA VO NEPOZNAT DOM

Predavaweto na "plenot" vo novata ku}a, me|u dvete strani, se vr{i vo gola temnica taka {to devojkata pridru`uvana od nepoznato lice se vnesuva vo edna odaja vo koja se nasobrani pove}e nejzini vrsni~ki i koi so golemo voodu{evuvawe, radost i veselba go ozna~uvaat doa|aweto na "gostinkata" koja }e ostane tuka da `ivee s# do krajot na svojot `ivot. Sleduva prvo go{tevawe, oblekuvawe vo najubava i skapa nevestinska ruba, za da potoa zapo~nat veselbite so peewe pesni i razni albanski obi~ai. Vakvite zbunuva~ki rituali, kaj novodojdenata mlada nevesta, pretstavuvaat golemo v~udoneviduvawe, no od prv pogled, toa brzo i nevidlivo odminuva, se razbira, poradi mladosta, neiskustvoto i zbunetosta, za da seto toa, potoa se krunisa so nevidlivo odminuvawe na doma{nite "gosti", osven dve, koi ostanuvaat vo odajata zaedno so mladata novodojdena gostinka da ja minat no}ta bez ni~ie prisustvo, s# dodeka ne zapo~ne novoto utro na noviot den.

A, toga{, mladata "robinka", otkako }e ja sfati celata vakva valkana igra, zapo~nuva solzi da roni da pi{ti i vika, da kolne i prokolnuva po svoite roditeli i rodnini, da bara pomo{ od svoite pridru`ni~ki, od svoite vrsni~ki ~uvarki, od Gospoda... So denovi taka zatvorena, vo o~aj i taga, bez hrana i voda, stutkana na kolena vo eden od aglite na sobata, novodojdenata mlada nevesta gi odbrojuva minutite na predavaweto na sudbinata vo racete na nejziniot iden soprug, koj edvaj ~eka so nea da se sretne i da go zapo~ne `ivotot vo brakot so mlada ubava i nepolnoletna devojka koja skapo ja platil.

Bezbroj se vakvite slu~uvawa i dolgi godini javno se odvivaat vo Polo{kiot region, me|u albanskoto naselenie na Dolna i Gorna Reka, a ni{to pomalku ne zaostanuva i ki~evskiot kraj. Na{iot sogovornik od albanska nacionalnost, koj od objektivni pri~ini ostana anonimen, ni raska`a pove}e vakvi slu~uvawa, za koi i samiot zagri`en, upati ostri kritiki do organite koi dosega kako nadle`ni, ni{to nemaat storeno, osven {to u{te pove}e pomogaat, i seto toa debelo go naplatuvaat. Stanuva zbor za roditelite na mladite i nepolnoletni devojki, rodninite i me{etarite, sopruzite koi kupuvaat za golemi sumi germanski marki nepolnoletni nevesti, sociolozi, prosvetni rabotnici, privatni porodili{ta i mati~ari koi divo sklopuvaat vakvi brakovi.

PRODADENA ZA POVE]E ILJADI GERMANSKI MARKI

^etvorica bra}a Albanci, od edno ~isto albansko selo blizu Ki~evo, otkako po~inal nivniot tatko, re{ile da se "ottarasat" od svojata maloletna sestra i ja povele na pro{etka vo Gostivar. Taka {etale s# do ve~ernite ~asovi, koga so edno vozilo se upatile kon edno selo so ~isto albansko naselenie za da ja zavr{at dogovorenata rabota, svojata 13 godi{na sestra da ja oma`at kaj nekoi "svoi prijateli" za neviden zet i za pove}e iljadi germanski marki, ni objasnuva na{iot sogovornik. Kako {to re{ile, taka i storile. Ja predale svojata sestra na "svoite prijateli" i vedna{ "fatile magla", za da gi snema, bez posleden zbor i pozdrav so maloletnoto sestri~e, koe vo niv gledalo majka i tatko. Kolkavi tagi i maki, videla taa devojka vo tu|ata ku}a, so nepoznatiot mnogu postar ma`, samo taa znae. Za dve godini kako maloletna devojka rodila dve deca vo Medicinskiot centar vo Gostivar, no nikoj od odgovornite vakviot slu~aj ne go prijavil kaj nadle`nite i pokraj insistiraweto na porodilkata. Koga se obidel, nejziniot neven~an soprug, da ja prodol`i serijata so deca, s# u{te nepolnoletnata nevesta, `estoko se sprotistavila, poradi {to podocna do{lo do krvavi zaedni~ki presmetki. Kako se spasila, begaj}i od seloto, so svoite dve mali de~iwa po asfaltniot pat od Gostivar, {to vodi kon Ki~evo, samo taa znae. Sega se krie i so strav `ivee so dvete deca, da ne bide fatena i ubiena, nakratko go zavr{uva ovoj slu~aj na{iot sogovornik.

