Od Institutot za nacionalna istorija

"ISTORIJATA NA MAKEDONSKIOT NAROD"

Pi{uva: Ceko Belogradi{ki

  • Na proektot po~na da se raboti vo 1976 godina, me|utoa rezultatite dosega gi nema{e. Se donese nova pooperativna i poinventivna Programa i eve kako {to gledate rezultatite se pojavija

Po nepolni dve decenii zapo~na da se ru{i bedemot okolu pove}etomnata Istorija na makedonskiot narod. Institutot za nacionalna istorija zapo~na poleka da se osloboduva od "nau~nata" kriza {to preovladuva{e pove}e od desetina godini.

 

ALEKSANDAR STOJANOSKI - REDAKTOR NA PRVIOT OBJAVEN TOM

Vtoriot tom e podgotven od principielniot i pedanten doktor na istoriskite nauki vo penzija, gospodinot Aleksandar Stojanovski. Vo predgovorot redaktorot }e zabele`i:

Pred nas e vtoriot tom od pove}etomnata Istorija na makedonskiot narod, koja go opfa}a periodot na turskoto vladeewe od krajot XIV do krajot na XVIII vek. Toa {to tomot prekuredno se pojavuva, se dol`i na dolgiot zastoj vo rabotata vrz celiot proekt, i na zaklu~okot na INI za sukcesivno pe~atewe na tomovite, vo zavisnost od nivnata podgotvenost za objavuvawe.

Vo ovoj tom e opfaten periodot "Makedonija pod turska vlast (od XIV do krajot na XVIII vek)", raspredelen vo pove}e delovi, glavi i podglavi. Vo prviot del "Upravno i op{testveno ureduvawe", celosno podgotven od Aleksandar Stojanovski, se prestaveni delovite od makedonskata istorija: "Tursko osvojuvawe na Makedonija", "Dr`avnoto ureduvawe na Turskoto Carstvo i Makedonija", "Turskoto voeno ureduvawe i Makedonija", "Feudalnoto ureduvawe na Makedonija (do sredinata na XVI vek)", "Kolonizacija i migracija", "Islamizacija" i "Slabeewe i kriza na Turskoto Carstvo". Vtoriot del "Otpor protiv feudalnata eksploatacija i turskata vlast" celosno podgotven od pokojniot akademik Aleksandar Matkovski, se obraboteni "Neoru`an otpor", "Ajdutstvo", "Vostani~ki dejstva vo XV vek", "Antifeudalni i osloboditelni dvi`ewa i buni vo XVI i XVII vek (obidi i projavi)" i "Karpo{ovoto vostanie vo 1689 godina".

^itatelot lesno }e mo`e da gi uo~i, veli Aleksandar Stojanovski, zbogatenite sodr`ini na ovoj tom vo sporedba so ona {to za istiot vremenski period go dade prviot tom od Istorijata na makedonskiot narod, objavena vo dale~nata 1969 godina. Me|utoa, i ovoj pat ne mo`e{e da se odbegne preovladuvaweto na tematskiot nad hronolo{kiot priod, kako poradi specifi~nosta na periodot, taka i poradi nedostigot na soodvetni izvorni materijali.

Vo slednite tri glavi avtorite se osvrnuvaat na von voeno -politi~kiot `ivot vo Makedonija. Aleksandar Stojanovski vo tretata glava "Stopanski `ivot" povtorno se pojavuva kako avtor, vo koja{to se razraboteni "Selskiot `ivot", "Eksploatacija na rudno i {umsko bogatstvo" i "Gradsko stopanstvo". ^etvrtiot del - "Vera i crkva", podgotven od Slavko Dimevski i Aleksandar Matkovski, gi razrabotuva "Ohridska arhiepiskopija", "Tu|inski hristijanski crkvi vo Makedonija" i "Islam i judaizam". Vo posledniot, petti del od ovoj tom "Kulturen `ivot", kako avtori se javuvaat Milo{ Konstantinov, Vera Stoj~evska-Anti}, Bla`e Koneski, Aleksandar Matkovski, Krum Tomovski i Dragoslav Ortakov. Avtorite pi{uvaat za "Naroden `ivot i tvore{tvo", "Prosveta, kni`evnost i kultura", "Arhitektura", "Fresko`ivopis i ikonopis" i "Muzika".

Institutot za nacionalna istorija, veli direktorot na INI, d-r Novica Veljanovski, za sledniot period planira:

Prviot tom, koj{to vsu{nost e vtor tom, da izleze do 30 juni 1999 godina (vidovte deka predvidenoto e zavr{eno); Prviot tom vo koj }e bide obrabotena Makedonija vo antikata i srednovekovniot period treba da izleze od pe~at do krajot na 1999 godina, sostavena od tri~lena redakcija so redaktor Branko Panov; Potoa }e izleze ~etvrtiot tom, Makedonija po Balkanskite vojni, periodot za vreme na Prvata svetska vojna i me|u dvete svetski vojni da bide zavr{en do krajot na juni 2000 godina, a od pe~at da izleze do krajot na istata godina. Redaktor na tomot e Ivan Katarxiev; Tretiot tom - Makedonija od po~etokot na XIX do po~etokot na XX vek, odnosno do 1913 godina - i pettiot tom - Osloboditelnata antifa{isti~ka vojna 1941-1945 (do 9 maj 1945) godina - da bide zavr{en do juni 2001, a od pe~at da izleze do krajot na istata i {estiot tom }e go opfa}a periodot na Makedonija od 1945 do 1991 godina, monografski podgotvuvan, so viduvawe na pove}e avtori, koj treba da se pojavi dve-tri godini po zavr{uvawe na pettiot tom.