Vo pove}e sela, naseleni so albansko naselenie koi se protegaat niz padinite na [ara, od Gostivar, pa do Vratnica, tetovsko, kako i mnogu drugi locirani od sprotivnata strana i `iveat pod ridovite na Suva Gora, mladite Albanki go zavr{uvaat samo osnovnoto obrazovanie i vedna{ po edna ili dve godini od razni strojnici se kaparisuvaat za mnogu golemi sumi na devizi i kako najmladi nevesti za kuso vreme na svet nosat po nekolku novoroden~iwa, a od svojata 50-ta godina semejstvoto go formiraat najmalku so sedum ~lenovi, kako obvrska i bez razlika na polot {to se ra|a. Toa e nepi{an zakon koj re~isi site Albanci koi najpove}e `iveat po selata vo Zapadna Makedonija i toj kako odamne{na tradicija i sega prodol`uva, ni objasnuva na{iot sogovornik.

Kupuvaweto mladi nevesti Albanci, se slu~uva i vo mnogu sela na dolna i Gorna Reka, koi isto taka `iveat vo posiroma{ni semejstva i egzistencijata na svojot nov `ivot ja gledaat samo na vakvo na~in. Me|utoa, kaj ovie `iteli, od zapadniot region, kupuvaweto nevesta se vr{i spogobeno od dvete strani i site pravila mora da se po~ituvaat od dvete strani, no, dokolku nekoja od dogovorenite stranki ne go po~ituva dogovorot, odnosno nevestata se prodade za pove}e pari vo nekoe mnogu podale~no selo, kako {to imalo mnogu slu~aevi, doa|a do krvavi presmetki koi ~esto zavr{uvaat so mnogu `rtvi od ogneno oru`je {to sekoja ku}a ovde go poseduva, veli na{iot sogovornik. Vo poslednive dve decenii, prodol`uva toj, kupuvaweto mladi nevesti se slu~uva i kaj Makedoncite muslimani, koi ovde se naseleni najmnogu po dolinata na Radika i Centar @upa, inaku me|u narodot popularno nare~eni "torbe{i". I devojkite Makedonki muslimanki, od svojata najrana mladost se ma`at, a toa vo posledno vreme go pravat za Albanci od gostivarskiot i tetovskiot kraj.

Stara tradicija i kaj niv e velat tie, ako devoj~eto ne se oma`i vo svoite 12-15 godini, toa za navek go gubi svojot k'smet. Ubavite "torbe{ki" od strana na Albancite se kupuvaat za pove}e od 30 iljadi germanski marki. I tie, kako i Albancite, se dol`ni da rodat po 6-7 deca i na toj na~in da napravat golemo albansko semejstvo.

Vakvata tradicija koja se vozobnovuva kaj albanskoto naselenie, dosega nikoj ne se potrudil da ja sankcionira, tuku naprotiv mnogu nadle`ni organi koi se na vlast vo lokalnata samouprava vo zapadniot region, u{te pove}e ja pottiknuvaat i ja pomagaat, a so toa ja menuvaat i demografkata karta na na{ata dr`ava.